Πριν από 55 χρόνια μια χούντα μαύρων συνταγματαρχών ήρθε στην εξουσία στην Ελλάδα

Στις 21 Απριλίου 1967 έγινε στρατιωτικό πραξικόπημα στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα να έρθουν στην εξουσία τρία άτομα, παραμένοντας στην ιστορία ως η «χούντα των μαύρων συνταγματαρχών».

Τρεις μη περιγραφικοί σύντομοι Ναπολέοντες έγιναν τα κύρια εργαλεία ενός τεράστιου σχεδίου που ονομάζεται «Προμηθέας», που σχεδιάστηκε για να σταματήσει τον κίνδυνο μιας κομμουνιστικής κυριαρχίας στην Ελλάδα και την εξάπλωση της κομμουνιστικής μετάδοσης στη χώρα.

Ταξίαρχος, Αρχηγός Κέντρου Εκπαίδευσης Αρμάτων Στρατών Στυλιανός Παττακός και οι Συνταγματάρχες Πυροβολικού Γεώργιος Παπαδόπουλος και Νικόλαος Μαρκαρέζος.

Πολλά χρόνια αργότερα, ξεφυλλίζοντας τα ντοκουμέντα εκείνης της εποχής, οι ιστορικοί ανακάλυψαν την πικρή αλήθεια: το πραξικόπημα θα γινόταν ούτως ή άλλως. Όχι από συγκεκριμένους συνταγματάρχες, αλλά από άλλους. Η Ελλάδα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ήταν καταδικασμένη να μπει για άλλη μια φορά στο στενό και σκοτεινό τούνελ της εμφύλιας διαμάχης.

Στην αφήγηση της επταετίας της δικτατορίας των μαύρων συνταγματαρχών στην Ελλάδα, μπορεί κανείς να αντλήσει πολλά στοιχεία και μνήμες, αλλά το αποτέλεσμα θα είναι περισσότερο συναισθηματικό παρά ιστορικό. Τα ντοκουμέντα για αυτήν την περίοδο είναι ελάχιστα, αρχεία -ελληνικά και ξένα- μόλις αρχίζουν να ανοίγουν.

Δεν υπάρχει ενιαία άποψη των γεγονότων πριν από σαράντα πέντε χρόνια και, πιθανώς, δεν μπορεί να υπάρξει: οι ήρωες αυτών των μακρινών γεγονότων είναι ακόμα ζωντανοί και καλά – και αρνητικοί και θετικοί. Και η ίδια η διαίρεση τους σε αρνητικά και θετικά είναι επίσης πολύ, πολύ υπό όρους. Εκτός φυσικά από τις αναμφισβήτητα κραυγαλέες περιπτώσεις. Όπως, για παράδειγμα, οι τρεις «Ναπολέοντες» που ήδη αναφέρθηκαν παραπάνω και οι γνωστές ιστορίες των κολλητών τους, που συμμετείχαν άμεσα στα βασανιστήρια και τις δολοφονίες πολιτικών κρατουμένων. Και οι δύο βασικοί χαρακτήρες αυτών των μακρινών γεγονότων εξακολουθούν να κάνουν μεγάλη πολιτική μέχρι σήμερα. Τα ονόματά τους και τέσσερις δεκαετίες μετά δεν φεύγουν από την ατζέντα.

Πρόκειται για τον πρώην βασιλιά Κωνσταντίνο, που μονοπωλεί πότε πότε την προσοχή των διεθνών και ελληνικών ΜΜΕ, και τον πρώην επικεφαλής της Νέας Δημοκρατίας, πρώην πρωθυπουργό της χώρας Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ο οποίος έλαβε το «αυτοκρατορικό» προσωνύμιο «απόστολος» από ιστορικών, των οποίων οι ενέργειες στην περίοδο αμέσως πριν από την εγκαθίδρυση της δικτατορίας, είναι πολύ πιθανό να τυπωθούν με μια πιο αυστηρή λέξη από την «αποστασία»: τη λέξη «προδοσία».

Ο Γεώργιος Παπανδρέου πρεσβύτερος αποκάλεσε τον υπουργό Οικονομίας του, που ήταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης στην κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου το 1965, «δεξαμενή σκέψης της συνωμοσίας του παλατιού που είχε ως αποτέλεσμα την ανατροπή της νόμιμης κυβέρνησης. Πολλά χρόνια αργότερα, όταν ο Μητσοτάκης έγινε επικεφαλής της Νέας Δημοκρατίας, ο γιος του Γεώγιου, Ανδρέας Παπανδρέου, είπε ότι ο Εφιάλτης ηγείται πλέον της δεξιάς, ονομάζοντας τον ορκισμένο πολιτικό του εχθρό από τον προδότη των 300 Σπαρτιατών που σκοτώθηκαν στις Θερμοπύλες. (Παρεμπιπτόντως, στα ρωσικά ο «Εφιάλτης», που έχει γίνει κοινό ουσιαστικό στα ελληνικά, μεταφράζεται ως «εφιάλτης»).

Είναι αδύνατο να αγνοηθεί το γεγονός ότι μετά από σαράντα πέντε χρόνια η ίδια η εκτίμηση του ρόλου της χούντας στην Ελλάδα δεν είναι καθόλου σαφής. Η τάξη (αν και ενισχυμένη από φίμωτρα τανκς) που βασίλευε στην Ελλάδα ως δικτάτορες θυμούνται πολλοί με νοσταλγία. Ειδικά σήμερα, την περίοδο της οικονομικής κρίσης, όταν πρόκειται για ένα ακόμη πολιτικό σκάνδαλο, το απότομο άλμα της εγκληματικότητας, την ανασφάλεια των πολιτών όχι μόνο από εγκληματικά στοιχεία, που ίσως είναι οι μόνοι που ζουν ελεύθερα, αλλά και από την αυθαιρεσία των ίδιων των πολιτικών που κυβερνούν για λογαριασμό της δημοκρατίας.

Είναι αδύνατο να μην θυμηθούμε ότι το πραξικόπημα έγινε σχετικά εύκολα. Δεν υπήρχε αντίσταση. Οι σπάνιοι πολίτες που βρέθηκαν στους δρόμους της Αθήνας τα ξημερώματα της Παρασκευής 21 Απριλίου παρακολούθησαν σαστισμένοι τα τανκς να κινούνται προς το κέντρο, προς τα βασιλικά ανάκτορα, προς το κεντρικό κτίριο του τηλεφωνικού κέντρου, προς το κτίριο του ο ραδιοφωνικός σταθμός στο Ζάππειο Πάρκο. Για κάποιο λόγο, τα περίπτερα ήταν κλειστά και γύρω από τους σκοτεινούς κύβους τους απλώνονταν δέσμες από πρωινές εφημερίδες δεμένες με σπάγκο. Πιο συγκεκριμένα, όσοι κατάφεραν να βγουν από το τυπογραφείο.

Τα πραξικοπηματικά τανκς κοντά στη Βουλή των Ελλήνων

Μέχρι τις 2 η ώρα είχε συλληφθεί ολόκληρη η πολιτική ηγεσία της χώρας. Στην οδό Ξενοκράτους, όπου βρισκόταν το διαμέρισμα του πρωθυπουργού της χώρας Παναγιώτη Κανελλόπουλου, οι στρατιωτικοί βρίσκονταν σε υπηρεσία, που δεν άφηναν κανέναν να πλησιάσει την πόρτα του σπιτιού, ακόμη και ανταποκριτές κεντρικών εφημερίδων. Όταν οι στρατιωτικοί μπήκαν στο διαμέρισμα του Κανελλόπουλου για να συλλάβουν τον πρωθυπουργό, η γυναίκα του τρόμαξε μέχρι θανάτου, πιστεύοντας ότι ήταν οι κομμουνιστές ντυμένοι με στρατιωτική στολή που ήρθαν για το τριχωτό του κεφαλιού του συζύγου της.

Στις 02:30, τα τανκ έλεγχαν ήδη ολόκληρο το κέντρο της πρωτεύουσας, μετά από ένα τέταρτο της ώρας σταμάτησαν να λειτουργούν τα τηλέφωνα της πόλης και ανησύχησαν τους πολίτες, οι οποίοι προσπάθησαν να περάσουν από τα γραφεία των εφημερίδων για να μάθουν τι συμβαίνει στην πόλη , κοίταξε με έκπληξη τους ξαφνικά υπόκωφους και μουδιασμένους τηλεφωνικούς δέκτες.

Στις 3.30 έγινε σαφές ότι η Αθήνα ήταν στα χέρια των στρατιωτικών. Οι στρατιωτικοί εισέβαλαν στο σπίτι του Μανώλη Γλέζου, ο οποίος εκείνη την περίοδο ήταν υπεύθυνος της αριστερής εφημερίδας Αυγή. Βγήκε κοντά τους με τις πιτζάμες του και είδε έναν από τους καλεσμένους του μεσάνυχτα να σκίζει το καλώδιο του τηλεφώνου με κρέας. Τον Μανώλη Γλέζο τον πήραν με τις πιτζάμες χωρίς καν να τον αλλάξουν. Την ίδια ώρα συνελήφθησαν στα διαμερίσματά τους ο Ανδρέας Παπανδρέου και ο Λεωνίδας Κίρκος. Ο ένας από αυτούς θα προοριστεί να γίνει επικεφαλής του σοσιαλιστικού κόμματος ΠΑΣΟΚ που δημιούργησε, ο άλλος – να ηγηθεί του Εσωτερικού Κόμματος των Κομμουνιστών (KP Esoteriku, αν κάποιος άλλος θυμάται αυτό το όνομα).

Ήδη στις 5.30 οι συνταγματάρχες ανέβαιναν στη βεράντα του θερινού βασιλικού παλατιού στο Τατόι, όπου αναπαυόταν η βασιλική οικογένεια. Απαιτούσαν από τον 27χρονο τότε βασιλιά Κωνσταντίνο Β’ να αναγνωρίσει τη χούντα. Ο Κωνσταντίνος συμβιβάστηκε, παρά τις συμβουλές του ήδη συλληφθέντος Παναγιώτη Κανελλόπουλου. Οι συνταγματάρχες δεν αιφνιδίασαν τον βασιλιά. Δεν είχε κοιμηθεί από τις τρεις και μισή τα ξημερώματα, όταν τον ξύπνησε μια ανησυχητική κλήση από τον απόστρατο ναύαρχο Αθανάσιο Σπανίδη, ο οποίος του τηλεφώνησε από τη ναυτική βάση που βρίσκεται στη Σαλαμίνα. Ζήτησε από τον βασιλιά να δώσει την εντολή να κληθεί στρατιωτική μοίρα από την Κρήτη για να καταστείλει το στρατιωτικό πραξικόπημα και να επιστρέψει η νόμιμη κυβέρνηση στη βουλή. Στη συνέχεια ήρθε το κάλεσμα του υπουργού Δημόσιας Τάξης Γεωργίου Ράλλη. Τηλεφώνησε από το αστυνομικό τμήμα στο Μαρούσι και επέμενε επίσης να καλέσει επειγόντως την αεροπορία από την επαρχία, δηλαδή εκείνες τις στρατιωτικές μονάδες που δεν ήταν υπό την επιρροή των συνταγματαρχών που ξεκίνησαν το πραξικόπημα.

Γιατί ο βασιλιάς άκουσε τον Σπύρο Μαρκεζίνη, τον επικεφαλής του συντηρητικού κόμματος, και συμφώνησε να συνεργαστεί με τη χούντα, είναι δύσκολο να πούμε. Μάλλον ο Κωνσταντίνος αποφάσισε ότι με αυτόν τον τρόπο διαλέγει το μικρότερο από τα δύο κακά. Λέγεται μάλιστα ότι εκείνο το ιστορικό πρωινό, ο βασιλιάς απευθύνθηκε στους δικτάτορες με τα εξής λόγια: «Είμαι σίγουρος ότι το κάνατε αυτό για να σώσετε τη χώρα». Πέντε μέρες αργότερα, στις 26 Απριλίου, στην ομιλία του προς τιμήν του νέου καθεστώτος, ο Κωνσταντίνος προχώρησε ακόμη παραπέρα λέγοντας μεταξύ άλλων: «Είμαι βέβαιος ότι με τη βοήθεια του Θεού, με την υποστήριξή μου και την υποστήριξη όλου του λαού, στο στο πολύ εγγύς μέλλον θα δημιουργήσετε ένα κράτος δικαιοσύνης, ένα πραγματικά υγιές δημοκρατικό κράτος».

Την πρώτη κιόλας μέρα της δημιουργίας του «κράτους δικαιοσύνης» συνελήφθησαν περίπου 10 χιλιάδες άτομα, τα οποία τοποθετήθηκαν στον ιππόδρομο στο Παλαιό Φάληρο. Και λίγο καιρό αργότερα, στις φορτηγίδες του ναυτικού του νέου «υγιούς δημοκρατικού κράτους», περισσότεροι από 7,5 χιλιάδες άνθρωποι μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα εξορίας στα νησιά Γιάρος και Λέρος, τα οποία και πάλι «φιλόξενα» άνοιξαν τις πύλες τους.

Χρυσός Φοίνικας, σύμβολο της ελληνικής χούντας

Το πουλί Golden Phoenix, που έγινε το έμβλημα της χούντας των μαύρων συνταγματαρχών, που αργότερα ονομάστηκε «πουλί», ξαναγεννήθηκε από τις στάχτες. Οι πύλες των στρατοπέδων συγκέντρωσης, που είχαν εγκαταλειφθεί από τις εκκαθαρίσεις του Εμφυλίου Πολέμου, άνοιξαν για να δεχτούν νέους κατοίκους, τα προοδευτικά στόματα έκλεισαν ερμητικά και οι εφημερίδες που μύριζαν κεντρισμό (για να μην πω αριστερισμό) έκλεισαν.

Αμέσως υπήρξαν και οι πρώτοι σκοτωμένοι. Ο πρώτος, στις 21 Απριλίου, σκοτώθηκε από μια νεαρή Αθηναία Μαρία Καλαβρά, η οποία αρνήθηκε να υπακούσει στη διαταγή των στρατιωτικών. Τέσσερις μέρες αργότερα, οι υπηρέτες του «κράτους της δικαιοσύνης» ακριβώς στον ιππόδρομο σκότωσαν τον Παναγιώτη Ήλη, που στην ιστοριογραφία έγινε το πρώτο θυσιαστικό «αρνί» του νέου καθεστώτος. Για τον Παναγιώτη Ήλη δεν έχει διασωθεί σχεδόν καμία πληροφορία. Είναι γνωστό μόνο ότι γεννήθηκε το έτος της Μικρασιατικής καταστροφής, το 1922, στην Κομοτηνή, πολέμησε, αιχμαλωτίστηκε και εξορίστηκε σε καταναγκαστικά έργα, πρώτα στη Βουλγαρία και μετά στη Σερβία. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα μετά την απελευθέρωσή του, η ευγνώμων πατρίδα του τον εξόρισε ως κομμουνιστή σε τιμητική εξορία στη Μακρόνησο. Χωρίς να γνωρίζει ότι το χρυσόφτερο πουλί Φοίνιξ είχε επιστρέψει στην Ελλάδα, η Άλις διαμαρτυρήθηκε άθελά του για τη βίαιη κράτηση του. Ένας από τους «γκόμενους» του Φοίνικα, ένοπλος φρουρός της νέας τάξης, τον χτύπησε με πισινό στο κεφάλι σκοτώνοντάς τον επί τόπου.

Το πουλί Phoenix μπορούσε να ξαπλώσει με ένα χτύπημα του ποδιού του με τα νύχια του ή θα μπορούσε να δανειστεί λίγη από τη χρυσή του λάμψη. Αυτή η λαμπρότητα τύφλωσε πολλούς ανθρώπους και ανάμεσά τους, δυστυχώς, υπάρχουν αρκετές πολιτιστικές προσωπικότητες που όχι μόνο επέζησαν από τους μαύρους συνταγματάρχες, αλλά και έζησαν με δόξα και λαϊκή αγάπη μέχρι τα βαθιά γεράματα. Μερικά από αυτά συνεχίζουν να ζουν μέχρι σήμερα, και είναι δημοφιλή.

Έτσι, σε μια εορταστική συναυλία αφιερωμένη στην επέτειο της «Απριλιακής Επανάστασης», όπως αυτοαποκαλούσε η χούντα, που διοργανώθηκε στις 28 Απριλίου 1968 στο Παναθηναϊκό Στάδιο, συμμετείχαν πολλοί διάσημοι τότε και μεταγενέστεροι καλλιτέχνες. Μεταξύ αυτών που διηύθυναν την ορχήστρα ήταν, για παράδειγμα, ο Γιώργος Κάτσαρος, η Μαρινέλλα, η Ρένα Βλαχοπούλου και ο Γρηγόρης Μπιτικώτης, ο οποίος τότε ονομαζόταν «Sir Beaty», η Vicky Mosholyu, η Jenny Vanu, ο Γιώργος Ζαμπέτας τραγούδησαν για τους δικτάτορες, αστεία σκετς. οι αγαπημένοι ηθοποιοί του ελληνικού κινηματογράφου – Ντίνος Ηλιόπουλος, Κώστας Βουτσάς, Γιάννης Βογιάζης και άλλοι.

Για την ανάγκη μιας «πολιτιστικής επανάστασης» εμπνευσμένη από την «Απριλιακή Επανάσταση» έγραψε και μίλησε ο Κωνσταντίνος Πλεύρης, ο ιδεολόγος του καθεστώτος του Χρυσού Φοίνικα και νυν ενεργός θεωρητικός και ιδεολόγος του Λαϊκού Ορθόδοξου Μετώπου, δηλαδή του ΛΑΟΣ. κόμμα του Γιώργου Καρατζαφέρη. Και εδώ είναι που θα ήθελα να επαναλάβω αυτό που ειπώθηκε ήδη στην αρχή. Για το τι πραγματικά συνέβη στη σκοτεινή περίοδο που ξεκίνησε στις 21 Απριλίου 1967 και τελείωσε άδοξα.

Στις 24 Ιουλίου 1974, με την άφιξη στην Αθήνα από το Παρίσι του Κωνσταντίνου Καραμανλή, που κλήθηκε να σώσει το έθνος, υπάρχουν πολύ λίγες αξιόπιστες πληροφορίες.. Και τι να κάνει; Αν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης συνεχίσει να θεωρείται ο «Μεθουσάλας» της ελληνικής πολιτικής, αν ο πρώην βασιλιάς Κωνσταντίνος όχι μόνο έρθει στην Ελλάδα, σαν στο φέουδο του, αλλά και πουλήσει τους θησαυρούς του σε δημοπρασίες, αν ο αγαπημένος βάρδος του Χρυσού Φοίνικα «Κύριε Beaty» τιμάται σχεδόν περισσότερο παρά διώκεται από τη χούντα Μίκη Θεοδωράκη; Μια πολύ ενδιαφέρουσα μαρτυρία έδωσε πριν από ένα χρόνο ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Βήμα» Σταύρος Ψυχάρης στο άρθρο του «Η τρύπα».

Πριν από λίγα χρόνια, επί θητείας του προέδρου της χώρας, Κωστή Στεφανόπουλου, ο πρώην βασιλιάς Κωνσταντίνος Β’ επισκέφθηκε την Ελλάδα. Ο Κωστής Στεφανόπουλος έδωσε τη συγκατάθεσή του να επισκεφθεί ο Κωνσταντίνος το προεδρικό μέγαρο, όπου κάποτε ζούσε, αρχικά ως κληρονόμος του πατέρα του, βασιλιά Παύλου, και μετά ως βασιλιάς της Ελλάδας. Μπαίνοντας στο γραφείο του προέδρου, ο πρώην βασιλιάς αναστέναξε: αυτό το δωμάτιο ήταν κάποτε το γραφείο του, μέχρι την ίδια μέρα που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα μετά από μια ανεπιτυχή προσπάθεια ανατροπής του δικτατορικού καθεστώτος.

Όλοι οι άνδρες του βασιλιά. Βασιλιάς της Ελλάδος Κωνσταντίνος ΙΙ / Αριστερά Γ. Παπαδόπουλος

Τότε το βλέμμα του Κωνσταντίνου στάθηκε σε κάποιο σημείο στον τοίχο του γραφείου. «Θα ήθελα να δω αν υπάρχει ακόμα μια τρύπα εκεί», αναφώνησε ο πρώην βασιλιάς και, αφού έπιασε το έκπληκτο βλέμμα του προέδρου σε αντάλλαγμα, έσπευσε να εξηγήσει ότι η τρύπα στον τοίχο οδηγούσε στο σύστημα ακρόασης και μαγνητοφώνησης του παλατιού. Οι συνομιλίες του παλατιού άρχισαν να καταγράφονται μετά τα γεγονότα του Ιουλίου του 1965, τα οποία έληξαν με την αποστασία ορισμένων επιφανών μελών του κυβερνώντος κόμματος Ένωση Κέντρου, συμπεριλαμβανομένου του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Καμία κασέτα, περιττό να πω, δεν βρέθηκε στην τρύπα, όσο κι αν έψαξαν. Τι λέει? Το γεγονός ότι κάποιος που γνώριζε για την ύπαρξή τους έσπευσε να απαλλαγεί από επικίνδυνα στοιχεία. Πράγματι, μια τρύπα στο προεδρικό μέγαρο θα μπορούσε να ρίξει πολύ φως στις μαύρες τρύπες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.

Πηγή: greekorbis.gr

Source link