15 Αυγούστου – "καλοκαιρινό Πάσχα" στην Ελλάδα, Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου

Η Παναγία, μετά το τέλος της επίγειας ζωής του Ιησού Χριστού, βρέθηκε για κάποιο διάστημα στα Ιεροσόλυμα. Ο Ιωάννης ο Θεολόγος τη φρόντιζε, αφού οι αντίπαλοι της χριστιανικής πίστης έκαναν συνεχώς απόπειρες για τη ζωή της Υπεραγίας Θεοτόκου. Μια μέρα η Παναγία πήγε στον Πανάγιο Τάφο για να προσευχηθεί. Εκεί της εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Γαβριήλ και της είπε τα καλά νέα για την επικείμενη επανένωση με τον γιο της. Για να τιμήσει τα λόγια του, χάρισε στην Παναγία ένα κλαδί φοίνικα (κατά μια άλλη εκδοχή, ένα λευκό κρίνο). Επιστρέφοντας στο σπίτι, η Μαρία προσευχήθηκε στον Κύριο, ζητώντας του να συγκεντρώσει όλους τους αποστόλους για να τους αποχαιρετήσει. Έγινε ένα θαύμα, και από μακριά ήρθαν οι απόστολοι στην Υπεραγία Θεοτόκο. Οι μαθητές του Χριστού περικύκλωσαν την κλίνη της Θεοτόκου. Μόλις έφτασε η ώρα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ξαφνικά ένα έντονο φως φώτισε το δωμάτιο. Ο Ιησούς Χριστός εμφανίστηκε μπροστά στους Αποστόλους, περιτριγυρισμένος από αγγέλους και αρχαγγέλους. Η Παναγία ζήτησε από τον γιο της να δεχτεί το πνεύμα της και την ίδια στιγμή έφυγε από τη ζωή σε έναν άλλο κόσμο -χωρίς να υποφέρει, σαν σε όνειρο. Γι' αυτό το ελληνικό όνομα της γιορτής περιλαμβάνει τη λέξη «κοίμηση».

Η ταφή της Υπεραγίας Θεοτόκου έγινε στη Γεθσημανή, κοντά στην Ιερουσαλήμ. Μετά από τρεις μέρες, ο Απόστολος Θωμάς, που απουσίαζε νωρίτερα, ήρθε να επισκεφθεί τον τάφο της Θεοτόκου. Ωστόσο, βρήκε τον τόπο ταφής άδειο – μόνο τριαντάφυλλα γέμισαν την κρύπτη. Αυτό σήμαινε μόνο ένα πράγμα – η Αγνή Παρθένος αναλήφθηκε στον ουρανό με σωματική μορφή, όπως ακριβώς ο γιος της Χριστός. Από τότε, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί γιόρτασαν δύο σημαντικά γεγονότα την ίδια ημέρα – την Κοίμηση και την Ανάληψη της Θεοτόκου. Η ακριβής ημερομηνία για τον εορτασμό ορίστηκε το 595 μ.Χ. και σήμανε τη νίκη του Βυζαντινού Αυτοκράτορα Μαυρικίου επί των Περσών.

Μεγαλειώδης, με κάθε τιμή πραγματοποιείται ο εορτασμός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, αντιπροσωπεύοντας εκδηλώσεις όχι μόνο θρησκευτικού, αλλά και πολιτιστικού χαρακτήρα, στις οποίες συμμετέχουν χιλιάδες πιστοί από διάφορα μέρη της Ελλάδας και από το εξωτερικό.

Στη νησιωτική Ελλάδα, το μεγαλύτερο προσκύνημα γίνεται στη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου ή, όπως λέγεται και στη Μεγαλόχαρη – Μεγάλη Χαρά, που βρίσκεται σε ένα από τα πιο διάσημα νησιά των Κυκλάδων – στο νησί της Τήνουπου στο μυαλό και τις καρδιές του ελληνικού λαού ταυτίζεται απόλυτα με την Παναγία και την ημέρα της Κοίμησής της. Κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου, χιλιάδες προσκυνητές έρχονται εδώ, πολλοί από τους οποίους ανεβαίνουν στο ναό γονατιστοί για να εκπληρώσουν το τάμα τους στη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας.

Η περιφορά με τον επιτάφιο (ο Τάφος της Υπεραγίας Θεοτόκου) και η μεγαλειώδης λιτανεία, που τελείται στους δρόμους της πόλης, δημιουργούν μια ατμόσφαιρα ευσέβειας, γεμάτη θρησκευτικό δέος και ευλάβεια. Την παραμονή της γιορτής, οι γυναίκες της Κάσου μαζεύονται στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας για να ετοιμάσουν τα περίφημα λαχανοντολμάδες (κασιωτικά ντολμάδες), που σε συνδυασμό με κρέας, πιλάφι και τηγανητές πατάτες συνθέτουν τα παραδοσιακά πιάτα της γιορτής. Μετά το φαγητό ξεκινά το κέφι, όπου «πρωταγωνιστής» είναι η παραδοσιακή λύρα Κάσου.

Την ημέρα της γιορτής, η πραγματική διασκέδαση φουντώνει υπό τους ήχους της λύρας και των μαντινάδων (ποιητικούς αυτοσχεδιασμούς με ομοιοκαταληξία 2 τετράστιχων), γεμίζοντας όλη τη γύρω περιοχή με ήχους μουσικής. Ωστόσο, η κύρια προσευχή που γίνεται αυτή την ημέρα είναι «η Υπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς».