Μειώθηκαν οι ρωσικές εξαγωγές στην Ευρώπη μετά την εισβολή στην Ουκρανία;

Η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 ακολουθήθηκε από μια σειρά «κολασμένων» κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες.

Οι στόχοι τους ήταν η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας, οι εμπορικές τράπεζες, οι μεταφορές, το πετρέλαιο, ο άνθρακας και άλλες πρώτες ύλες. Παρά τις άνευ προηγουμένου οικονομικές κυρώσεις, ο στόχος τους – να επιφέρουν τόσο τρομερές συνέπειες στη Ρωσία ώστε να παραλύσουν την ικανότητά της να συνεχίσει τον πόλεμο – όχι μόνο δεν επιτεύχθηκε, αλλά προκάλεσε σοβαρή ζημιά στην οικονομία της ΕΕ.

Σύμφωνα με άρθρο της δεξαμενής σκέψης Bruegelτο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Ρωσίας το 2022 θα είναι απότομα έχει βελτιωθεί. Τον Ιανουάριο-Σεπτέμβριο 2022, το πλεόνασμα του εξωτερικού ισοζυγίου ανήλθε σε σχεδόν 200 δισεκατομμύρια δολάρια (περίπου 120 δισεκατομμύρια δολάρια περισσότερο από την ίδια περίοδο του 2021). Ο λόγος ήταν ότι οι ρωσικές εισαγωγές μειώθηκαν και οι τιμές της ενέργειας (που εξάγει η Ρωσία) αυξήθηκαν.

Ενώ οι οικονομικές κυρώσεις ήταν άνευ προηγουμένου, ο στόχος τους να επιφέρουν τόσο σοβαρές συνέπειες στη Ρωσία που να την καταστήσουν ανίκανη να συνεχίσει τον πόλεμο δεν επιτεύχθηκε.

Σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο στο περιοδικό Politico, μετά την εισβολή, ο Νοέμβριος του 2022 ήταν ο πρώτος μήνας που το κόστος των εισαγωγών ΕΕ από τη Ρωσία μειώθηκε σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα το 2021. Σε οκτώ μήνες, η ΕΕ δαπάνησε για την αγορά ρωσικών αγαθών περισσότεροαπό πριν από τον πόλεμο. Πιο πρόσφατα στοιχεία δεν είναι ακόμη διαθέσιμα, αλλά είναι πιθανό ότι η πτωτική τάση στο κόστος των εισαγωγών από τη Ρωσία θα συνεχιστεί, με τις κυρώσεις για το αργό πετρέλαιο να τίθενται σε ισχύ τον Δεκέμβριο του 2022 και στα προϊόντα πετρελαίου τον Φεβρουάριο του 2023.

Αν και οι όγκοι των εξαγωγών της ρωσικής λάδι και το φυσικό αέριο στην ΕΕ μειώθηκε σημαντικά, οι τιμές αυξήθηκαν, γεγονός που αύξησε το εισόδημα της Ρωσίας.

Σύμφωνα με άρθρο Politico, σε πολύ λίγες χώρες, η αξία των εισαγωγών άρχισε να μειώνεται αμέσως μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Σε ολόκληρη την ΕΕ στο σύνολό της, η συνολική αξία των εισαγωγών από τη Ρωσία από τον Φεβρουάριο έως τον Νοέμβριο του 2022 ήταν 50% υψηλότερη σε σύγκριση με τον μέσο όρο των εισαγωγών την ίδια περίοδο την πενταετία 2017-2021.

Όπως φαίνεται από τον πίνακα, σε 19 κράτη μέλη, το κόστος των εισαγωγών από τη Ρωσία κατά τη διάρκεια του πολέμου ήταν υψηλότερο από το μέσο όρο του Φεβρουαρίου-Νοεμβρίου πέρυσι. Η μεγαλύτερη αύξηση της αξίας παρατηρήθηκε στη Σλοβενία ​​(+331%), ακολουθούμενη από την Αυστρία (+203%), την Ουγγαρία (+197%), την Κύπρο (+192%) και την Ελλάδα (+161%). . Και από τις μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης, η Ρωσία έλαβε περισσότερα έσοδα: Ισπανία +115%, Ιταλία +107%, Γαλλία +93%, Γερμανία +13%. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι σε 12 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, η αξία των εισαγωγών από τη Ρωσία συνέχισε να αυξάνεται τον Νοέμβριο του 2022 (σε σύγκριση με τον μέσο όρο της πενταετίας 2017-2021).

Η αισιόδοξη εκδοχή είναι ότι οι συνέπειες των κυρώσεων για τη ρωσική οικονομία θα αρχίσουν να γίνονται αισθητές ήδη από τώρα. Σε αυτό έπαιξε ρόλο και η ενεργειακή στρατηγική της ΕΕ, δίνοντας προτεραιότητα πρώτα στην κάλυψη των δικών της ενεργειακών αναγκών και μετά στα πακέτα κυρώσεων. Το εμπάργκο της ΕΕ στο ρωσικό πετρέλαιο και τα προϊόντα πετρελαίου, η περικοπή των προμηθειών φυσικού αερίου και η συνακόλουθη πτώση των τιμών της ενέργειας αναμένεται να περιορίσουν σημαντικά τη ροή εσόδων προς τη Μόσχα.

Από την άλλη πλευρά, σημειώστε ότι έως ότου επιβληθούν σημαντικές κυρώσεις στις προμήθειες ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στην Ευρώπη, οι οποίες ήταν υψηλότερες το 2022 από ό,τι το 2021 (βλ. όλες δείχνουν την ίδια επιθυμία για ενεργειακή ανεξαρτησία από τη Ρωσία), ο κίνδυνος ακούσιας Η χρηματοδότηση εισβολής στην Ουκρανία με κονδύλια της ΕΕ θα παραμείνει απειλητική.

Η Κρίσα Παπαλεξάτου είναι Ερευνήτρια στο Τμήμα Ερευνών Α. Γ. Λεβέντη στο Παρατηρητήριο Ελληνικών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών του ΕΛΙΑΜΕΠ.

Ο Μάνος Ματσαγγάνης είναι Κύριος Ερευνητής, Επικεφαλής του Παρατηρητηρίου Ελληνικής και Ευρωπαϊκής Οικονομικής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Ερευνητής στο Τμήμα Σταύρος Κωστόπουλος και Καθηγητής Δημόσιας Οικονομίας στο Politecnico di Milano.

Source link