15 Αυγούστου – "καλοκαιρινό Πάσχα" στην Ελλάδα, η Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου

Η Παναγία μετά το τέλος της επίγειας ζωής του Ιησού Χριστού για κάποιο διάστημα βρισκόταν στην Ιερουσαλήμ. Ο Ιωάννης ο Θεολόγος τη φρόντιζε, αφού πολέμιοι της χριστιανικής πίστης καταπατούσαν συνεχώς την Υπεραγία Θεοτόκο. Κάποτε η Παναγία πήγε στον Πανάγιο Τάφο του Κυρίου για να προσευχηθεί. Εκεί της εμφανίστηκε ο αρχάγγελος Γαβριήλ και της είπε τα καλά νέα της επικείμενης επανένωσης με τον Υιό της. Σε ανάμνηση των λόγων του, παρέδωσε στη Μητέρα του Θεού ένα κλαδί φοίνικα (σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή – ένα λευκό κρίνο). Επιστρέφοντας στο σπίτι, η Μαρία προσευχήθηκε στον Κύριο, ζητώντας της να συγκεντρώσει όλους τους αποστόλους για να τους αποχαιρετήσει. Έγινε ένα θαύμα, και από μακριά ήρθαν οι απόστολοι στην Υπεραγία Θεοτόκο. Οι μαθητές του Χριστού περικύκλωσαν το κρεβάτι της Θεοτόκου. Μόλις είχε φτάσει η ώρα της Κοίμησης, ξαφνικά ένα έντονο φως φώτισε το δωμάτιο. Ο Ιησούς Χριστός εμφανίστηκε μπροστά στους Αποστόλους, περιτριγυρισμένος από αγγέλους και αρχαγγέλους. Η Παναγία ζήτησε από τον Υιό της να λάβει το πνεύμα Της και την ίδια στιγμή έφυγε σε έναν άλλο κόσμο -χωρίς να υποφέρει, σαν σε όνειρο. Γι’ αυτό η ελληνική λέξη για τις διακοπές είναι κοίμηση.

Η ταφή της Υπεραγίας Θεοτόκου έγινε στη Γεθσημανή, κοντά στην Ιερουσαλήμ. Μετά από τρεις μέρες, ο απόστολος Θωμάς, που απουσίαζε νωρίτερα, ήρθε να επισκεφθεί τον τάφο της Παναγίας. Ωστόσο, βρήκε τον τόπο ταφής άδειο – μόνο τριαντάφυλλα γέμισαν την κρύπτη. Αυτό σήμαινε μόνο ένα πράγμα – η Υπεραγία Θεοτόκος αναλήφθηκε στον ουρανό με σωματική μορφή, όπως ακριβώς ο Υιός της Χριστός. Από τότε, οι Ορθόδοξοι γιορτάζουν δύο σημαντικά γεγονότα την ίδια ημέρα – την Κοίμηση και την Ανάληψη της Θεοτόκου. Η ακριβής ημερομηνία του εορτασμού καθορίστηκε το 595 μ.Χ. και σήμανε τη νίκη του βυζαντινού αυτοκράτορα Μαυρικίου επί των Περσών.

Μεγαλειώδης, με κάθε τιμή λαμβάνει χώρα ο εορτασμός της ημέρας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, αντιπροσωπεύοντας εκδηλώσεις όχι μόνο θρησκευτικού, αλλά και πολιτιστικού χαρακτήρα, στις οποίες συμμετέχουν χιλιάδες πιστοί από διάφορα μέρη της Ελλάδας και από το εξωτερικό.

Στη νησιωτική Ελλάδα, το μεγαλύτερο προσκύνημα γίνεται στη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου ή, όπως λέγεται και στη Μεγαλόχαρη – Μεγάλη Χαρά, που βρίσκεται σε ένα από τα πιο διάσημα νησιά των Κυκλάδων – στο νησί της Τήνου, που στο μυαλό και την καρδιά του ελληνικού λαού ταυτίζεται απόλυτα με την Παναγία και την ημέρα της Κοιμήσεως Της. Κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου έρχονται εδώ χιλιάδες προσκυνητές, πολλοί από τους οποίους ανεβαίνουν γονατιστοί στο ναό για να εκπληρώσουν το τάμα τους στη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας.

Η λιτάνευση με τον επιτάφιο (τον Τάφο της Υπεραγίας Θεοτόκου) και η μεγαλειώδης λιτανεία, που τελείται περπατώντας στους δρόμους της πόλης, δημιουργούν μια ατμόσφαιρα ευσέβειας, γεμάτη θρησκευτικό δέος και ευλάβεια. Την παραμονή της γιορτής οι γυναίκες της Κάσου μαζεύονται στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας για να μαγειρέψουν τα περίφημα μικροσκοπικά λαχανοντολμάδες (casiotiques dolmades), που σε συνδυασμό με κρέας, πιλάφι και τηγανητές πατάτες συνθέτουν τα παραδοσιακά πιάτα της γιορτής. Μετά το φαγητό ξεκινά το κέφι, όπου «πρωταγωνιστής» είναι η παραδοσιακή λίρα Κάσου.

Την ημέρα της γιορτής, το πραγματικό κέφι φουντώνει στους ήχους της λύρας και των μαντινάδων (ποιητικούς αυτοσχεδιασμούς με ομοιοκαταληξία από 2 τετράστιχα), γεμίζοντας όλη τη γειτονιά με ήχους μουσικής.

Ωστόσο, η κύρια προσευχή που γίνεται την ημέρα αυτή είναι «η Υπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς».