Χρειάζεται η Ευρώπη Ουκρανούς πρόσφυγες;

Περίπου τέσσερα εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν βρει καταφύγιο σε χώρες ΕΕ μετά από μια πλήρους κλίμακας ρωσική εισβολή στη χώρα τους. Ενδιαφέρεται η Ευρωπαϊκή Ένωση να τους φέρει στο σπίτι; «Η ΕΕ κατανοεί: Η Ουκρανία θέλει να επιστρέψει τον λαό της μετά τον πόλεμο».

BB.LV λέειότι για να δεχτούν γρήγορα έναν τέτοιο αριθμό προσφύγων από την εμπόλεμη Ουκρανία, 27 κράτη μέλη της ΕΕ αποφάσισαν επειγόντως τον Μάρτιο του 2022 να εφαρμόσουν την Οδηγία Προσωρινής Προστασίας, η οποία τέθηκε για πρώτη φορά σε ισχύ μετά την έγκρισή της το 2001.

Το καθεστώς προσωρινής προστασίας παρέχει στους πολίτες της Ουκρανίας ουσιαστικά άμεση πρόσβαση στο σύστημα κοινωνικής προστασίας, την αγορά εργασίας, τη στέγαση, την εκπαίδευση και τις ιατρικές υπηρεσίες στην ευρωπαϊκή χώρα που τους έχει καταφύγει.

Ένα χρόνο αργότερα, τον Μάρτιο του 2025, η οδηγία λήγει, οπότε τόσο το Κίεβο όσο και οι Βρυξέλλες άρχισαν να σκέφτονται ποιες ευκαιρίες θα πρέπει να προσφερθούν στους Ουκρανούς που ζουν σε κράτη μέλη της ΕΕ μετά από αυτήν την ημερομηνία. Όμως, όπως αποδείχθηκε, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ουκρανία έχουν διαφορετικά συμφέροντα και θέσεις σε αυτό το θέμα.

Η Ουκρανία θέλει να επιστρέψει πρόσφυγες. Το Κίεβο ενδιαφέρεται όσο το δυνατόν περισσότεροι Ουκρανοί πολίτες να επιστρέψουν στην πατρίδα τους το συντομότερο δυνατό – αυτό θα συμβάλει στην αποκατάσταση της χώρας. Και όχι μετά το τέλος του πολέμου, αλλά αυτή τη στιγμή, ενώ οι εχθροπραξίες συνεχίζονται. Ο σύμβουλος του επικεφαλής του Γραφείου του Προέδρου της Ουκρανίας Σεργκέι Λέσσενκο πρότεινε μάλιστα στις χώρες της ΕΕ να σταματήσουν να πληρώνουν κοινωνική βοήθεια στους Ουκρανούς πρόσφυγες προκειμένου να διευκολυνθεί έτσι η επιστροφή τους στην πατρίδα τους. Το γερμανικό τηλεοπτικό κανάλι ARD αποφάσισε να μάθει τη θέση του Προέδρου της Ουκρανίας ρωτώντας τον σχετικά και έλαβε την απάντηση:

«Θα ήταν καλύτερα αν η Γερμανία βοηθούσε τους Ουκρανούς δίνοντας χρήματα στον ουκρανικό προϋπολογισμό και μετά η Ουκρανία αναδιανείμει αυτά τα χρήματα ανάλογα με το πού βρίσκεται το άτομο».

Η Olga Stefanishyna, Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης για την Ευρωπαϊκή και Ευρωατλαντική Ενσωμάτωση, δήλωσε κατά την επίσκεψή της στις Βρυξέλλες ότι συνεχίζονται οι συζητήσεις μεταξύ της Ουκρανίας και της ΕΕ σχετικά με τις προοπτικές επιστροφής των Ουκρανών στην πατρίδα τους:

«Αυτό είναι ένα πολύ δύσκολο θέμα προς συζήτηση. Σίγουρα δεν είναι η άμεση θέση της Ουκρανίας ότι οι Ουκρανοί πρέπει να επιστρέψουν πίσω, και ως εκ τούτου θα πρέπει να μειωθεί κάποιο είδος βοήθειας σε αυτούς – απολύτως όχι».

Οι άτυπες συζητήσεις σχετικά με εναλλακτικές λύσεις για το καθεστώς προσωρινής προστασίας για τους Ουκρανούς πρόσφυγες συνεχίζονται τόσο εντός επιμέρους κρατών μελών της ΕΕ όσο και σε επίπεδο ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στα τέλη Φεβρουαρίου, πραγματοποιήθηκε μια άτυπη συνεδρίαση του Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, στην οποία η βελγική υπουργός Ασύλου και Μετανάστευσης, Nicole de Moor, σημείωσε:

«Ο πόλεμος στην Ουκρανία απέχει πολύ από το να τελειώσει, αλλά οι καλοί πολιτικοί πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για το μέλλον. Ακόμα κι αν δεν ξέρουμε ποια θα είναι η κατάσταση τον Μάρτιο του 2025, πρέπει να προετοιμαστούμε για διαφορετικά σενάρια – προς το συμφέρον των φίλων μας στην Ουκρανία και προς το συμφέρον των ανθρώπων που έφυγαν από την Ουκρανία».

Τα στοιχεία από μια μελέτη που διεξήχθη από την Υπηρεσία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες δείχνουν ότι μεταξύ των ενηλίκων προσφύγων από την Ουκρανία, το 86% ήταν γυναίκες, εκ των οποίων το 84% ήταν σε ηλικία εργασίας. Τα αποτελέσματα έρευνας της Υπηρεσίας Ασύλου της ΕΕ (EUAA), που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2023, έδειξαν ότι μεταξύ των τεσσάρων χιλιάδων Ουκρανών προσφύγων που ερωτήθηκαν, «περισσότεροι από τα δύο πέμπτα είχαν μεταπτυχιακό ή αντίστοιχο, το ένα πέμπτο είχε πτυχίο πανεπιστημίου. και το 4% είχε προχωρημένα πτυχία».

Ο Vit Novotny, ανώτερος ερευνητής στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Σπουδών Wilfried Martens, σημειώνει ότι οι Ουκρανοί πρόσφυγες στην ΕΕ έχουν υψηλότερα επαγγελματικά προσόντα και εκπαίδευση από τον τοπικό πληθυσμό και, δεδομένων των πολιτιστικών τους χαρακτηριστικών, αφομοιώνονται καλύτερα και γρηγορότερα από άλλες ομάδες προσφύγων, η δημοσίευση αναφέρει η DW:

«Σε συνδυασμό με την αυξανόμενη έλλειψη εργατικού δυναμικού στην ΕΕ, το ενδιαφέρον των ευρωπαϊκών χωρών να κρατήσουν τους Ουκρανούς εργάτες εδώ είναι προφανές».

Ο Zsolt Darvash, ανώτερος ερευνητής στο think tank Bruegel των Βρυξελλών, είναι πεπεισμένος για το ίδιο πράγμα – η ΕΕ θα ωφεληθεί:

«Οι Ουκρανοί πρόσφυγες, που είναι κατά κύριο λόγο γυναίκες και παιδιά, έχουν καλές πιθανότητες να ενσωματωθούν σταδιακά στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας, επειδή αυτή η διαδικασία έχει ήδη ξεκινήσει. Τα παιδιά τους πηγαίνουν ήδη σε σχολεία σε ευρωπαϊκές χώρες, πολλά από αυτά θα αρχίσουν να αποκτούν διαφορετικά επαγγέλματα εδώ. Ως εκ τούτου, από την άποψη των προοπτικών για την ευρωπαϊκή οικονομία, θα είναι πολύ θετικό εάν αυτοί οι πρόσφυγες παραμείνουν».

Ωστόσο, η επιθυμία των ουκρανικών αρχών να επιστρέψουν τους πολίτες τους στα σπίτια τους είναι αρκετά κατανοητή – δεδομένων των αρνητικών δημογραφικών τάσεων στην Ουκρανία, οι οποίες παρατηρήθηκαν ακόμη και πριν από την έναρξη ενός πλήρους πολέμου, σημειώνει ο Zsolt Darvash. Πρώτα απ ‘όλα, μιλάμε για μείωση του αριθμού των ατόμων σε ηλικία εργασίας:

«Και αν, μετά το μεγάλο σοκ που προκλήθηκε από τον πόλεμο, πολλά εκατομμύρια Ουκρανοί δεν επιστρέψουν στη χώρα, αυτό θα είναι μια πραγματική καταστροφή για την Ουκρανία».

Η ΕΕ κατανοεί ότι μια σταθερή και ευημερούσα μεταπολεμική Ουκρανία, η οποία ξεκινά διαπραγματεύσεις για την ένταξη στο μπλοκ, είναι προς το συμφέρον της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι πεπεισμένος ο Vit Novotny από το Κέντρο Ευρωπαϊκών Σπουδών Wilfried Martens:

«Επομένως, η επιθυμία διατήρησης της εργασίας εξισορροπείται από την κατανόηση μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής της ΕΕ ότι όταν τελειώσει ο πόλεμος, η Ουκρανία θα θέλει να ανοικοδομήσει και για να το κάνει αυτό θα χρειαστεί να πάρει τους ανθρώπους της πίσω. Ωστόσο, είναι δύσκολο να προβλεφθεί ποια από αυτές τις δύο παρορμήσεις θα είναι ισχυρότερη».

Το γεγονός ότι οι αρχές σε διαφορετικά κράτη μέλη της ΕΕ μπορεί να έχουν διαφορετικά συμφέροντα και θέσεις σχετικά με τους πρόσφυγες από την Ουκρανία περιπλέκει τις προβλέψεις. Οι γενικές συζητήσεις για αυτό το θέμα βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά δεν είναι ακόμη σαφές εάν τα κράτη μέλη θα βρουν μια κοινή λύση, λέει ο Novotny:

«Έτσι, είτε θα έχουμε μια πολιτική της ΕΕ σχετικά με το νομικό καθεστώς που πρέπει να δώσουμε στους Ουκρανούς πρόσφυγες, είτε 27 διαφορετικούς εθνικούς τρόπους για να νομιμοποιήσουμε τη διαμονή τους».

Προφανώς, λέει ο Zsolt Darvash από το think tank Bruegel, κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τους Ουκρανούς πρόσφυγες μετά το τέλος της Οδηγίας Προσωρινής Προστασίας, ο καθοριστικός παράγοντας για τις αρχές των επιμέρους χωρών θα είναι η επιτυχία των Ουκρανών στην ένταξη. Πρώτα απ ‘όλα, θα μπορούν οι άνθρωποι να βρουν σταθερή δουλειά μέχρι εκείνη τη στιγμή:

«Εάν δεν υπάρχουν προβλήματα με αυτό, τότε νομίζω ότι θα υπάρχει μεγάλος πειρασμός να επιτρέψουμε σε αυτούς τους ανθρώπους να παραμείνουν στη χώρα. Σε αυτή την περίπτωση, οι πρόσφυγες που χρειάζονται κοινωνική υποστήριξη πιθανότατα θα συνεχίσουν να τη λαμβάνουν».

Τόσο τα θεσμικά όργανα της ΕΕ όσο και τα κράτη μέλη της θα πρέπει να συμμετάσχουν στη λήψη αποφάσεων και στην ανάπτυξη κατάλληλων μέτρων σχετικά με το μέλλον των Ουκρανών προσφύγων, σημειώνει η Λιθουανή ευρωβουλευτής Rasa Juknevičienė. Σε συνομιλία της με δημοσιογράφους της DW είπε:

«Χαίρομαι που το Κίεβο είναι επίσης ενεργό μέρος του διαλόγου. Αυτό είναι ένα ευαίσθητο θέμα και πρέπει να βρούμε μια καλή ισορροπία μεταξύ διαφορετικών αναγκών και στόχων».

Πιστεύει ότι όλες οι πλευρές της συζήτησης έχουν συμφέρον οι Ουκρανοί να μπορούν να διατηρήσουν δεσμούς με την Ουκρανία και να συμβάλουν στην οικονομία και την ανάκαμψή της: «Όλοι θέλουμε μια ισχυρή και ευημερούσα Ουκρανία».

Ωστόσο, ο ευρωβουλευτής υπενθύμισε ότι η ελευθερία μετακίνησης είναι μια από τις βασικές αρχές της ΕΕ: ​​«Και καθώς η Ουκρανία πλησιάζει πιο κοντά στην ΕΕ, καθήκον μας θα είναι να αναπτύξουμε έναν μηχανισμό που θα σέβεται τις επιλογές των μεμονωμένων Ουκρανών, συμβάλλοντας παράλληλα στην ευημερία και ανάκαμψη της Ουκρανίας».

Source link