Βαρουφάκης: «Να καούν οι τράπεζες»

Ο Γενικός Γραμματέας του MeRA25 Γιάνης Βαρουφάκης καλωσόρισε την 5η επέτειο του κόμματος με ένα άρθρο με τίτλο «Ας καούν οι τράπεζες».

Στη μηνιαία στήλη του Project Syndicate πρώην υπουργός Οικονομικώνκαι τώρα ο αρχηγός του ίδιου του κόμματος και καθηγητής οικονομικών επιστημών μερικής απασχόλησης στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, αναφέρθηκε στην αναταραχή του τραπεζικού συστήματος, υποστηρίζοντας ότι δεν μπορεί να διορθωθεί.

“Αυτά είναι κακά νέα. Αλλά υπάρχουν και καλά νέα: δεν χρειάζεται πλέον να βασιζόμαστε, τουλάχιστον όπως σήμερα, σε ένα ιδιωτικό, εμπορικό, αποσταθεροποιητικό δίκτυο τραπεζών. Είναι καιρός να ανατινάξουμε το αδιόρθωτο τραπεζικό σύστημα που φέρνει ωφελούνται μόνο στους ιδιοκτήτες ακινήτων και μετοχών σε βάρος της πλειοψηφίας. Οι ανθρακωρύχοι έχουν μάθει από πρώτο χέρι ότι η κοινωνία δεν είναι υποχρεωμένη να τους πληρώνει μόνιμες επιδοτήσεις για να βλάψουν τον πλανήτη. Είναι καιρός και οι τραπεζίτες να κάνουν την ίδια ανακάλυψη”, είπε. έγραψε μεταξύ άλλων.

Απόσπασμα από τη δημοσίευση. Γιάνης Βαρουφάκης «Ας καούν οι τράπεζες»

Το τραπεζικό σύστημα που θεωρούμε δεδομένο είναι ανεπανόρθωτο. Τα καλά νέα είναι ότι δεν χρειάζεται πλέον να βασιζόμαστε σε ιδιωτικά τραπεζικά δίκτυα που εισπράττουν ενοίκια, κοινωνικά αποσταθεροποιητικά, τουλάχιστον όχι με τον τρόπο που κάναμε μέχρι τώρα.

Η τραπεζική κρίση αυτή τη φορά είναι διαφορετική. Στην πραγματικότητα, είναι χειρότερο από το 2007-08. Τότε, η συνεπής αποτυχία των τραπεζών θα μπορούσε να αποδοθεί στη χονδρική απάτη, σε εκτεταμένους ληστρικούς δανεισμούς, σε συμπαιγνία οίκων αξιολόγησης και αμφίβολους τραπεζίτες που εμπορεύονται ύποπτα παράγωγα, όλα αυτά που κατέστησαν δυνατά από την τότε κατάργηση του ρυθμιστικού καθεστώτος από πολιτικούς της Wall Street όπως οι Η.Π.Α. Ο υπουργός Οικονομικών Ρόμπερτ Ρούμπιν… Οι σημερινές χρεοκοπίες τραπεζών δεν μπορούν να κατηγορηθούν για όλα αυτά.

Ναι, η Silicon Valley Bank ήταν αρκετά ανόητη ώστε να αναλάβει ακραίο κίνδυνο επιτοκίου εξυπηρετώντας ως επί το πλείστον ανασφάλιστους καταθέτες. Ναι, η Credit Suisse είχε μια άθλια ιστορία με εγκληματίες, απατεώνες και διεφθαρμένους πολιτικούς. Όμως, σε αντίθεση με το 2008, κανένας από τους καταγγέλλοντες δεν σώπασε, οι τράπεζες ακολούθησαν τους (λίγο πολύ) αυστηρότερους κανόνες μετά το 2008 και τα περιουσιακά τους στοιχεία ήταν σχετικά σταθερά. Επιπλέον, καμία από τις ρυθμιστικές αρχές στις ΗΠΑ και την Ευρώπη δεν μπορούσε να ισχυριστεί πειστικά, όπως έκανε το 2008, ότι δεν είχε παρατηρηθεί.

Στην πραγματικότητα, οι ρυθμιστικές αρχές και οι κεντρικές τράπεζες γνώριζαν τα πάντα. Είχαν πλήρη πρόσβαση στα επιχειρηματικά μοντέλα των τραπεζών. Είδαν ξεκάθαρα ότι αυτά τα μοντέλα δεν θα επιβίωναν από τον συνδυασμό μεγάλων αυξήσεων στα μακροπρόθεσμα επιτόκια και τη μείωση των καταθέσεων. Ωστόσο, δεν έκαναν τίποτα.

Δεν μπορούσαν οι υπάλληλοι να προβλέψουν την αγέλη των μεγάλων, άρα και ανασφάλιστων, καταθετών; Μπορεί. Αλλά ο πραγματικός λόγος για τον οποίο οι κεντρικές τράπεζες δεν έκαναν τίποτα όταν αντιμετώπισαν εύθραυστα επιχειρηματικά μοντέλα τραπεζών είναι ακόμη πιο ανησυχητικός: ήταν η απάντηση των κεντρικών τραπεζών στο οικονομικό κραχ του 2008 που οδήγησε σε αυτά τα επιχειρηματικά μοντέλα, και οι πολιτικοί το γνώριζαν.

Οι πολιτικές λιτότητας για την πλειοψηφία και του κρατικού σοσιαλισμού για τους τραπεζίτες, που εφαρμόστηκαν ταυτόχρονα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ μετά το 2008, είχαν δύο συνέπειες που διαμόρφωσαν τον χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό τα τελευταία 14 χρόνια. Πρώτον, δηλητηρίασε τα χρήματα της Δύσης. Πιο συγκεκριμένα, διασφάλισε ότι δεν θα υπήρχε πλέον ένα ενιαίο ονομαστικό επιτόκιο ικανό να αποκαταστήσει την ισορροπία μεταξύ της ζήτησης χρήματος και της προσφοράς του και ταυτόχρονα να αποτρέψει ένα κύμα χρεοκοπιών τραπεζών. Δεύτερον, δεδομένου ότι ήταν γνωστό ότι κανένα ενιαίο επιτόκιο δεν θα μπορούσε να προσφέρει τόσο τις τιμές όσο και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, οι δυτικοί τραπεζίτες υπέθεσαν ότι εάν και όταν ο πληθωρισμός χτυπούσε ξανά, οι κεντρικές τράπεζες θα αύξαναν τα επιτόκια ενώ θα τα διέσωζαν. Είχαν δίκιο: αυτό ακριβώς βλέπουμε τώρα.

Αντιμέτωποι με μια σκληρή επιλογή μεταξύ του περιορισμού του πληθωρισμού και της διάσωσης των τραπεζών, οι αξιοσέβαστοι σχολιαστές προτρέπουν τις κεντρικές τράπεζες να κάνουν και τα δύο: να συνεχίσουν να αυξάνουν τα επιτόκια, ενώ συνεχίζουν την πολιτική «σοσιαλισμού για τους τραπεζίτες» μετά το 2008, η οποία, αν και τα άλλα πράγματα είναι ίσα. ο μόνος τρόπος για να σταματήσει η πτώση των τραπεζών όπως το ντόμινο. Μόνο μια τέτοια στρατηγική – σφίξιμο της νομισματικής θηλιάς γύρω από το λαιμό της κοινωνίας, με ταυτόχρονη διάθεση κεφαλαίων για τη διάσωση του τραπεζικού συστήματος, μπορεί να καλύψει ταυτόχρονα τα συμφέροντα των πιστωτών και των τραπεζών. Είναι επίσης ένας σίγουρος τρόπος για να στείλετε τους περισσότερους ανθρώπους σε περιττή ταλαιπωρία (από αδικαιολόγητα υψηλές τιμές και ανεργία που μπορεί να αποφευχθεί) ενώ φυτεύετε τους σπόρους για την επόμενη πυρκαγιά.

Αν θυμόμαστε, πάντα γνωρίζαμε ότι οι τράπεζες δεν δημιουργήθηκαν για να είναι ασφαλείς και μαζί συνθέτουν ένα σύστημα συνταγματικά ανίκανο να ακολουθήσει τους κανόνες μιας εύρυθμης αγοράς. Το πρόβλημα είναι ότι μέχρι τώρα δεν είχαμε εναλλακτική λύση: οι τράπεζες ήταν το μόνο μέσο μεταφοράς χρημάτων στους ανθρώπους (μέσω ταμείων, υποκαταστημάτων, ΑΤΜ κ.λπ.). Αυτό μετέτρεψε την κοινωνία σε όμηρο ενός δικτύου ιδιωτικών τραπεζών που μονοπωλούσαν πληρωμές, αποταμιεύσεις και δάνεια. Σήμερα, όμως, η τεχνολογία μας έχει προσφέρει μια εξαιρετική εναλλακτική.

Φανταστείτε ότι η κεντρική τράπεζα έδωσε σε όλους ένα δωρεάν ψηφιακό πορτοφόλι — ουσιαστικά έναν δωρεάν τραπεζικό λογαριασμό που κερδίζει τόκο ισοδύναμο με το επιτόκιο μιας ημέρας της κεντρικής τράπεζας. Δεδομένου ότι το τρέχον τραπεζικό σύστημα λειτουργεί σαν ένα αντικοινωνικό καρτέλ, μια κεντρική τράπεζα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το cloud για να παρέχει δωρεάν ψηφιακές συναλλαγές και να αποθηκεύει αποταμιεύσεις για όλους, με το καθαρό της εισόδημα να πληρώνει για βασικά δημόσια αγαθά. Απελευθερωμένοι από τον εξαναγκασμό να κρατούν τα χρήματά τους σε μια ιδιωτική τράπεζα και να πληρώνουν για συναλλαγές χρησιμοποιώντας το σύστημά της, οι άνθρωποι θα είναι ελεύθεροι να επιλέξουν αν και πότε θα χρησιμοποιήσουν ιδιωτικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που προσφέρουν επικίνδυνη διαμεσολάβηση μεταξύ αποταμιευτών και δανειοληπτών. Ακόμη και σε τέτοιες περιπτώσεις, τα χρήματά τους θα παραμένουν απολύτως ασφαλή στο καθολικό της κεντρικής τράπεζας.

Η αδελφότητα κρυπτογράφησης θα με κατηγορήσει ότι πιέζω για μια κεντρική τράπεζα “μεγάλου αδερφού” που θα βλέπει και θα ελέγχει κάθε συναλλαγή μας. Πέρα από την υποκρισία τους – αυτή είναι η ίδια ομάδα που απαίτησε την άμεση διάσωση από την κεντρική τράπεζα των τραπεζιτών της στη Silicon Valley – αξίζει να αναφέρουμε ότι το Υπουργείο Οικονομικών και άλλες κρατικές υπηρεσίες έχουν ήδη πρόσβαση σε κάθε συναλλαγή που κάνουμε. Η εμπιστευτικότητα θα μπορούσε να προστατευθεί καλύτερα εάν οι συναλλαγές συγκεντρώνονταν στο καθολικό μιας κεντρικής τράπεζας, υπό την επίβλεψη μιας “νομισματικής κριτικής επιτροπής” που αποτελείται από τυχαία επιλεγμένους πολίτες και ειδικούς από ένα ευρύ φάσμα επαγγελμάτων.

Το τραπεζικό σύστημα που θεωρούμε δεδομένο είναι ανεπανόρθωτο. Αυτά είναι άσχημα νέα. Αλλά δεν χρειάζεται πλέον να βασιζόμαστε σε ιδιωτικά κοινωνικά αποσταθεροποιητικά τραπεζικά δίκτυα που αναζητούν ενοίκιο, τουλάχιστον όχι με τον τρόπο που ήταν μέχρι τώρα. Είναι καιρός να τινάξουμε στον αέρα το αδιόρθωτο τραπεζικό σύστημα που εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ιδιοκτητών και των μετόχων σε βάρος της πλειοψηφίας.

Οι ανθρακωρύχοι έχουν μάθει από τη δική τους εμπειρία ότι η κοινωνία δεν είναι υποχρεωμένη να τους παρέχει μόνιμες επιδοτήσεις για την καταστροφή του πλανήτη. Ήρθε η ώρα για τους τραπεζίτες να μάθουν ένα παρόμοιο μάθημα. Συνθετικό έργο.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ. Έχει δίκιο ότι οι τράπεζες είναι αντικοινωνικές. Στον άκαμπτο καπιταλισμό, κανείς δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο. Όμως, όπως και στο παρελθόν, όταν ήταν υπουργός Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ, ο Βαρουφάκης τροφοδοτεί μόνο τη φωτιά με το να απέχει από τις συγκεκριμένες ερωτήσεις: αν «κάψουμε τις τράπεζες», τι να κάνουμε; Να κρατικοποιήσουμε το τραπεζικό σύστημα και να το παραδώσουμε στους διεφθαρμένους πολιτικούς μας; Να ανταλλάξουμε τα προϊόντα μας (δεν τα έχω!) με αγαθά όπως νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, ρούχα, τρόφιμα, smartphone και υπολογιστές; Επιστρέψτε στη Λίθινη Εποχή και ζήστε σε σπηλιές τυλιγμένες με το δέρμα ενός ζώου που σκοτώσαμε οι ίδιοι; Εκδίδει IOU όπως έκανε η αγαπημένη του τσίχλα το 2015; Να τον διορίσουν υπουργό Οικονομικών; Πιθανότατα το δεύτερο, καθώς πρόκειται για εκλογές…

Source link