191 χρόνια μετά… για τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 δολοφονήθηκε στο Ναύπλιο ο πρώτος πρόεδρος της ανεξάρτητης Ελλάδας Ιωάννης Καποδίστριας. Η δολοφονία του αποδυνάμωσε τη χώρα, στερώντας της την ευκαιρία να γίνει ένα σύγχρονο κράτος εκείνης της εποχής.

Η πολιτική του ήταν φιλορωσική, γι’ αυτό ο πρώτος πρόεδρος της ανεξάρτητης Ελλάδας, ο Ιωάννης Καποδίστριας, σκοτώθηκε σε μια έξυπνα διαμορφωμένη χωματερή κοντά στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα από τους γιους του Πετρόμπεως Μαυρομιχάλη, πολιτικούς αντιπάλους του φιλοτουρκικού στρατοπέδου, πίσω από την οποία βρίσκονταν οι Βρετανοί. Η υπόθεση της δολοφονίας του εξακολουθεί να είναι μια από τις πιο μυστικές στα βρετανικά δημόσια αρχεία. Ο θάνατος του Ιωάννη Καποδίστρια προκάλεσε ευρεία δημόσια κατακραυγή και αποτυπώθηκε στη ζωγραφική.

Διονύσιος Τσόκος. Ο φόνος του Ιωάννη Καποδίστρια, 1850. Λάδι σε μουσαμά. Τεργέστη

Ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλη ήταν κατάμεστος από κόσμο επί τόπου και ο Γιώργος κατάφερε να κρυφτεί στο σπίτι της γαλλικής αποστολής, αλλά εκδόθηκε και εκτελέστηκε. Για τον φόνο του Καποδίστρια η λαϊκή συνέλευση επέβαλε ανάθεμα σε όλη την οικογένεια της Μαυρομιχάλης.

Διονύσιος Τσόκος. Δολοφονία Ιωάννη Καποδίστρια, 1850. Λάδι σε μουσαμά, Μουσείο Μπενάκη

Ο κόμης Καποδίστριας θάφτηκε για πρώτη φορά στο Ναύπλιο, την πρώτη πρωτεύουσα της ανεξάρτητης Ελλάδας. Ωστόσο, έξι μήνες αργότερα, ο αδελφός του Αυγουστίνος, σύμφωνα με τη διαθήκη του Ιωάννη, μετέφερε το σώμα του ηγεμόνα στην Κέρκυρα και το έθαψε στα περίχωρα της πρωτεύουσας του νησιού στο μοναστήρι της Πλατυτέρας. Μνημεία του Καποδίστρια είναι εγκατεστημένα στην Αθήνα, στο Ναύπλιο, στην Αγία Πετρούπολη, στη Λωζάνη, στην Αίγινα, αλλά και στο νησί της Κέρκυρας. Το αεροδρόμιο της Κέρκυρας πήρε το όνομά του και, τέλος, το πορτρέτο του κόβεται σε ένα κέρμα των 20 λεπτών του ευρώ.

Το μνημείο του κόμη Ιωάννη Καποδίστρια στο Ναύπλιο φιλοτεχνήθηκε το 1932 από τον γλύπτη Μιχαήλ Τομπρόσα. Η πλατεία στην οποία βρίσκεται το μνημείο φέρει και το όνομα του Καποδίστρια.

Το μνημείο του Ιωάννη Καποδίστρια, του πρώτου Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας και υφυπουργού Εξωτερικών του αυτοκράτορα Αλέξανδρου Α’ (γλύπτης V.M. Klykov, αρχιτέκτονας M.A. Reinberg) εγκαινιάστηκε στην Αγία Πετρούπολη τον Μάιο του 2003.

Στις 22 Σεπτεμβρίου 2009, το μνημείο του Ιωάννη Καποδίστρια τοποθετήθηκε σε ένα από τα πιο όμορφα μέρη της Λωζάνης, στο ανάχωμα Usha. Συγγραφέας του γλυπτού ήταν ο Ρώσος γλύπτης Vladimir Suvortsev.

Υπάρχει η άποψη ότι αν δεν ήταν η δολοφονία του Καποδίστρια, τότε η διορατική και τολμηρή πολιτική του θα μπορούσε να επηρεάσει πολύ την περαιτέρω ανάπτυξη του κόσμου. Ο Καποδίστριας ήταν μπροστά από την εποχή του από πολλές απόψεις, σκέφτηκε με όρους ενωμένης Ευρώπης, δίνοντας άξια θέση στη Ρωσία σε αυτήν. Υπερασπίστηκε την ανάγκη τήρησης των νομικών θεμελίων στις διεθνείς σχέσεις, αντιτάχθηκε στη μονομερή παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων κρατών. Σε μια προσπάθεια διασφάλισης της σταθερότητας, ο Ι. Καποδίστριας πρότεινε την ιδέα της δημιουργίας ενός οργανισμού που προέβλεπε τα Ηνωμένα Έθνη. Μπορεί να υποστηριχθεί ότι ήταν ένας από τους ιδεολόγους της ειρηνικής δομής της ευρωπαϊκής ηπείρου.

Το πορτρέτο του διάσημου Άγγλου προσωπογράφου Thomas Lawrence (1769-1830) απεικονίζει τον κόμη Ιωάννη Καποδίστρια (1776-1831), τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών (1816-1822) και τον πρώτο ηγεμόνα της ανεξάρτητης Ελλάδας (1827-1831). Κατά ειρωνικό τρόπο, αυτό το πορτρέτο φυλάσσεται στη βασιλική συλλογή της Αγγλίας – μιας χώρας που σε πολλά θέματα ήταν ο πολιτικός του αντίπαλος.

Στη ρωσική δημόσια υπηρεσία, συμπεριλαμβανομένης της διπλωματικής, υπήρχαν συνολικά περίπου 150 διπλωμάτες ελληνικής καταγωγής, σε βαθμό πρεσβευτή ή απεσταλμένου. Το πιο εντυπωσιακό και διάσημο παράδειγμα είναι ο Γιάννης Καποδίστριας. Για άξια υπηρεσία για το καλό της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, του απονεμήθηκε το παράσημο του Αποστόλου Ανδρέα του Πρωτόκλητου, το υψηλότερο ρωσικό βραβείο μέχρι το 1917.

Κόμης Ιωάννης Καποδίστριας (1776-1831). Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας γεννήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 1776 σε μια αριστοκρατική ελληνική οικογένεια στο νησί της Κέρκυρας. Μετά την αποφοίτησή του από το μάθημα της φιλοσοφίας και της ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβας, εισήλθε στη διπλωματική υπηρεσία στην πατρίδα του. Στα χρόνια του αγώνα της Ελλάδος για ελευθερία και του πολέμου με την Τουρκία, συμμετείχε στη δημιουργία της «Δημοκρατίας των Επτά Νήσων» στα Επτάνησα, που τελούσε υπό την αιγίδα της Ρωσίας. Σύμφωνα με τη Συνθήκη του Τιλσίτ (1807), ο ρωσικός έλεγχος των νησιών πέρασε στους Γάλλους. Για περαιτέρω σταδιοδρομία, ο Καποδίστριας εισήλθε στη ρωσική υπηρεσία και προστέθηκε στο Κολέγιο Εξωτερικών Υποθέσεων (1809). Δύο χρόνια αργότερα διορίστηκε γραμματέας της ρωσικής πρεσβείας στη Βιέννη και στη συνέχεια διεξήγαγε διπλωματική αλληλογραφία με τον P.V. Chichagov, πολιτικό και στρατιωτικό ηγέτη. Του ανατέθηκε επίσης το έργο της ανάπτυξης ενός έργου για τη διευθέτηση της Βεσσαραβίας, που μόλις είχε προσαρτηθεί στη Ρωσία.

Το 1813, ο Καποδίστριας συνόδευσε τον αυτοκράτορα Αλέξανδρο Α’ ως επικεφαλής της Καγκελαρίας και στη συνέχεια στάλθηκε στην Ελβετία με οδηγίες να την φέρει σε συμμαχία εναντίον του Ναπολέοντα. Στέλνοντας έναν διπλωμάτη στην Ελβετία, ο Αλέξανδρος Α’ του έδωσε τις εξής συστάσεις: «Ο Καποδίστριας είναι πολύ άξιος άνθρωπος ως προς την εντιμότητα, την ευγένεια, τις γνώσεις και τις φιλελεύθερες απόψεις του. και η επιλογή μου ήταν πάνω του ακριβώς επειδή γνωρίζω τις αρχές από τις οποίες καθοδηγείται».

Ο Καποδίστριας συμμετείχε στην υπογραφή της συνθήκης στο Συνέδριο της Βιέννης το 1815, όπου μίλησε υπέρ της Ελβετίας, συμμετείχε στη σύνταξη του ελβετικού συντάγματος και συνέβαλε επίσης στο να αναγνωριστεί το καντόνι του Vaud ως πλήρες μέλος της Ελβετίας. Συνομοσπονδία. Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, το 1816, ο δήμος της Λωζάνης προσφέρθηκε να δώσει στον «Εξοχότατε κ. Jean, κόμη του Capo d’Istria (όπως γράφτηκε στα γαλλικά το όνομα του διπλωμάτη), τιμητική ιθαγένεια, ως αδύναμη μαρτυρία της ευγνωμοσύνης που όλα του εκφράζονται».

Εκτός από τον αυτοκράτορα Αλέξανδρο Α’, στο Συνέδριο της Βιέννης συμμετείχαν: Μαξιμιλιανός Α’ – Βασιλιάς της Βαυαρίας. Φραγκίσκος Α΄ – Αυτοκράτορας της Αυστρίας. Λουδοβίκος XVII – Βασιλιάς της Γαλλίας. Friedrich Wilhelm III – Βασιλιάς της Πρωσίας; Γεώργιος Δ’ – Πρίγκιπας Αντιβασιλέας της Αγγλίας. Η επιτυχής εκτέλεση της αποστολής, καθώς και τα λαμπρά ταλέντα που ανακαλύφθηκαν στο Συνέδριο της Βιέννης, του πρόσφεραν μια γρήγορη προαγωγή. Το 1815 του απονεμήθηκε ο τίτλος του υπουργού Εξωτερικών και από το 1816 ήταν διευθυντής του Κολεγίου Εξωτερικών υπό τον Υπουργό Εξωτερικών K.V. Nesselrode (1816-1856). Υπήρχαν, έτσι, δύο υπουργοί Εξωτερικών, των οποίων οι απόψεις για τα καθήκοντα της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής διέφεραν σημαντικά. Ο αυτοκράτορας χρησίμευσε ως ενδιάμεσος ανάμεσά τους, κλίνοντας πολύ περισσότερο προς το Nesselrode.

Τόμας Λόρενς. Carl Nesselrode, 1818. Συλλογή του Βασιλικού Παλατιού του Ουίνδσορ, Λονδίνο

Σημαντικός είναι ο ρόλος του Καποδίστρια στην τύχη του νεαρού Πούσκιν, που υπηρέτησε υπό τον ίδιο στο Κολέγιο Εξωτερικών Υποθέσεων. Χάρη στη μεσολάβηση και μεσολάβηση του Καποδίστρια ενώπιον του Τσάρου Αλέξανδρου, η εξορία στη Σιβηρία που απειλούσε τον Πούσκιν αντικαταστάθηκε από μεταφορά στη Βεσσαραβία. Ο Καποδίστριας έστειλε τον Πούσκιν στο Κισινάου, δηλαδή στο ίδιο το κέντρο του ελληνικού επαναστατικού κινήματος, όπου μια επιτροπή νομικών που έστειλε ο Καποδίστριας, υπό την επίβλεψη του Στρατηγού και Τέκτονα Ι.Ν. Inzov, δημιούργησε έναν κώδικα των νόμων της Βεσσαραβίας. Στη συνέχεια, αυτοί οι νόμοι έγιναν νόμοι της ανεξάρτητης Ελλάδας υπό τον ηγεμόνα του Καποδίστρια. Αυτός ο άνθρωπος ήταν αγαπητός στον Πούσκιν και τον ζωγράφισε πολλές φορές στο περιθώριο των χειρογράφων του.

Ιωάννης Καποδίστριας. Το σχέδιο του Πούσκιν στο προσχέδιο του χειρογράφου “Ruslan and Lyudmila”

Σχέδια του Alexander Sergeevich Pushkin αποκαλύπτουν μια άλλη σελίδα στη βιογραφία του Κόμη Καποδίστρια. Έτσι, τρία από τα πορτρέτα του βρίσκονται δίπλα στο πορτρέτο της Roxandra Sturdza-Edling (1786-1844). Η αγαπημένη κουμπάρα της αυτοκράτειρας Ελισάβετ Αλεξέεβνα ήταν μακροχρόνια γνωριμία του ποιητή.
Η Roxandra Sturdza συνάντησε τον Ιωάννη Καποδίστρια στο σπίτι του ναυάρχου Pavel Vasilyevich Chichagov. Στο πρόσωπο της Ρωξάνδρας ο Καποδίστριας βρήκε ένθερμο υποστηρικτή της υπόθεσης της απελευθέρωσης των Ελλήνων. Αποδείχθηκε εξαιρετική συνομιλήτρια: μια λαμπρή εκπαίδευση που έλαβε στο σπίτι, ένα διεισδυτικό μυαλό της επέτρεψε να συνεχίσει τις συζητήσεις για σχεδόν οποιοδήποτε θέμα – από φιλοσοφικό και θρησκευτικό έως πολιτικό. Ο αυτοκράτορας Αλέξανδρος Α΄ μιλούσε συχνά και για πολύ με τη Ρωξάνδρα, επισκεπτόμενος τη γυναίκα του.
Πιστεύεται ότι ο Καποδίστριας ήταν ο αρραβωνιαστικός της Ρωξάνδρας, αλλά ντρεπόταν από την προσοχή του αυτοκράτορα Αλέξανδρου Α’ σε αυτήν. Αυτό το κατάλαβε ως υπαινιγμό για αλλαγή στη σχέση τους, ως άρνηση της προσφοράς και ως αντάλλαγμα για τον πρώην έρωτά της, υποσχέθηκε φιλία στον Καποδίστρια. «Ο Κόμης Καποδίστριας», έγραψε η Ροξάντρα Έντλινγκ, «ανήκε στον αριθμό των ανθρώπων των οποίων η γνωριμία είναι μια εποχή στη ζωή… Η όμορφη εμφάνισή του χαρακτηρίζεται από τη σφραγίδα μιας ιδιοφυΐας…».

Roxandra Skarlatovna Edling-Sturdza, λιθογραφία από τη συλλογή του πρίγκιπα A. Gagarin

Το 1822, λόγω διαφωνιών με τον Αλέξανδρο Α’ σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, ο Καποδίστρια εγκατέλειψε τη Ρωσία, φεύγοντας και πάλι για την Ελβετία. Ζώντας στο εξωτερικό, βοήθησε πρόθυμα τους Ρώσους, για τους οποίους ο Μπατιούσκοφ έγραψε με ενθουσιασμό στη θεία του στη Ρωσία. Στην Ελβετία, ο Καποδίστριας σπούδασε ιστορία και έγραψε πολλά σε Ρώσους φίλους, επιστήμονες και συγγραφείς.
Ο Καποδίστριας έδωσε όλη του την ενέργεια στη διπλωματική υπηρεσία προς όφελος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, αλλά η ψυχή του ανήκε πάντα στην Ελλάδα. Συμπάθησε με την επανάσταση που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1821 στην Ελλάδα, αλλά απέρριψε δύο φορές την πρόταση της μυστικής εταιρείας των Ελλήνων ανταρτών «Φιλική Εταιρεία» να γίνει αρχηγός της χώρας, παραμένοντας θεατής του αγώνα για μεγάλο χρονικό διάστημα, υποστηρίζοντας τους επαναστάτες με χρήματα και μεσολάβηση στα ευρωπαϊκά δικαστήρια.

Στις 11 Απριλίου 1827 ο κόμης Ι. Καποδίστριας εξελέγη ηγεμόνας της Ελλάδας από τη λαϊκή συνέλευση της Τροιζήνας για 7 χρόνια. Αυτή η θέση ήταν παρόμοια με την προεδρική. Ο νέος πρόεδρος περίμενε τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου (ναυμαχία μεταξύ της ενιαίας μοίρας Ρωσίας, Αγγλίας και Γαλλίας από τη μια και του Τουρκοαιγυπτιακού στόλου από την άλλη), που εξασφάλισε την ελευθερία της Ελλάδας και μόλις στις 18 Ιανουαρίου , 1828, έφτασε στη χώρα που του εμπιστεύτηκαν. Όταν άρχισαν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δυνάμεων για την επιλογή του βασιλιά της Ελλάδας, ο Καποδίστριας, με επίσημες και ιδιωτικές επιστολές, επέμενε να ληφθεί υπόψη η γνώμη του λαού, η οποία εκφραζόταν σε τέτοιες περιπτώσεις από τα χείλη των μελών των λαϊκών συνελεύσεων. , επιλεγμένο από τον πρόεδρο. Ο Ρεπουμπλικανός ήθελε να πάρει το ελληνικό στέμμα, γιατί κατάλαβε ότι οι ντόπιοι αντάρτες και οι σκληροί ηγέτες τους, σκληραγωγημένοι στον ανταρτοπόλεμο με τους Τούρκους και τις εσωτερικές διαμάχες, θα εκτιμούσαν μόνο την ισχυρή μοναρχική εξουσία. Όχι χωρίς επιρροή από τον Καποδίστρια, ο πρίγκιπας Λεοπόλδος του Σαξ-Κόμπουργκ (αργότερα βασιλιάς του Βελγίου) αρνήθηκε το στέμμα που του προσφέρθηκε.

Το Ναύπλιο από την εποχή του Ιωάννη Καποδίστρια

Source link