Αυτές τις πρώτες φθινοπωρινές μέρες κάθε χρόνο, χιλιάδες Έλληνες Η θλίψη εμφανίζεται στα μάτια και η καρδιά αιμορραγεί. Το τελευταίο μαζικό πογκρόμ των Ελλήνων στην Τουρκία στις 6-7 Σεπτεμβρίου 1955 σήμανε ένα αιματηρό τέλος, κλείνοντας 2,5 χιλιάδες χρόνια ελληνικής ιστορίας αυτής της πόλης.
Πριν από 69 χρόνια, ήδη στα ειρηνικά χρόνια μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, χιλιάδες χριστιανοί που ζούσαν στην Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη, Έλληνες και Αρμένιοι, ξαναέζησαν την καταστροφή της δεκαετίας του 1920.
Σύμφωνα με τους όρους της συνθήκης του 1923 που τερμάτισε τον ελληνοτουρκικό πόλεμο, η Ελλάδα συμφώνησε να αποσύρει στρατεύματα από την Κωνσταντινούπολη, την Ανατολική Θράκη και τα Πριγκηπονήσια και η Τουρκία συμφώνησε κρατήσει τον ελληνικό πληθυσμό εκεί (Έλληνες απελάθηκαν από άλλες περιοχές της Τουρκίας). Με τη σειρά της η Ελλάδα επέτρεψε σε Τούρκους και Μουσουλμάνους Βούλγαρους να παραμείνουν στη Δυτική Θράκη (Ορθόδοξοι Βούλγαροι εκτοπίστηκαν «στην ιστορική τους πατρίδα»).
Ωστόσο, οι Τούρκοι δεν είχαν την τάση να τηρούν αυτή τη συμφωνία όλη την ώρα και οι Έλληνες στριμώχνονταν από την Κωνσταντινούπολη με διάφορους τρόπους. Οι χριστιανοί στην Κωνσταντινούπολη υπέστησαν μαζικές διώξεις από την αρχή από τη νέα τουρκική κυβέρνηση. Απαγορεύτηκε στους Έλληνες να ασχοληθούν με ορισμένα επαγγέλματα και τα δικαιώματά τους ήταν περιορισμένα.
Στα Πριγκηπονήσια, η εκπαίδευση στα ελληνικά ανεστάλη Τούρκοι άποικοι μεταφέρθηκαν εκεί από την ηπειρωτική χώρα. Ως αποτέλεσμα της μετανάστευσης μεταξύ 1925 και 1955, ο ελληνικός πληθυσμός της Κωνσταντινούπολης είχε ήδη μειωθεί από 270 χιλιάδες (39,6%) σε 100 χιλιάδες (7,8%). Μέχρι το 1955 δεν έμειναν περισσότεροι από 100.000 Έλληνες στην πόλη.
Την άνοιξη του 1955 άρχισαν αναταραχές στην τότε βρετανική αποικία στην Κύπρο. Οι Ελληνοκύπριοι ακτιβιστές ζήτησαν την ανεξαρτησία του νησιού από το βρετανικό στέμμα και, ως λογική συνέπεια, την ένωση με την Ελλάδα. Οι βρετανικές αρχές επινόησαν και ακολουθούσαν πάντα την πολιτική του «διαίρει και βασίλευε» σε σχέση με τις αποικίες τους. Η προσοχή της Τουρκίας, που μέχρι τότε δεν έδινε καμία σημασία στο γειτονικό νησί, επικεντρώθηκε επιδέξια στα προβλήματα των Τουρκοκυπρίων. Ως αποτέλεσμα, οι τουρκικές αρχές ξεκίνησαν μια εκστρατεία υποκίνησης εθνικού μίσους τόσο στην Κύπρο όσο και στη χώρα τους.
Δρόμοι της συνοικίας Περί πριν το πογκρόμ
Δεν υπήρχε ιδιαίτερη προετοιμασία για την κοινή γνώμη. Μετά τη γενοκτονία της δεκαετίας του '20, αυτές οι λίγες ελληνικές και αρμενικές οικογένειες που παρέμειναν στην επικράτεια της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μπόρεσαν να ανακάμψουν οικονομικά, να ξαναχτίσουν σπίτια, να ξεκινήσουν τις δικές τους επιχειρήσεις και να επιτύχουν, κυρίως στο εμπόριο. Πολλές γειτονιές της Κωνσταντινούπολης άρχισαν να θυμίζουν ξανά τις παλιές καλές εποχές, όπως στην εποχή της ακμής των χριστιανικών εμπορικών επιχειρήσεων. Το αν άρεσε στους Τούρκους γείτονές τους, που δεν πέτυχαν την ίδια οικονομική ευημερία, αυτό είναι ένα ρητορικό ερώτημα. Είναι πάντα πιο εύκολο να βρεις κάποιον να κατηγορήσεις για την κακή του κατάσταση, ειδικά αν είναι διαφορετικής εθνικότητας ή θρησκείας. Επομένως, δεν είναι δύσκολο να υποθέσουμε ότι δεν υπήρχε έλλειψη εθελοντών πογκρόμ.
Έτσι μοιάζει τώρα το σπίτι-μουσείο του Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη
Αιτία η έκρηξη στο σπίτι-μουσείο του Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη. Όπως αποδείχθηκε αργότερα, η έκρηξη έγινε από τον ίδιο τον έφορο του μουσείου, χρησιμοποιώντας εκρηκτικό μηχανισμό που του είχαν δώσει οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες. Τα τουρκικά ΜΜΕ διόγκωσαν επιδέξια το μέγεθος της καταστροφής του σπιτιού του μεγάλου Τούρκου ηγέτη, προκαλώντας θύελλα αγανάκτησης στην τουρκική κοινή γνώμη. Ο Τύπος της εποχής του Προέδρου Μπαγιάρ και του πρωθυπουργού Μεντερές παρουσίασε ένα πραγματικά τουρκικό σενάριο πογκρόμ και βανδαλισμών. Η εφημερίδα Hürriyet, για παράδειγμα, έγραψε τότε: «Θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε στη μικρή μας γείτονα Ελλάδα ότι τα ανάξια παιδιά, αν δεν συνέλθουν, είναι άξια μαστίγωσης. Άμεσα και ειλικρινά.
Πλήθος με πορτρέτα του Ατατούρκ βγήκε στο δρόμο
Το σχέδιο για τα πογκρόμ ήταν εξίσου απλό. Το προηγούμενο βράδυ, σπίτια, καταστήματα και εκκλησίες είχαν σημαδευτεί για βεβήλωση και καταστροφή. Το επόμενο βράδυ, περισσότεροι από 100 χιλιάδες πογκρόμ, καλά οργανωμένοι και εφοδιασμένοι με μεταφορικά μέσα, άρχισαν να κάνουν τη βρώμικη δουλειά τους. Περίπου 80 εκκλησίες, 4.500 καταστήματα, 2.500 διαμερίσματα και 40 σχολεία υπέστησαν ζημιές. Τα χριστιανικά νεκροταφεία βεβηλώθηκαν, όπου οι πογκρόμ δεν περιορίστηκαν στην καταστροφή ταφόπλακων, αλλά άνοιξαν και τάφους. Χριστιανές γυναίκες και κορίτσια υπέστησαν τρομερούς ηθικούς κλονισμούς. Ο αριθμός των νεκρών υπολογίζεται σε 37 άτομα, αλλά ο αριθμός αυτός δεν είναι απόλυτος λόγω της αδυναμίας ακριβούς καταμέτρησης. Οι υλικές ζημιές ανήλθαν σε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις – έως και ένα δισεκατομμύριο δολάρια σε τιμές εκείνης της εποχής!
Πώς έγιναν όλα
Οι πέντε κεντρικοί δρόμοι που οδηγούσαν στην πλατεία Ταξίμ γέμισαν με πλήθη ανθρώπων οπλισμένους με ξύλα, τσεκούρια, φτυάρια, σφυριά και σιδερένια λοστούς. Το πλήθος φώναζε “Kahrolsun giavourlar!” (κατάρα τους άπιστους!) και «Yikin, Kirin, giavourdur! «(καταστρέψτε, σπάστε, αυτοί είναι άπιστοι!). Η αστυνομία και ο στρατός δεν ανέλαβαν καμία ενέργεια, αφού δεν έλαβαν καμία απολύτως εντολή να αποκαταστήσουν την τάξη και περιορίστηκαν στην απαθή παρατήρηση των γεγονότων.
Όταν συγκεντρώθηκαν περίπου 50.000 άνθρωποι, τέθηκε σε ισχύ το επόμενο στάδιο του σχεδίου: η καταστροφή κάθε περιουσίας των Ελλήνων και η βεβήλωση όλων των ιερών τόπων της ιερής πόλης του Ελληνισμού. Στους αρχηγούς των πογκρόμ δόθηκαν οδηγίες να μην αφήσουν τίποτα πολύτιμο.
Κύκλοι της Κόλασης
Μέρος του πλήθους μετακινήθηκε στη συνοικία Istiklal Kadessi, γνωστή και ως Pera, η οποία θεωρούνταν το πιο διάσημο εμπορικό κέντρο της Κωνσταντινούπολης. Στην περιοχή υπήρχαν περίπου 700 καταστήματα, στη συντριπτική τους πλειοψηφία Έλληνες.
Το πρώτο κατάστημα που δέχτηκε επίθεση ήταν το καφενείο Επτάλοφος στην πλατεία Ταξίμ. Το πλήθος όρμησε στο καφενείο σαν ένα κοπάδι από τρελούς ταύρους. καταστρέφοντας ό,τι τραβούσε το μάτι τους: παράθυρα, τραπέζια, καρέκλες, μπουφέδες, ποτήρια, φλιτζάνια.
Στη συνέχεια επιτέθηκαν σε κατάστημα υφασμάτων ιδιοκτησίας των Ελλήνων. Τέσσερις ταραξίες χρησιμοποίησαν μια ράγα του τραμ για να σπάσουν την πόρτα και να έσπασαν βιτρίνες. Λίγα λεπτά αργότερα, το πλήθος όρμησε μέσα και άρχισε να πετάει υφάσματα, ράφια και άλλα αγαθά στο δρόμο. Η ραπτομηχανή έσπασε χρησιμοποιώντας την ίδια ράγα του τραμ στο δρόμο μπροστά σε ένα πλήθος που ούρλιαζε. Ο επόμενος στόχος των ταραχοποιών ήταν ένα κατάστημα ηλεκτρικών ειδών, το περιεχόμενο του οποίου ήταν διάσπαρτο σε όλο το δρόμο.
Λίγο πιο πέρα υπήρχε ένα μπακάλικο, στην είσοδο του οποίου στεκόταν ένας ηλικιωμένος Έλληνας.
Старик с удивительным мужеством стоял перед магазином и говорил толпе: «Уходите отсюда! Мы живем в этой части шесть поколений, и вы не может беспокоить нас ". Эти слова были последними в его жизни.
Το πλήθος όρμησε πάνω του, λίγα λεπτά αργότερα το κατάστημα καταστράφηκε και ο ηλικιωμένος έγινε το πρώτο θύμα αυτής της τρομερής νύχτας. Η γυναίκα του επέζησε κρυμμένη σε μια γωνιά, αλλά σύντομα πέθανε από το σοκ της νύχτας. Με τον ίδιο τρόπο το πλήθος συνέχισε την πορεία του καταστρέφοντας ένα-ένα όλα τα μαγαζιά στην περιοχή του Πέρα. Το περίφημο ζαχαροπλαστείο «Kervan» του Δημήτρη Πιλαβίδη, το «Baile» από τη Λήθε και η Κήρυψη «Eskisehir» του Γιάννη Τσούλη…
Σε μεγάλα και πολυτελή καταστήματα, οι ταραξίες έπαιρναν μεταξωτά πουκάμισα, κοστούμια και καινούργια παπούτσια και τα φορούσαν πριν συνεχίσουν το καταστροφικό τους έργο. Στο διάσημο κοσμηματοπωλείο Frangulis, πλήθος ταραξιών έδωσε μια πραγματική μάχη μεταξύ τους προκειμένου να αρπάξουν τα πιο πολύτιμα κοσμήματα.
Όταν το πλήθος έφτασε στον Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδας, δίστασαν για μια στιγμή. Αλλά η αβεβαιότητα ξεπεράστηκε όταν ακούστηκαν κραυγές «Ανάθεμα τους άπιστους!» και μετά οι Τούρκοι εισέβαλαν στην εκκλησία. Όλη η εκκλησιαστική περιουσία καταστράφηκε και βεβηλώθηκε.
Εικόνες, ιερά σκεύη και ιερατικά άμφια ήταν ο στόχος του τρελού πλήθους. Τα στασίδια και ο βωμός της εκκλησίας καταστράφηκαν όταν μια νέα ομάδα ταραχοποιών εισέβαλε στην εκκλησία με δοχεία βενζίνης για να κάψει τον ναό.
До сих пор так и не ясна причина, почему погромщики не смогли сжечь церковь Святой Троицы в Пера.
Η περιοχή του Πέρα άλλαξε δραματικά μέσα σε λίγες ώρες. Οι δρόμοι έγιναν σαν ένα είδος υποστρώματος, ένα μείγμα πραγμάτων που καταστράφηκαν: αυτοκίνητα, γούνες, ρολόγια, παπούτσια, λάδια, τυριά, υφάσματα, πιάτα, ρούχα, διάφορα είδη τροφίμων και ρούχα ανακατεμένα κάτω από τα πόδια του πλήθους.
Μετά από αυτή τη νύχτα, η συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών και αρμενικών οικογενειών εγκατέλειψε για πάντα την Τουρκία. Νέα, τακτική έξοδος Χριστιανών από την Κωνσταντινούπολη – πόσοι έχουν γίνει από τη Μαύρη Τρίτη του 1453!
Από τις 140 χιλιάδες Έλληνες που ζούσαν στην Κωνσταντινούπολη στα μέσα του 20ού αιώνα, μόνο λίγες χιλιάδες έμειναν και νέοι παλιννοστούντες εμφανίστηκαν στην Ελλάδα. Πού είναι τώρα η Συμφωνία της Λωζάνης του 1923, που καθιέρωσε το δικαίωμα διαμονής στην Κωνσταντινούπολη για την ομογένεια; Προφανώς στον ίδιο χώρο με το δικαίωμα στην αυτοδιοίκηση των ελληνικών κοινοτήτων στα νησιά Ίμβρο και Τένεδο.
Η μανία των ταραχοποιών έβγαινε εκτός ελέγχου και ο στρατός χρειαζόταν επέμβαση το πρωί της 7ης Σεπτεμβρίου. Η αναταραχή έπληξε και άλλες πόλεις της Τουρκίας, με πιο αξιοσημείωτη τη Σμύρνη, όπου επλήγησαν οι οικογένειες των Ελλήνων αξιωματικών που στάθμευαν στο αρχηγείο του ΝΑΤΟ στην πόλη. Την ίδια στιγμή, τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ που σταθμεύουν στη Σμύρνη, καθώς και το δυτικοευρωπαϊκό κοινό, επέλεξαν να μην παρέμβουν στα γεγονότα.
Το 2000 ζούσαν μόνο 2 χιλιάδες Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη. Τα Πριγκηπονήσια (Ίμβρος (Gökçeada) και Τένεδος (Bozcaada)) εποικίστηκαν από τους Τούρκους λίγο μετά το πογκρόμ του 1955, και εκεί, αντίστοιχα, παρέμειναν 250 και 25 γηγενείς Έλληνες κάτοικοι και η χρήση της ελληνικής στο σχολείο και τη διοίκηση ήταν απαγορεύεται, τα σχολεία έκλεισαν από το 1975 έτος.
Οι προοδευτικοί πολίτες της Τουρκίας, ωστόσο, δεν ξεχνούν τις επαίσχυντες σελίδες της ιστορίας τους. Στην τουρκική εφημερίδα «Sabah» στις 7 Σεπτεμβρίου 2007 δημοσιεύτηκε ένα άρθρο του Ergun Babahan, αφιερωμένο στα γεγονότα πριν από μισό αιώνα. Ένας Τούρκος δημοσιογράφος γράφει με πικρία για τα εγκλήματα της τουρκικής κυβέρνησης εναντίον των πολιτών της: «μια μεγάλη πόλη έχασε τα χρώματά της, έχασε τη φωνή της» και συσχετίζει ιστορικά μαθήματα με την τρέχουσα κατάσταση στη χώρα, όταν το πρόβλημα του εξισλαμισμού και η κουρδική μειονότητα αντιμετωπίζει έντονα τη σύγχρονη τουρκική κοινωνία.
Το 2006 ιδρύθηκε η Οικουμενική Ομοσπονδία Κατοίκων Κωνσταντινούπολη να λύσουμε από κοινού τα προβλήματα 26 κοινωνιών Κωνσταντινουπολιτών, που βρίσκονται τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Σκοπός της δημιουργίας της ομοσπονδίας ήταν η συνένωση των προσπαθειών για την υποστήριξη του πατριαρχείου στο Φανάρι, των συμπατριωτών ακόμα στην Κωνσταντινούπολη και, φυσικά, η διατήρηση και η μετάδοση του πολιτισμού της Κωνσταντινούπολης στη νεότερη γενιά.
Η Τουρκία εγείρει τώρα το ζήτημα της καταβολής πολεμικών αποζημιώσεων βάσει της Συνθήκης της Λωζάνης του 1923. Και ποιος θα επιστρέψει τις ζωές χιλιάδων Ελλήνων από την Κωνσταντινούπολη και την Κύπρο (ο πόλεμος του 1974);
Κατά τη δημιουργία αυτού του άρθρου, χρησιμοποιήθηκαν υλικά από ιστότοπους greecetoday.ru Και pontos-news.
More Stories
Ειδική ενότητα για τους Έλληνες του εξωτερικού εμφανίστηκε στην ιστοσελίδα gov.gr
Θεσσαλονίκη: Οι Πόντιοι δικάζονται και στερούνται την ελληνική ιθαγένεια, αντιμετωπίζουν απέλαση
Πώς μπορούν να ψηφίσουν οι Έλληνες του εξωτερικού – βήμα βήμα