Πλατεία Κολωνακίου: αρχαιότητες που ανακαλύφθηκαν κατά τις ανασκαφές

Για τις λεπτομέρειες των ανασκαφών που πραγματοποιήθηκαν στην πλατεία Κολωνακίου στο πλαίσιο της κατασκευής της 4ης γραμμής του μετρό μίλησε η επικεφαλής του υπουργείου Πολιτισμού Έλενα Κουντούρη.

Πώς ήταν λοιπόν η περιοχή του Κολωνακίου πριν γίνει μια από τις πιο γνωστές της Αθήνας; Ποια ευρήματα δείχνουν ότι κάποτε καλλιεργούνταν αγροτικές καλλιέργειες εδώ, σε γόνιμο έδαφος; Ποια ήταν αυτή η περιοχή, αποτελούμενη από χωράφια και βοσκοτόπια;

Πολλές φορές κατά την κατασκευή σταθμών του μετρό αποκαλύφθηκαν στους ειδικούς διάφορες πτυχές της αρχαίας ιστορίας της Αθήνας, καθώς ανακαλύφθηκαν διάφορα ευρήματα: υδραυλικές κατασκευές, νεκροταφεία, συγκροτήματα ρωμαϊκών λουτρών, πηγάδια, αγωγοί, δεξαμενές και υδραγωγεία.

Αυτή τη στιγμή στην πλατεία. Κολωνάκι υπό κατασκευή γραμμή 4 του μετρό. Το έργο είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα υποδομής μεταφορών στην Ευρώπη. Η γραμμή αναμένεται να εξυπηρετεί περίπου 340.000 επιβάτες την ημέρα και θα είναι η πρώτη στην Αθήνα που θα διαθέτει έξυπνα τρένα που λειτουργούν αυτόματα (χωρίς οδηγούς).

Για την «κατάσταση» στο εργοτάξιο στο Κολωνάκι μίλησε η αρχαιολόγος και προϊσταμένη του Τμήματος Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού Έλενα Κουντούρη. «Οι ανασκαφές έγιναν εκ των προτέρων. Μετά την αφαίρεση ενός στρώματος πάχους περίπου 1,20 μ., ανακαλύφθηκαν δύο στρογγυλές κατασκευές από πορώδεις πέτρες «τσιμεντοποιημένες» με κάποιο είδος κονιάματος (πηγάδια). Η εξωτερική τους διάμετρος είναι περίπου 2,10-2,20 μ. για ένα και 1,70 μ. σε άλλο.Το ύψος τους είναι περίπου 0,81 μ. και 0,60 μ. αντίστοιχα. Το πάχος των τοίχων των αρχαίων κατασκευών είναι 0,35-0,40 μ.», αναφέρει η έκθεση.

«Οι ανασκαφές που πραγματοποιούμε χαρακτηρίζουν διάφορες περιόδους της ιστορίας του Κολωνακίου. Προφανώς δεν μιλάμε για ανακαλύψεις που θεωρούνται σπάνιες και ιδιαίτερου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος (μιας και μιλάμε για αγροτικές εκτάσεις), αλλά για εμάς τους ερευνητές, ήταν εντελώς απροσδόκητο να αποκαλύψουν θραύσματα μιας ολόκληρης εποχής», λέει στη LiFO η αρχαιολόγος και επικεφαλής του Τμήματος Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού, Έλενα Κουντούρη. Από μια συνομιλία με έναν ειδικό, αποδείχθηκε ότι τα αγροκτήματα κηπουρικής βρίσκονταν στην περιοχή όπου κατασκευάζεται τώρα ο σταθμός του μετρό.

«Προφανώς αυτό οφείλεται στο ότι δεν ανεγέρθηκαν ιδιωτικές κατοικίες στην περιοχή, αφού το κέντρο της πόλης ήταν γύρω από την Ακρόπολη και την Αρχαία Αγορά. Επομένως, αυτό που μπορεί να βρεθεί σε τέτοιες ανασκαφές είναι αρδευτικά κανάλια, θραύσματα (θεμέλια ) αγροικιών ή πηγαδιών Χαρακτηριστικά, στο μεγαλύτερο μέρος της περιοχής μελέτης, σε έκταση 1035 τ.μ., μετά την αφαίρεση στρώματος πάχους περίπου 2 μ., βρέθηκαν 26 παράλληλες σειρές καναλιών.

Οι αρχαίες αρδευτικές κατασκευές τοποθετούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να ακολουθούν τη φυσική κλίση της γης και να εκτείνονται σε όλο το πλάτος της περιοχής μελέτης (59 m). Έχουν επίσης μέσο πλάτος 0,50 μ., βάθος 0,30-0,70 μ. και σχήμα σχεδόν ορθογώνιο με επίπεδο ή κοίλο πυθμένα. Η μεταξύ τους απόσταση είναι σταθερή, περίπου 0,90μ.

Το μεγαλύτερο μέρος της έκτασης στην οποία βρίσκονται και η απουσία υπολειμμάτων κτισμάτων μαρτυρούν τη συστηματική καλλιέργεια της γης. Αυτό επιβεβαιώνεται από την εγγύτητα της τοποθεσίας με τον ποταμό Ηριδανο. Η παροχή νερού, αν και μεταβλητή (εποχιακή), ήταν απαραίτητη για τις καλλιέργειες που καλλιεργούνταν εδώ, αφού γενικά η Αττική ανέκαθεν αντιμετώπιζε το πρόβλημα της λειψυδρίας.

Και τα κοιτάσματα ιλύος του Ηριδανού, που συχνά άλλαζαν την πορεία του και χύονταν κατά τις έντονες βροχοπτώσεις, εμπλούτισαν το έδαφος, όπου αργότερα άρχισαν να καλλιεργούν αγροτικές καλλιέργειες. Τη μεταφορά των αγροτικών προϊόντων διευκόλυνε ο παρακείμενος δρόμος προς Μεσόγεω, που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 145 μ.

Το 1864 αποφασίστηκε η δημιουργία της «Πλατείας Κολωνακίου». Μέχρι το 1881 το έδαφος της συνοικίας διέσχιζε δρόμος που ξεκινούσε από το Μεσογείτικο Λιμάνι ή την Πύλη της Μπουμπουνίστρας και συνέχιζε προς το Μαρούσι.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1880 η περιοχή ισοπεδώθηκε. Το 1901 η περιοχή οριοθετήθηκε, διαμορφώθηκε με κεντρικό κυκλικό πλάτωμα, διαγώνια και εγκάρσια μονοπάτια και φυτεύτηκε. Η πλατεία ανασχεδιάστηκε το 1927/1929. Και πιο πρόσφατα το 2005 από τους αρχιτέκτονες Δημήτρη και Σουζάνα Αντωνακάκη. Τα πρώτα σπίτια, όμως, στο Κολωνάκι χτίστηκαν στα μέσα του 19ου αιώνα.

Κάποτε η απέραντη περιοχή κάτω από τον Λυκαβηττό ονομαζόταν «Κατσικάδικα», αφού παντού βόρεια της πλατείας Δεξαμενής βρίσκονταν οι καλύβες των βοσκών. Ωστόσο, όπως γνωρίζουμε σήμερα, Το όνομα αυτής της περιοχής συνδέεται με μια μαρμάρινη μονολιθική ρωμαϊκή στήλη που είναι εγκατεστημένη στην πλατεία (βλέπε φωτογραφία παραπάνω). Γιατί όμως εγκαταστάθηκε εκεί;

Το όνομα της περιοχής συνδέεται με μια μαρμάρινη μονολιθική ρωμαϊκή στήλη, η οποία βρίσκεται στην πλατεία Φιλικής Εταιρείας ή Πλατεία Κολωνακίου.

«Τον 19ο αιώνα στήθηκε στήλη στην Πλατεία Φιλικής Εταιρείας. Εκεί μεταφέρθηκε από τη Δεξαμενή (βρίσκεται δίπλα στο Υδραγωγείο του Αδριανού, Αδριάνειο Υδραγωγείο) και έτσι πήρε το όνομά της η περιοχή. Πιστεύεται ότι οι κίονες «προστατεύουν την υγεία των πολιτών» και έχουν ιδιαίτερες θεραπευτικές ιδιότητες. Ως εκ τούτου, μέχρι πρόσφατα οι κάτοικοι της περιοχής πήγαιναν και τους «έδεναν» τις ασθένειές τους, τοποθετούσαν δηλαδή μηνύματα και αντικείμενα στις εσοχές τους, με αιτήματα για ανάρρωση. λέει ο ιστορικός.

Άλλες δύο κολώνες, που θεωρήθηκαν οι φύλακες της υγείας, έχουν διατηρηθεί στην Αθήνα – στην οδό Μισαραλιώτου και στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Κολόνσκι, όχι μακριά από την πλατεία Θεάτρου. Ας σημειωθεί ότι στην αρχαιότητα θεωρούνταν σημάδια καλής τύχης και δεν τους επέτρεπαν να κινηθούν.

Αν στραφούμε μάλιστα σε ιστορικές πηγές, διαπιστώνουμε ότι όταν κάποια από αυτές μετακινήθηκε, σύμφωνα με το μύθο, ξέσπασε πανώλη, που αμέσως αποδόθηκε στην κίνηση της στήλης.

Οι Αθηναίοι, για να αποτρέψουν επιδημίες ή άλλες καταστροφές, έκαναν λιτανείες και τελετουργίες με θυσίες νεαρών ζώων. Επομένως, όταν ολοκληρώθηκαν οι λιτανείες, αναγκαστικά στήθηκε στήλη στα σημεία εκείνα», λέει ο πραγματογνώμονας.

Σύμφωνα με την κ. Kunturi, όταν ο σταθμός του μετρό είναι έτοιμος, σχεδιάζεται να δημιουργηθεί μια μόνιμη έκθεση στον όροφο/επίπεδο -1. Θα αναδείξει την πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής, μάλιστα, θα δημιουργηθεί ένας ξεχωριστός αρχαιολογικός χώρος, ένα είδος μουσείου που δίνει τη δυνατότητα στους επιβάτες του μετρό να «αγγίξουν την ιστορία».

Source link