"Δική στέγη" στην Ευρώπη – ένα άπιαστο όνειρο – Πώς διαμορφώνεται η εικόνα στην Ελλάδα

«Η δική σου στέγη πάνω από το κεφάλι σου» ήταν πάντα στόχος ζωής για τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων, καθώς και για ένα σημαντικό μέρος των Ευρωπαίων. Η αγορά ενός σπιτιού ήταν αυτοσκοπός. Ωστόσο, πολλά έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια.

Οι αυξανόμενες τιμές των ακινήτων έχουν κάνει την απόκτηση ενός σπιτιού ένα ολοένα και πιο ανέφικτο όνειρο για πολλούς Ευρωπαίους, ένα πρόβλημα που επιδεινώνεται από την κρίση κόστους ζωής που έχει πλήξει ιδιαίτερα τους κατοίκους των πόλεων και τις φτωχότερες οικογένειες.

«Η άνοδος των τιμών των κατοικιών είναι τρομερή και ακόμη χειρότερη στις πόλεις, ειδικά στις μεγάλες».δήλωσε στο POLITICO η Lamia Kamal-Chaoui, διευθύντρια του Κέντρου Επιχειρήσεων, Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, Περιφερειών και Πόλεων του ΟΟΣΑ. «Και αυτό ήδη επηρεάζει όχι μόνο τους φτωχούς, αλλά και τη μεσαία τάξη»..

Οι τιμές των κατοικιών και τα ενοίκια αυξάνονται σταθερά από το 2014, ακόμη και κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, όταν, παρά την οικονομική κρίση, η ζήτηση για στέγαση αυξήθηκε καθώς οι μακρές διακοπές ρεύματος και η άνοδος της εξ αποστάσεως εργασίας κράτησαν τους ανθρώπους στο σπίτι.

Το 2022, καθώς η οικονομία άρχισε να ανακάμπτει, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έφερε νέα δημοσιονομικά προβλήματα για τις κυβερνήσεις και μια σοβαρή κρίση κόστους ζωής για τα νοικοκυριά. Η στέγαση όχι μόνο γίνεται πιο ακριβή, αλλά γίνεται επίσης όλο και πιο δύσκολη η οικονομική στέγαση ποιότητας.

Πολλοί Ευρωπαίοι βρέθηκαν σε χρέη υποθηκών ή ενοικίων τον περασμένο χειμώνα και δυσκολεύονται πολύ να κρατήσουν τα σπίτια τους ζεστά.

Εκπληκτικές τιμές

Η κατάσταση αποδεικνύεται από το γεγονός ότι ζητούνται πρωτόγνωρα ποσά για στέγαση σε κεντρικές περιοχές ευρωπαϊκών πόλεων όπως η Ζυρίχη, το Παρίσι και το Λονδίνο που φτάνουν έως και τις 18.000 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Οι τιμές στην ελβετική πόλη έφτασαν τα 18.100 ευρώ, στο Παρίσι – 10.000 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο και ακολουθούν το Λονδίνο – 8.500 ευρώ, η Βιέννη – 7.750, η Στοκχόλμη – 6.700, το Δουβλίνο – 5.550, το Μιλάνο – 5.300, το Βερολίνο – 5.000 – περίπου 000. ευρώ, σύμφωνα με νέα έρευνα του Bloomberg.

Ειδικότερα στη Ζυρίχη, τα διαμερίσματα στο κέντρο της πόλης πωλούνται σε τιμές σχεδόν ρεκόρ, υπερδιπλάσιες από εκείνες του Λονδίνου, ενώ ακόμη και στο υπόλοιπο καντόνι, που περιλαμβάνει απομακρυσμένα ορεινά χωριά, οι ζητούμενες τιμές είναι σχεδόν ίσες με αυτές του Παρισιού. Οι τιμές αυξήθηκαν 5,8% τον Αύγουστο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη άνοδο τους σε 16 μήνες.

Ένα πλήγμα στη νεολαία
Σύμφωνα με το Eurofound, οι νέοι κάτοικοι υποφέρουν περισσότερο από τη στεγαστική κρίση. Οι νέοι Ευρωπαίοι είναι πιο πιθανό να ζουν με τους γονείς τους, είναι πιο πιθανό να νοικιάσουν παρά να αγοράσουν και συχνά διστάζουν να αναζητήσουν εργασία σε περιοχές με καλύτερες ευκαιρίες, επειδή δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ζήσουν εκεί.

Αυτό είναι ένα “μείζον πρόβλημα” για τις πόλεις όπου “χρειάζονται νέοι για να παραμείνουν ανταγωνιστικοί”, δήλωσε ο Kamal-Chaoui του ΟΟΣΑ, σημειώνοντας ότι “αν δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά ένα διαμέρισμα, δεν θα μετακομίσουν ποτέ σε μια πόλη, ανεξάρτητα από το πόσο είναι ελκυστικό».

Φούσκα ακινήτων

Όπως σημειώνει το POLITICO, ένα από τα βασικά ζητήματα που καθιστά τη στέγαση μη οικονομικά προσιτή -η έλλειψη επαρκούς στέγασης- παραμένει άλυτο και μπορεί να επιδεινωθεί από την κρίση του κόστους ζωής.

«Η ζήτηση για στέγαση αυξάνεται, αλλά η προσφορά δεν συμβαδίζει», λέει ο Kamal-Chaoui του ΟΟΣΑ.

Περιορισμοί
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η αντιμετώπιση της έλλειψης κατοικιών με την ανέγερση νέων κατοικιών είναι δύσκολη, κυρίως λόγω των ρυθμιστικών περιορισμών και των περιορισμών χρήσης γης που είναι ιδιαίτερα έντονοι στις μεγάλες πόλεις.

Η κατασκευή νέων κατοικιών έχει επίσης γίνει σημαντικά πιο ακριβή την τελευταία δεκαετία, ειδικά από την έναρξη της πανδημίας. Ο τομέας ανέκαμψε το 2021, αλλά πέρυσι σημειώθηκε περαιτέρω μείωση στον αριθμό των κτιρίων κατοικιών που εγκρίθηκαν για κατασκευή, αν και ο αριθμός εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλότερος από τα προ πανδημίας επίπεδα.

Ορισμένες πόλεις προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις κατοικιών μετατρέποντας εμπορικά κτίρια και κτίρια γραφείων που εκκενώθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας σε κοινωνική στέγαση, αλλά αυτή η προσέγγιση δεν έχει υιοθετηθεί ευρέως επειδή «Δεν έχουν όλες οι πόλεις δημόσια κοινωνική στέγαση – πολλές δεν έχουν καν απόθεμα κατοικιών»είπε ο Kamal-Shaoui.

Σημείωσε ότι “Η ποιότητα ζωής στις μεγάλες πόλεις έχει μειωθεί και οι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι θέλουν να ζήσουν καλά” σε λιγότερο πολυσύχναστες περιοχές που βρίσκονται σε προάστια ή πόλεις μεσαίου μεγέθους που αρχίζουν να αντιμετωπίζουν ελλείψεις κατοικιών.

“Όλα εξελίσσονται πολύ γρήγορα – αυτό που λειτούργησε πριν μπορεί να μην λειτουργεί πια” και οι πόλεις πρέπει να συμβιβάσουν τις φιλοδοξίες τους με τους οικονομικούς περιορισμούς που προκαλούνται από την κρίση του κόστους ζωής, λέει ο Kamal-Chaoui, προσθέτοντας ότι οι δήμαρχοι, ανεξάρτητα από τις πολιτικές τους απόψεις, είναι αντιμετωπίζουν τώρα το πρόβλημα των αστέγων ως προτεραιότητα.

Προς μια νέα Lehman Brothers;

Ο ευρωπαϊκός κατασκευαστικός τομέας έχει εισέλθει σε σοβαρή κρίση. Η κατασκευαστική δραστηριότητα σε πολλές μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές, ιδίως στη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, έχει επιβραδυνθεί σε μια εποχή που το κόστος των υλικών αυξάνεται σημαντικά λόγω του ανεπαίσθητου πληθωρισμού που φτάνει ή και ξεπερνά το 40%. Επιπλέον, οι αυξανόμενες τιμές και τα επιτόκια δανεισμού επηρέασαν την κατασκευή κατοικιών και εμπορικών ακινήτων, θέτοντας φραγμό στους προγραμματιστές που τώρα αφήνουν ακόμη και τα κτίρια στη μέση.

Η επιβράδυνση της οικοδομικής δραστηριότητας σε πολλές περιπτώσεις έχει οδηγήσει σε όξυνση του στεγαστικού προβλήματος για πολλές οικογένειες ΕΕγια τους οποίους το κόστος αγοράς και ενοικίασης υφιστάμενων ακινήτων αυξάνεται συνεχώς λόγω συγκεκριμένων συνθηκών – όπως η υψηλή ζήτηση και οι βραχυχρόνιες μισθώσεις.

Η ζωγραφική στην Ελλάδα
Οι τιμές των κατοικιών στην Ελλάδα αυξάνονται με τους ταχύτερους ρυθμούς στην Ευρώπη. Η ραγδαία άνοδος των τιμών στην Ελλάδα έχει προκαλέσει μεγάλη έκπληξη και αναστάτωση στο ενδιαφερόμενο κοινό, έκτοτε το κόστος της ακίνητης περιουσίας υπερβαίνει σημαντικά τον προϋπολογισμό του μέσου ελληνικού νοικοκυριού.

Σύμφωνα με την ανάλυση του Bloomberg, Η αύξηση των τιμών των ακινήτων είναι ελληνικό φαινόμενο. Μέρος της αύξησης οφείλεται στις επιπτώσεις της ελληνικής κρίσης χρέους, που επηρεάζουν την προσφορά. Οι τιμές των ακινήτων στην Αθήνα αυξήθηκαν 12,2% τον Οκτώβριο, ενώ μειώθηκαν στο Παρίσι και τη Στοκχόλμη.

Οι τιμές στην Αθήνα υπολογίζονται με βάση τον δείκτη Spitogatos, τον οποίο το Bloomberg χρησιμοποίησε για να υπολογίσει τις μηνιαίες ζητούμενες τιμές στις πέντε συνοικίες της πόλης και στη συνέχεια να τις υπολογίσει κατά μέσο όρο για να υπολογίσει τις τιμές σε όλη την πόλη.

«Δεν υπάρχει ούτε ένα αξιόλογο αντικείμενο στην αγορά», – δήλωσε ο Λευτέρης Ποταμιάνος, πρόεδρος του Κτηματομεσιτικού Συλλόγου Αθηνών και Αττικής, ο οποίος απέδωσε επίσης την άνοδο των τιμών στη ζήτηση που δημιουργεί το πρόγραμμα “Χρυσή Βίζα”.

Η Αθήνα έχει γίνει μια από τις πιο καυτές αγορές ακινήτων και περιοχές που «ξεχάστηκαν» ή εξαντλήθηκαν ζωντάνεψαν και έγιναν συγκρίσιμες με πλούσιες ευρωπαϊκές πόλεις.

Αγώνες στην αγορά ακινήτων
Οι τιμές των διαμερισμάτων (σε ονομαστικούς όρους) αυξήθηκαν 13,9% το δεύτερο τρίμηνο του 2023, από 11,8% το 2022, αναφέρει η Τράπεζα της Ελλάδος στην έκθεσή της για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Οι τιμές για τα νέα διαμερίσματα (έως 5 ετών) αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 13,8% σε ετήσια βάση το δεύτερο τρίμηνο του 2023, ενώ οι τιμές για τα μεγαλύτερα διαμερίσματα αυξήθηκαν κατά 14,1%.

Βραχυπρόθεσμα, εκτιμάται ότι το επενδυτικό ενδιαφέρον, κυρίως από το εξωτερικό, θα παραμείνει υψηλό, ειδικά σε σχέση με συγκεκριμένες περιοχές του λεκανοπεδίου Αττικής και περιοχές με τουριστικά χαρακτηριστικά.

Μεσοπρόθεσμα, αναμένεται ότι οι πρωτοβουλίες που σχετίζονται με τη στήριξη ορισμένων κατηγοριών νοικοκυριών (για παράδειγμα, νέοι, ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού) στο πλαίσιο του προγράμματος «My Home» για την αγορά κατοικιών θα συμβάλουν στην αύξηση της ζήτησης. και αντίστοιχες πρωτοβουλίες για την ανακαίνιση παλαιών σπιτιών (για παράδειγμα, το πρόγραμμα «Ανακαίνιση» – «ExoGeo») θα συμβάλουν στη βελτίωση του οικιστικού αποθέματος.

Ωστόσο, σημειώνεται ότι η αγορά ακινήτων σε πολλές χώρες της ΕΕ ήδη γνωρίζει σημαντική διόρθωση ως προς τον αριθμό των συναλλαγών, τις τιμές και την κερδοφορία.

Το δεύτερο τρίμηνο του 2023 οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 13,9%.

Απέχουν ακόμα πολύ από το υψηλό όλων των εποχών.

Επιπλέον, αναφέρεται ότι οι τιμές των κατοικιών στην Ελλάδα εξακολουθούν να απέχουν πολύ από τα ιστορικά υψηλά που είχαν καταγραφεί πριν από την κρίση.

Σύμφωνα με τον δείκτη τιμών διαμερισμάτων που υπολόγισε η Τράπεζα της Ελλάδος για ολόκληρη τη χώρα, η μέγιστη τιμή του δείκτη καταγράφηκε το 2008 (101,7), μετά την οποία παρατηρήθηκε σταθερή πτωτική τάση και η ελάχιστη τιμή επιτεύχθηκε το 2017 (59 ). Έκτοτε, ο δείκτης τιμών των διαμερισμάτων παρουσίασε σταθερή ανοδική τάση και θα φτάσει στο 90,6 το δεύτερο τρίμηνο του 2023, δηλαδή 11,1% κάτω από τη μέγιστη τιμή του.

Ανάλογη δυναμική παρατηρείται και σε σχέση με το επίπεδο των ενοικίων: ο αντίστοιχος δείκτης είναι 98,5 σύμφωνα με τα στοιχεία για το 3ο τρίμηνο του 2023, έναντι 94,8 το 2ο τρίμηνο του 2022.

Ο δείκτης ενοικίων, σε αντίθεση με τον δείκτη τιμών κατοικιών, παραμένει σημαντικά κάτω από την υψηλότερη ιστορική του τιμή (124,3, τρίτο τρίμηνο 2011), αλλά το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού εκείνη την περίοδο ήταν σημαντικά υψηλότερο…

Source link