Τα μυστικά του τριγώνου ΗΠΑ-Ελλάδας-Τουρκίας

Η έγκυρη ανάλυση υπογραμμίζει την ανάγκη να εξετάσει η Ουάσιγκτον περαιτέρω εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας τόσο με την Αθήνα όσο και με τη Λευκωσία. Πώς η υβριδική σχέση μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας καταστρέφει de facto την παλιά εξισορροπητική πράξη των ΗΠΑ.

29 Ιουλίου Αμερικανική τοποθεσία War on the Rocks (ο οποίος θεωρείται ένας από τους πιο έγκυρους σε αμυντικά και στρατιωτικά θέματα πέρα ​​από τον Ατλαντικό) δημοσίευσε μια ανάλυση που, στα μέσα του καλοκαιριού, διέφυγε της προσοχής του ευρύτερου κοινού. Όμως το περιεχόμενό του αρκεί για να προκαλέσει σοβαρό ενδιαφέρον για το μέλλον των ελληνοαμερικανικών (αλλά και κυπρο-αμερικανικών) σχέσεων. Με τίτλο “At the Crossroads of Three Regions: The Case for More Basing and Access in Greece and Cyprus” (μεταφρασμένο στα ελληνικά ως “At the Crossroads of Three Regions: The Case for More Basing and Access in Greece and Cyprus”), αυτό το Η ανάλυση περιγράφει ουσιαστικά την ανάγκη για την Ουάσιγκτον να εξετάσει το ενδεχόμενο περαιτέρω εμβάθυνσης της αμυντικής συνεργασίας τόσο με την Αθήνα όσο και με τη Λευκωσία σε μια προσπάθεια να επιτευχθεί αυτό που πολλοί θεωρούν ως αδύνατη ισορροπία: μεταξύ της απαραίτητης προτεραιότητας της περιοχής Ινδο-Ειρηνικού (λόγω της Κίνας) και της προστασίας της τα συμφέροντά της για την ασφάλεια στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Υποψίες και αντισταθμίσεις
Ο συντάκτης της έκθεσης είναι μέλος του κύκλου των Αμερικανών αναλυτών. Πρόκειται για τον Άαρον Στάιν, έναν από τους πιο διάσημους Αμερικανούς στρατηγικούς αναλυτές των τελευταίων ετών, ο οποίος έχει γράψει επανειλημμένα για τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία. Ο Στάιν πιστεύει ότι, δεδομένης της καχυποψίας που είναι ριζωμένη στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, η παλιά πολιτική της Ουάσιγκτον να εξισορροπεί την Αθήνα και την Άγκυρα, την οποία ακολούθησε η Ουάσιγκτον, φαίνεται ότι έχει εγκαταλειφθεί de facto. Στο πλαίσιο αυτό, η πρόσφατη αλλαγή στην ελληνοαμερικανική συμφωνίες αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας (MDCA -Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας), σε συνδυασμό με στενότερες επαφές μεταξύ Ουάσιγκτον και Λευκωσίας, θα πρέπει να ενθαρρύνουν την αμερικανική πλευρά να διερευνήσει όλες τις επιλογές για την εμβάθυνση αυτών των σχέσεων προκειμένου να μπορέσει να αναπτύξει δυνάμεις στην Ανατολική Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική σε ευέλικτο τρόπο. Αυτή τη στιγμή είναι που οι «υβριδικές» σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας εμποδίζουν την Ουάσιγκτον να θεωρήσει την Άγκυρα αξιόπιστο σύμμαχο του παρελθόντος.

Συνεργασία Στρατηγικού Οράματος
Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων Το Βήμα, ο Στάιν δεν έφτασε στο σημείο να προσφερθεί απαραίτητα να μεταφέρει και να τοποθετήσει αμερικανικά στρατεύματα σε ελληνικό έδαφος από άλλα μέρη της Ευρώπης. Αλλά πιστεύει ότι και οι δύο πλευρές μπορούν “να επεκτείνουν το MDCA για να επιτρέψουν τη δημιουργία βάσεων σε περίπτωση έκτακτων περιφερειακών γεγονότων”. Αυτό θα επιτρέψει στην Αθήνα και την Ουάσιγκτον «να εργαστούν μαζί σε ένα στρατηγικό όραμα για την περιοχή, συμπεριλαμβανομένου του σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης για τη μεταφορά των αμερικανικών στρατευμάτων στις υπάρχουσες βάσεις, αλλά και την παροχή χρηματοδότησης για την αναβάθμισή τους, όπως απαιτείται». Όσον αφορά την Κύπρο, ο αμερικανός αναλυτής είναι θετικός για την «επέκταση της βάσης», όπου οι ΗΠΑ έχουν ήδη επιλογές.

Στο κείμενο της ανάλυσής του, ο Στάιν αναφέρεται σε στοιχεία αυτού του «στρατηγικού οράματος», εστιάζοντας στην επίλυση του προβλήματος της ρωσικής στρατιωτικής παρουσίας (η Μόσχα μόλις πρόσφατα αποκάλυψε το νέο ναυτικό δόγμα της), καθώς και στην προσέγγιση μεταξύ των απόψεων των δύο χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής. Ο πυρήνας της ανάλυσης του Στάιν είναι, στην πραγματικότητα, η Ανατολική Μεσόγειος, μια περιοχή που φαίνεται να βρίσκεται ανάμεσα στους δύο κύριους αντιπάλους των ΗΠΑ, τη Ρωσία και το Ιράν. Όσον αφορά τη Ρωσία, η βασική περιοχή που ενδιαφέρει τους Αμερικανούς είναι η Μαύρη Θάλασσα. Όσο για το Ιράν, οι τρέχουσες βάσεις των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή βρίσκονται εντός εμβέλειας των ιρανικών πυραύλων. Η Ελλάδα και (δευτερευόντως) η Κύπρος προσφέρουν σημαντικά πλεονεκτήματα σε αυτό το γεωγραφικό πλαίσιο, ενώ διατηρούν στενούς δεσμούς όχι μόνο με το Ισραήλ, αλλά και με τους (μετριοπαθείς) Άραβες συμμάχους των ΗΠΑ: Αίγυπτο, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Παράνοια στην Τουρκία
Η ενίσχυση της ελληνοαμερικανικής αμυντικής συνεργασίας και ιδιαίτερα η ανάδειξη της Αλεξανδρούπολης ως κομβικού σημείου για τη στρατηγική και τακτική απάντηση των ΗΠΑ στις ρωσικές ενέργειες έχει εξοργίσει την Άγκυρα. Τόσο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όσο και τα ανώτερα στελέχη της κυβέρνησής του, όπως παράδειγμα της πρόσφατης συνέντευξης του υπουργού Άμυνας Χουλουσί Ακάρ στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Anadolu, συνεχίζουν να κατηγορούν την Ελλάδα ότι έγινε «προώθηση των ΗΠΑ». Ρωτάμε τον Stein εάν ανησυχεί ότι η Άγκυρα μπορεί να λάβει απρόβλεπτα μέτρα ως απάντηση σε αυτήν την εξέλιξη. Διευκρινίζει ότι η πρότασή του «δεν στοχεύει στην αύξηση της έντασης με την Τουρκία και ως εκ τούτου θα συνιστούσα προσοχή στη λήψη μέτρων που θα μπορούσαν να θεωρηθούν άσκοπα προκλητικά». Και οι δύο πλευρές δεν πρέπει να θεωρήσουν αυτή την πρόταση ως σενάριο στο οποίο η αυξημένη ελληνοαμερικανική συνεργασία θα επιδεινώσει τις σχέσεις με την Τουρκία και θα εντείνει τις ελληνοτουρκικές εντάσεις. Ωστόσο, παραδέχεται ότι μερικές φορές δεν είναι εύκολο λόγω της παράνοιας στο εσωτερικό της Τουρκίας ότι οι ΗΠΑ κάνουν ακριβώς αυτό.

Σταματήστε τη σπείρα της κλιμάκωσης
Ωστόσο, στην ανάλυσή του, ο Στάιν σημειώνει ότι η Ουάσιγκτον δεν πρέπει πλέον να περιορίζεται από την παραδοσιακή πολιτική εξισορρόπησης των στρατιωτικών όπλων μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας. Αναρωτιέμαι αν ανησυχεί για την αντίδραση της Τουρκίας, δεδομένης της αντιπαράθεσης Ελλάδας-Τουρκίας για την πώληση F-16 στην Άγκυρα και την πρόθεση της Αθήνας να αγοράσει F-35; «Πιστεύω», λέει, «ότι η πολιτική ισορροπίας χτίστηκε σε μια εποχή που και οι δύο χώρες εξαρτώνται πλήρως από τις Ηνωμένες Πολιτείες για στρατιωτική οικονομική βοήθεια. Οι ΗΠΑ δεν πρέπει να ξεκινήσουν μια σπείρα κλιμάκωσης μεταξύ των δύο χωρών, αλλά την παραδοσιακή ισορροπία τα μέτρα αποτελούν κατάλοιπο του Ψυχρού Πολέμου και πρέπει να επικαιροποιηθούν.

Τον ρωτάμε επίσης για το ενδεχόμενο η Ελλάδα να αποκτήσει πιο προηγμένα οπλικά συστήματα των ΗΠΑ, για παράδειγμα, σε επίπεδο drones. Πιστεύει ότι τα ισραηλινά μη επανδρωμένα αεροσκάφη θα μπορούσαν να είναι μια πιο οικονομική λύση, προσθέτοντας ότι «υπάρχουν επίσης ανησυχίες στην Ουάσιγκτον, τις οποίες συμμερίζομαι, για το κόστος των εξοπλισμών στον ελληνικό προϋπολογισμό και τους τύπους όπλων που θα μπορούσε να αγοράσει η Αθήνα».

Αν προσπαθήσετε να εντοπίσετε τις αρχές της ιδέας της ενίσχυσης του ρόλου της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο, το πρόσωπο που σκέφτηκε στρατηγικά αυτό το θέμα ήταν ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για Ευρωπαϊκές και Ευρασιατικές Υποθέσεις Wes Mitchell. Ήταν αυτός που είχε ξεκάθαρη ιδέα για το τέλος του «αξιόπιστου συμμάχου» της Τουρκίας και πίστευε ότι η Ελλάδα έπρεπε να ενισχυθεί στρατηγικά στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς και να προωθήσει τη μορφή «3 + 1» (με τη συμμετοχή της Ελλάδας). , Ισραήλ, Κύπρος και Ηνωμένες Πολιτείες).

Πριν από τη εις βάθος ανάλυση του Stein, δύο μελέτες είχαν επίσης δημιουργήσει κατάλληλα πλαίσια. Το πρώτο δημοσιεύτηκε τον Μάιο του 2018 από το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS) και είχε τον τίτλο «Rebuilding the Eastern Mediterranean as a US Strategic Anchor». Αναφερόταν ρητά στην αναζήτηση εναλλακτικών βάσεων και εγκαταστάσεων που βρίσκονται στην Τουρκία, καθώς και στην επέκταση της παρουσίας των ΗΠΑ στην Ελλάδα, με επίκεντρο τη Σούδα τότε. Παράλληλα, αναφέρθηκε η περαιτέρω χρήση της βάσης του Ακρωτηρίου στην Κύπρο, καθώς και η πιο επίσημη συμμετοχή των ΗΠΑ στο σχήμα «3 + 1».

Η δημιουργία ενός «κουαρτέτου της Ανατολικής Μεσογείου» στο πλαίσιο του σχήματος συνεργασίας Ινδο-Ειρηνικού με αμερικανική συμμετοχή είναι αυτό που θέλει ακόμη η Αθήνα.

Μια δεύτερη πολύ σημαντική έκθεση δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2021 από το Εβραϊκό Ινστιτούτο Εθνικής Ασφάλειας της Αμερικής (JINSA) με τίτλο «Στο κέντρο του σταυροδρόμι: Μια νέα στρατηγική των ΗΠΑ στην Ανατολική Ευρώπη». Αυτή η έκθεση είναι ακόμη πιο θετική υπέρ της Ελλάδας. Μιλάει για μπροστινή ανάπτυξη της αεροπορίας στην Ελλάδα, μεταφορά δύο αντιτορπιλικών με συστήματα Aegis από τη βάση Rota στην Ισπανία σε ελληνικά λιμάνια, ανάπτυξη δύναμης ταχείας αντίδρασης (π.χ. πεζοναύτες), αυξημένη χρηματοδότηση και, φυσικά η ενίσχυση του «3+1».

Σκύρος, Λήμνος και διδασκαλίες

Υπό το πρίσμα της εμβάθυνσης των ελληνοαμερικανικών σχέσεων θα πρέπει να εξεταστούν οι πρόσφατες επισκέψεις στις ΗΠΑ, αρχικά του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ Στρατηγού Κωνσταντίνου Φλώρου και στη συνέχεια του υπουργού Άμυνας Νίκου Παναγιωτόπουλου. Προφανώς, η έναρξη του Ρωσο-Ουκρανικού πολέμου έφερε ακόμη πιο κοντά Αθήνα και Ουάσιγκτον στο θέμα της αμυντικής συνεργασίας μέσω της… Αλεξανδρούπολης.

Η λειτουργία του λιμανιού της παραμεθόριας πόλης και ο σχηματισμός ενός τεράστιου στρατιωτικού-ενεργειακού συγκροτήματος αποκτούν νέα σημασία μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Ο σημερινός Υπαρχηγός ΓΕΣ, έχοντας διατελέσει Υπαρχηγός ΓΕΣ το 2018, θυμάται καλά τις προσπάθειες που έκανε για να πείσει τους Αμερικανούς να είναι θετικοί για την Αλεξανδρούπολη. Τα «πλοία στον Βορρά» αλλάζουν τις ισορροπίες και το επίπεδο των κοινών ασκήσεων ανεβαίνει συνεχώς (π.χ. «Poseidon’s Rage ’22» με αμερικανικά F-35 και η τελευταία άσκηση με ελληνικά F-16 και αμερικανικά F-18). Ταυτόχρονα, όμως, έρχονται πληροφορίες ότι ο στρατηγός Φλώρος επιδιώκει, με βάση τις πρόσφατες επαφές του στις ΗΠΑ, να «ανοίξει τα μάτια» των Αμερικανών συνομιλητών του σε δύο άλλα μέρη της νησιωτικής Ελλάδας, τα οποία η Ουάσιγκτον πρέπει να συμπεριλάβει στο σχέδια. Πρόκειται για τη Σκύρο και τη Λήμνο.

Η υπόθεση για την ένταξη της Σκύρου στην τελευταία τροποποίηση του MDCA έλαβε ευρεία δημοσιότητα («Το Βήμα» άνοιξε πρώτα τις σχετικές συζητήσεις). Απέτυχε, αλλά οι συνθήκες είχαν ήδη αλλάξει. Η γεωγραφική θέση του νησιού προσφέρει άνευ προηγουμένου πλεονεκτήματα στον έλεγχο μιας περιοχής που εκτείνεται από τη Μαύρη Θάλασσα έως την Ανατολική Μεσόγειο και η χρήση της δεν συνδέεται απαραίτητα με την ανάπτυξη αμερικανικών στρατευμάτων. Όσο για τη Λήμνο, το «αιχμηρό νησί» για την Τουρκία, είναι ένα βασικό γεωγραφικό χαρακτηριστικό που χρειάζεται ανεφοδιασμό αεροσκαφών για αεροπορική επιτήρηση και αστυνόμευση. Η Τουρκία θα υιοθετήσει σκληρή γραμμή για τη στάση της για την αποστρατιωτικοποίηση του νησιού, αλλά τώρα, σε αυτή τη συγκυρία, τόσο οι Αμερικανοί όσο και το ΝΑΤΟ ίσως πρέπει να αρχίσουν να σκέφτονται εκ νέου. Και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

F-35, νέες υποδομές και η NSA
Η ανύψωση του επιπέδου των αμυντικών σχέσεων με τις ΗΠΑ αποκτά νέα διάσταση με την απόφαση της Αθήνας να αγοράσει 20 + 20 αεροσκάφη F-35. Να σημειωθεί ότι το LoR για την τιμή και τη διαθεσιμότητα που στάλθηκε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ αποδεικνύεται χρήσιμο για την απάντηση των ΗΠΑ στο αίτημα της Ελλάδας για αεροσκάφος 5ης γενιάς (η Ελλάδα, μαζί με το Ισραήλ και την Ιταλία, θα είναι η μόνη μεσογειακή χώρα να το έχει θα) ήρθε σε συντομότερο χρόνο. Αυτή η αγορά θα συνδυαστεί με την κατασκευή νέας υποδομής (αξίας άνω των 400 εκατομμυρίων δολαρίων) και μια αμερικανική ομάδα θα φτάσει στην Ελλάδα στα τέλη Αυγούστου για να εξετάσει πιθανές τοποθεσίες για τα «στρατηγεία» των F-35 (Σούδα, Άραξος και Ανδραβίδα είναι συζητείται). Παράλληλα, η LoR αναμένεται να αναβαθμίσει το F-16 Block 50.

Ωστόσο, στο θέμα των εξοπλισμών, οι γνωρίζοντες πιστεύουν ότι το «κλειδί» είναι ο εκσυγχρονισμός της Hellenic Aircraft Boeing (ΕΑΒ). Η κυβέρνηση βρίσκεται σε συνομιλίες με τη Lockheed Martin (LM), η οποία είναι ήδη σημαντικός εταίρος της ΕΑΒ μέσω αγορών της Πολεμικής Αεροπορίας. Ενημερωμένες πηγές ανέφεραν ότι υπάρχουν ενεργές συζητήσεις στα παρασκήνια για το πώς η EAV θα μπορούσε να «χωριστεί» σε δύο εταιρείες, με τον αμερικανικό κολοσσό να αναλαμβάνει το κομμάτι της κατασκευής. Εάν οι διαπραγματεύσεις είναι επιτυχείς και αναλάβει η LM, τότε η ΕΑΒ θα μπορούσε να γίνει ένα κέντρο παραγωγής και επισκευής για όλη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, κάτι που αποτελεί σημαντική εξέλιξη.

Source link