Η ιστορία του περίφημου αγάλματος του Ολυμπίου Διός, που ανακατασκευάστηκε μετά από 2,5 χιλιετίες

Ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου «ζωντανεύει» μετά από 2500 χρόνια! Πρόκειται για το περίφημο άγαλμα του Δία σε χρυσό και ελεφαντόδοντο, που φιλοτέχνησε ο μεγάλος γλύπτης Φειδίας γύρω στο 430 π.Χ. και εγκαταστάθηκε στο ναό του Διός, στο ιερό της Ολυμπίας.

Το κολοσσιαίο άγαλμα 13 μέτρων, το οποίο καταστράφηκε ολοσχερώς το 426 μ.Χ. αναστηλώθηκε για πρώτη φορά στον κόσμο από το Μουσείο Αρχαίων Ελληνικών Τεχνολογιών Κοτσάν και θα εκτίθεται έως τις 30 Σεπτεμβρίου στο πλαίσιο της έκθεσης «Δύο Θεοί» που διοργανώνεται στο κέντρο της Αρχαίας Ολυμπίας, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό, εντάσσεται στη μεγαλύτερη έκθεση «7 Θαύματα της Αρχαιότητας».

Άγαλμα του Ολυμπίου Διός που απεικονίζεται το 1572

Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η ακρίβεια της εικόνας, η οποία χρειάστηκε τρία ολόκληρα χρόνια συστηματικής έρευνας και κατασκευής, με βάση σχετικές βιβλιογραφικές και αρχαιολογικές πηγές. Ανάμεσά τους τα αρχαία νομίσματα της Ήλιδας, που αναπαράγουν με ακρίβεια τη μορφή του και τις περιγραφές του Παυσανία στον Ηλία.

Το άγαλμα του Ολυμπίου Διός ήταν ένα από τα πιο θαυμάσια και εντυπωσιακά μνημεία της αρχαιότητας, στο οποίο συνέρρεαν πλήθη κόσμου για να θαυμάσουν και να προσευχηθούν.

Αυτός ήταν ο στόχος των κατοίκων της Ήλιδας όταν ζήτησαν από τον Φειδία να το χτίσει, να το κάνει δηλαδή πόλο έλξης και σημάδι δύναμης. Γνωρίζοντας για το περίφημο και τεράστιο άγαλμα της Αθηνάς σε χρυσό και ελεφαντόδοντο, που δημιούργησε για τον Παρθενώνα, του ζήτησαν να δημιουργήσει κάτι παρόμοιο και ίσως ακόμη πιο εντυπωσιακό, που θα αντικατοπτρίζει τη δόξα και τη δύναμη, αντίστοιχη με τη δόξα και τη δύναμη του πατέρας των θεών.

Και ο μεγάλος γλύπτης έκανε πάλι ένα θαύμα, το οποίο χρειάστηκε οκτώ πολλά χρόνια δουλειάς. Ο καθιστός σκελετός του Δία ήταν κατασκευασμένος από ξύλο και εμποτισμένος σε ειδικό υγρό για να μην στεγνώσει και να παραμορφωθεί. Το δέντρο ήταν καλυμμένο με στρώματα από χρυσό και ελεφαντόδοντο πιάτα, τα μάτια ήταν φτιαγμένα από πολύτιμους λίθους και ο μανδύας από μάρμαρο καλυμμένο με φύλλα χρυσού.

Χαρακτική από το 1721

Στο κεφάλι του Δία, καθισμένος σε έναν εντυπωσιακό θρόνο από ελεφαντόδοντο, χρυσό, έβενο και πολύτιμους λίθους, υπήρχε ένα στεφάνι από πράσινο σμάλτο. Στο δεξί του χέρι ο Δίας κρατούσε ένα άγαλμα της θεάς Νίκης από χρυσό και ελεφαντόδοντο με κορδέλα και στέμμα στο κεφάλι και στο αριστερό το σκήπτρο από διάφορα είδη μετάλλου και στεφανωμένο με αετό. σήμα κατατεθέν του θεού. Δύο απομιμήσεις λιονταριών που ξεκουράζονταν ήταν στα πόδια του, δίνοντας μια αίσθηση άγρυπνης προστασίας. Στη ρόμπα της φιγούρας είναι σκαλισμένα μικρά ζώα και λουλούδια κρίνου. Η βάση, το πόδι και ο θρόνος του Δία ήταν διακοσμημένα με 173 μορφές.

Ο Φειδίας ήταν ιδιαίτερα περήφανος για αυτό το έργο. Λέγεται μάλιστα ότι όταν το ολοκλήρωσε, προσευχήθηκε στον Δία, ζητώντας του να του στείλει ένα σημάδι για να δείξει την έγκρισή του. Και εκείνη τη στιγμή ακούστηκε ένας κεραυνός, τον οποίο αντιλήφθηκε ως τη θεϊκή απάντηση που περίμενε.

1887 εικονογράφηση

Διάφορες εκδοχές για την καταστροφή του αγάλματος

Το εντυπωσιακό άγαλμα πιστεύεται ότι καταστράφηκε ολοσχερώς και στη συνέχεια λεηλατήθηκε το 426 μ.Χ. μετά την πυρπόληση ολόκληρου του ναού. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη από τον Θεοδόσιο και τοποθετήθηκε στο παλάτι ενός Έλληνα χριστιανού ευνούχου, όπου παρέμεινε για περίπου 60 χρόνια, μαζί με άλλα σπουδαία έργα τέχνης, μέχρι το 475 μ.Χ., οπότε και καταστράφηκε από μεγάλο Φωτιά.

Τέλος, σύμφωνα με τον Ρωμαίο ιστορικό Σουετόνιο, ο αυτοκράτορας Καλιγούλας έφερε το άγαλμα στη Ρώμη και το πρόσωπο των δύο αγαλμάτων αντικαταστάθηκε με το δικό του. Ωστόσο, η επιθυμία του δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ καθώς το πλοίο που τον μετέφερε χτυπήθηκε από κεραυνό.

Υπάρχει όμως και μια εκδοχή που λέει ότι όταν οι εργάτες του Ρωμαίου αυτοκράτορα προσπάθησαν να το μετακινήσουν, ακούστηκε ένας πολύ δυνατός ήχος, παρόμοιος με δυνατό γέλιο, που προκάλεσε την κατάρρευση της σκαλωσιάς και όλοι έφυγαν τρομαγμένοι.

Τα πρώτα μέρη του γλυπτού ανακαλύφθηκαν από μια γαλλική αποστολή απολυτών το 1829. Τα θραύσματα που βρήκαν, που απεικονίζουν τα κατορθώματα του Ηρακλή, βρίσκονται μέχρι σήμερα στο Λούβρο.

Τώρα, στη θέση αυτού του ναού, έχει δημιουργηθεί ένα απολυταρχικό μουσείο. Οι επισκέπτες μπορούν να δουν μέρη από το μωσαϊκό και τα γλυπτά άλλων θεών. Επίσης στο μουσείο υπάρχει μια εικόνα που απεικονίζει την αρχική θέα του αγάλματος του Ολυμπίου Διός. Εξάλλου, το εργαστήριο του Φειδία ανακαλύφθηκε από απαξιολόγους. Η αποστολή του 1954-1958 βρήκε εργαλεία, χρυσό, ελεφαντόδοντο και πολύτιμους λίθους και διάφορες μορφές, με τις οποίες δούλεψε ο γλύπτης, κοντά στη θέση του ίδιου του ναού. Ένα ενδιαφέρον εύρημα είναι επίσης ένα μπολ με μια χαραγμένη επιγραφή «Ανήκω στον Φειδία».

Ενδιαφέροντα γεγονότα

• Λόγω του υγρού αέρα, τα ελεφαντόδοντο στοιχεία έπρεπε να αλείφονται με ελαιόλαδο. Ωστόσο, το άγαλμα της Αθηνάς, αντίθετα, βρέχτηκε με νερό, αφού ο αέρας ήταν πολύ ξηρός.
• Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο της σύνθεσης είναι η πισίνα. Αυτή η μικρή εσοχή, από μαύρο μάρμαρο, χρησίμευε ως τόπος συσσώρευσης λαδιού. Χάρη σε αυτή την πισίνα το κεφάλι και οι ώμοι του Zevs ήταν καλά φωτισμένα. Αυτό οφειλόταν στο φως που αντανακλούσε το λάδι. Φαινόταν ότι ο ίδιος ο Θεός λάμπει και δίνει αυτό το φως στους ανθρώπους.
• Υπάρχει ένας θρύλος για τη σύλληψη του Φειδία. Λέει ότι ήταν για το άγαλμα του Δία που ο γλύπτης έπρεπε να κλέψει πολύτιμα υλικά, συμπεριλαμβανομένου χρυσού. Για πολλές κλοπές συνελήφθη και οδηγήθηκε στη φυλακή. Ωστόσο, μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν ήδη διάσημος, οπότε οι θαυμαστές πλήρωσαν την εγγύηση και ο συγγραφέας αφέθηκε ελεύθερος. Μετά από αυτό άρχισε να δημιουργεί ένα άγαλμα του Ολυμπίου Διός.
• Η ίδια η μάλλινη κουρτίνα ήταν βαμμένη μοβ από χουρμάδες. Για να δημιουργήσει μια τέτοια μεγαλειώδη σύνθεση, ο γλύπτης χρησιμοποίησε περισσότερα από διακόσια κιλά χρυσού.

Διάρκεια έκθεσης: 1 Ιουλίου – 30 Σεπτεμβρίου 2022
Διεύθυνση: Duma, Ancient Olympia (Δούμα, Αρχαία Ολυμπία).
Η έκθεση έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα και απευθύνεται σε επισκέπτες όλων των ηλικιών.
Ωρες λειτουργίας: ΔΕΥΤΕΡΑ – ΚΥΡΙΑΚΗ: 10:00 – 18:00
Γενική είσοδος (από Δευτέρα 7 Νοεμβρίου): 5 ευρώ.

Άγαλμα του Ολυμπίου Διός. Εικονογράφηση από το 1721.

Source link