Το πρόγραμμα της συνάντησης Μητσοτάκη-Ερντογάν στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ και οι προσδοκίες της Αθήνας

Ημέρα Αλήθειας για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις θα έρθει μεθαύριο στο Βίλνιουςόταν αρχίζουν οι πολυάριθμες παράπλευρες εκδηλώσεις της συνόδου του ΝΑΤΟ (11-12 Ιουλίου).

Το κύριο πρόγραμμα της συνάντησης περιστρέφεται γύρω από την κατάσταση στην Ουκρανία, αλλά για την Ελλάδα προτεραιότητα είναι η ευκαιρία για τις δύο νέες κυβερνήσεις σε Αθήνα και Άγκυρα να εκμεταλλευτούν την κατάσταση, η οποία πηγάζει κυρίως από την τακτική αποχή της Τουρκίας από τις εντάσεις επί τόπου μετά τον καταστροφικό σεισμό της 6ης Φεβρουαρίου. Η Αθήνα είναι αισιόδοξη για την προοπτική δημιουργίας καναλιών επικοινωνίας με την Άγκυρα, αλλά δεν έχει αυταπάτες για το πόσο μεγάλες είναι οι φιλοδοξίες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου βρίσκονται τα μεγαλύτερα προβλήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Τρεις διαφορετικές συναντήσεις θα πραγματοποιηθούν στο Βίλνιους. Η πρώτη σε ηγετικό επίπεδο μεταξύ του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις 12 Ιουλίου. Το δεύτερο είναι σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, μεταξύ Γιώργη Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν. Και το τρίτο – σε επίπεδο υπουργών Εθνικής Άμυνας, μεταξύ του Νίκου Δένδια και του Γιασάρ Γκιουλέρ, που ήταν επικεφαλής των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (TED) μέχρι πριν από ένα μήνα. Στην πρώτη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν από ελληνικής πλευράς θα παρευρεθούν επίσης ο κ. Γεραπετρίτης και η διπλωματική σύμβουλος του πρωθυπουργού, Άννα-Μαρία Μπούρα. Φυσικά, η ελληνική αποστολή στη Λιθουανία θα είναι πολύ μεγαλύτερη για να προετοιμαστούν καλύτερα οι συναντήσεις.

Έχει γίνει ήδη γνωστό, με βάση πανομοιότυπες δημόσιες ανακοινώσεις του ελληνικού και του τουρκικού υπουργείου Άμυνας, ότι υπάρχει συμφωνία για επιτάχυνση του διαλόγου σε επίπεδο μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης (CBMs), δηλ. μεταξύ στρατιωτικών στελεχών με τη συμμετοχή κάποιων διπλωματών, ενώ δεν έχει πραγματοποιηθεί ακόμη κατ’ ιδίαν συνάντηση Δένδια με Γκιουλέρ προκειμένου να διευκρινιστούν κάποιες λεπτομέρειες. Σημαντικές εξελίξεις αναμένεται να υπάρξουν μετά τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν. Είναι σαφές ότι το Μέγαρο θα παίξει πολύ ισχυρό ρόλο σε αυτή τη φάση και η παρουσία του κ. Γεραπετρίτη στο υπουργείο Εξωτερικών, μέχρι πρότινος από τους στενότερους συνεργάτες του Μητσοτάκη, θα εξασφαλίσει τον πλήρη συντονισμό. Εξάλλου, φαίνεται ότι συντελείται μια διαδικασία όσμωσης μεταξύ του κτιρίου Μαξίμου και του ΥΠΕΞ, που το επόμενο διάστημα θα αποτυπωθεί και στις πυκνές μετακινήσεις έμπειρων διπλωματών, που έχουν ήδη ξεκινήσει, αλλά δεν έχουν ακόμη επισημοποιηθεί. Όπως αναφέρει ο ανταποκριτής της Κ Μανώλης Κωστίδης από την Κωνσταντινούπολη, φαίνεται ότι υπάρχει πρόθεση από την τουρκική πλευρά να προχωρήσει γρήγορα οι διαδικασίες του διαλόγου και ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι το Κάιρο μπορεί επίσης να παίξει ρόλο στη κάλυψη του χάσματος καθώς η Αίγυπτος εξομαλύνει τις σχέσεις της με την Τουρκία.

Τα κεντρικά γραφεία του Μητσοτάκη θεωρούν ότι η σημερινή κατάσταση διαφέρει σημαντικά από τη συνάντηση που έγινε τον Σεπτέμβριο του 2019, λίγο μετά την πρώτη εκλογή του στην πρωθυπουργία, με γνωστά, όχι ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Υπενθυμίζουμε ότι η συνάντηση αυτή τορπιλίστηκε ουσιαστικά από την πολύ σκληρή θέση του Ερντογάν, η οποία επιβεβαιώθηκε λίγους μήνες αργότερα με την υπογραφή του τουρκοκολομβιανού μνημονίου και -την επόμενη χρονιά- το Oruts Reyes και την κρίση στον Έβρο. Σημαντικός σύνδεσμος μεταξύ του 2019 και του σήμερα είναι η υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, η οποία έχει πλήρη κατανόηση όλων όσων συνέβησαν τότε και μετά, με το πρόσθετο όφελος τριών ετών στην Ουάσιγκτον, που της έδωσε μια πολύ καλή κατανόηση του βάθους της αλλαγής. συνέβη με τον τρόπο που διαμορφώνεται η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.

Σε επίπεδο ΝΑΤΟ, ωστόσο, εκτός από το γενικότερο ζήτημα της ένταξης της Σουηδίας στον Οργανισμό Βορειοατλαντικής Συνθήκης, που αποτελεί άτυπο μέρος των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ουάσιγκτον και Άγκυρας για τα F-16 και όχι μόνο, υπάρχουν ερωτήματα. καθαρά ελληνοτουρκικό χαρακτήρα. Τις προηγούμενες μέρες ο Κ έδειξε ότι οι Αμερικανοί προσπαθούσαν να βρουν μια συμβιβαστική φόρμουλα μετά την απαίτηση της τουρκικής αντιπροσωπείας στο ΝΑΤΟ να ονομαστούν Βόσπορος και Δαρδανέλια «Τουρκικά Στενά» (Κωνσταντινούπολη και Canakale, αντίστοιχα), κατά παράβαση της Σύμβασης του Μοντρέ του 1936 που καθόριζε το καθεστώς τους. Οι Αμερικανοί, με τη βοήθεια της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ (MCC) και μικρότερων χωρών (όπως η Νορβηγία), στο επίπεδο του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου, προσπάθησαν να προτείνουν μια διπλή ονομασία για να ξεπεράσουν το αδιέξοδο. Ωστόσο, το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών αποφάσισε ότι αυτή η πρόταση δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτή. Οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη και, σύμφωνα με τις πρόσφατες εξελίξεις, έχει προταθεί να προστεθεί μια υποσημείωση που να διευκρινίζει ότι τα περιφερειακά σχέδια του ΝΑΤΟ δεν αλλάζουν την πολιτική ούτε ερμηνεύουν νομικές θέσεις, αναφερόμενοι προφανώς στην υπεροχή της Σύμβασης του Μοντρέ έναντι οποιασδήποτε άλλης ερμηνείας. Φυσικά, διατηρείται το δικαίωμα της Τουρκίας να αποκαλεί τα στενά «Τουρκικά Στενά».

Ενώ αυτό το ζήτημα δεν προεξοφλεί σοβαρά τα οξέα προβλήματα των ελληνοτουρκικών σχέσεων μεταξύ 2018 και αρχών 2023, θεωρείται ως άλλη μια προσπάθεια της Άγκυρας να αλλάξει το νόημα των διεθνών συνθηκών που τις καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό. Θυμηθείτε ότι Σύμβαση του Μοντρέ του 1936 ήταν, στην πραγματικότητα, αναβλήθηκε για 13 χρόνια με την προσθήκη της Συνθήκης της Λωζάνης, που επέτρεπε τον τουρκικό στρατιωτικό έλεγχο στα στενά και τη δυνατότητα στρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών Λήμνου και Σαμοθράκης. Μέσα από διπλωματικούς ελιγμούς, όπως αυτός σχετικά με τα στενά ή το υποτιθέμενο «ασαφές» καθεστώς κυριαρχίας των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου που δεν κατονομάζονται στη Συνθήκη της Λωζάνης, η Άγκυρα ουσιαστικά προσπαθεί να ακυρώσει καλά καθορισμένες έννοιες και καταστάσεις.

F-35
Τέλος, να σημειωθεί ότι μετά το Βίλνιους αναμένεται -και εφόσον τα πράγματα προχωρήσουν όπως αναμένεται- θα δημοσιευθεί επιστολή αποδοχής του ελληνικού αιτήματος για προμήθεια F-35 από τις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία θα αποτελέσει την αφετηρία. σημείο για διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο μερών για αυτό το θέμα. Να υπενθυμίσουμε ότι η τουρκική πλευρά έχει αρνητική στάση απέναντι στην προμήθεια F-35 στην Ελλάδα χωρίς να λυθεί το θέμα αγοράς και αναβάθμισης νέων F-16 για την Τουρκία.

Καθημερινή

Source link