Πώς προσπαθούν να επιβιώσουν τα ελληνικά νοικοκυριά

Τα νοικοκυριά έχουν αντιμετωπίσει πολλά σοκ τα τελευταία χρόνια και έχουν προσαρμόσει ανάλογα την αγοραστική τους συμπεριφορά.

Η κρίση πληθωρισμού των δύο τελευταίων ετών πυροδοτήθηκε από έναν συνδυασμό παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των προβλημάτων εφοδιασμού που προκλήθηκαν από την πανδημία και της αύξησης των τιμών της ενέργειας μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Η ραγδαία αύξηση των τιμών επηρέασε τη συμπεριφορά των καταναλωτών και αύξησε τις δαπάνες τους. Γενικά, οι πολίτες χρησιμοποιούν διαφορετικές στρατηγικές για να αντιμετωπίσουν τις αυξανόμενες τιμές: προσαρμογή της κατανάλωσης, περικοπή δαπανών ή αύξηση του εισοδήματός τους. Η Έρευνα Καταναλωτικών Προσδοκιών (CES) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας παρέχει μια εικόνα των αλλαγών που έχουν σημειωθεί.

Ερωτήθηκαν οι συμμετέχοντες στο CES ποιες ενέργειες έχουν λάβει τους τελευταίους 12 μήνες για την καταπολέμηση του πληθωρισμού;. Εκτός από τη μείωση της κατανάλωσης, «έφτασαν στο χρηματοκιβώτιο» (χρησιμοποιώντας αναβαλλόμενη αποταμίευση, 43%), αύξησαν τις ώρες εργασίας, πραγματοποίησαν πρόσθετες λειτουργίες ή ζήτησαν αύξηση μισθού (31%).

Περίπου το 50% των ερωτηθέντων λέει ότι πλέον επισκέπτεται διαφορετικά καταστήματα για να συγκρίνουν τις τιμές και μόνο μετά κάνουν μια αγορά. Το 33% επιλέγει πλέον προϊόντα χαμηλότερης ποιότητας και το 28% έχει μειώσει τις αγορές του.

Οικονομία
Το 35% ανέφερε ότι «μπήκε στα βαθιά» για να «επιβιώσει», μειώνοντας σημαντικά τις αποταμιεύσεις του. Όσον αφορά το εισόδημα, περίπου το 15% δήλωσε ότι διαπραγματεύεται για αύξηση μισθού και το 17% δήλωσε ότι εργάζεται περισσότερες ώρες ή αναλαμβάνει πρόσθετες θέσεις εργασίας. Τα νοικοκυριά που αντιμετωπίζουν δημοσιονομικούς περιορισμούς (που ορίζονται ως εκείνα με υψηλό ποσοστό δαπανών για είδη πρώτης ανάγκης σε σχέση με το εισόδημά τους) ήταν πιο πιθανό να προσαρμόσουν τα πρότυπα αγορών και αποταμίευσης σε σύγκριση με νοικοκυριά με απεριόριστο προϋπολογισμό.

Αλλαγή καλαθιού
Οι κατηγορίες με μεγαλύτερες σχετικές αυξήσεις τιμών έχουν δει μεγαλύτερες προσαρμογές στο μερίδιό τους στις συνολικές δαπάνες τα τελευταία δύο χρόνια, σύμφωνα με την έρευνα της ΕΚΤ. Ειδικότερα, η κατανάλωση αγαθών όπως τα τρόφιμα και ο εξοπλισμός έχει υποστεί σημαντικές καθοδικές προσαρμογές ως απάντηση σε σημαντικές αυξήσεις τιμών.

Παράλληλα, πρόσθετα στοιχεία δαπανών επηρέασαν και την καταναλωτική συμπεριφορά των νοικοκυριών. Η επέκταση των υπηρεσιών ψυχαγωγίας όπως τα εστιατόρια, η αναψυχή και τα ταξίδια προέκυψε ως αποτέλεσμα της αλλαγής των προτιμήσεων μετά την άρση των κοινωνικών περιορισμών της πανδημίας. Ως αποτέλεσμα, το μερίδιο αυτών των κατηγοριών στις συνολικές δαπάνες αυξήθηκε από 7,4% το 2021 σε 12,9% το 2023.

Επιπλέον, το μερίδιο των μεταφορών (συμπεριλαμβανομένων των αγορών οχημάτων) άρχισε να μειώνεται στις αρχές του 2022 λόγω των περιορισμών στην προσφορά ημιαγωγών, αλλά ανέκαμψε σε κάποιο βαθμό το 2023.

Εισόδημα
Τα στοιχεία της CES δείχνουν ότι η πλειοψηφία των καταναλωτών (54%) είπε ότι τα εισοδήματά τους αυξήθηκαν πιο αργά από ό,τι αυξήθηκαν οι τιμές, το 21% είπε ότι τα εισοδήματά τους αυξήθηκαν ταχύτερα από τον πληθωρισμό και το 25% είπε ότι τα εισοδήματά τους μειώθηκαν.

Source link