Έκρηξη των ακινήτων στις Κυκλάδες

Ποια νησιά έχουν πουλήσει τα περισσότερα ακίνητα τα τελευταία πέντε χρόνια; Οι περισσότεροι πιθανότατα θα απαντούσαν σε αυτό Σαντορίνη και Μύκονο. Όμως η πραγματικότητα είναι κάπως διαφορετική και κρύβει μερικές εκπλήξεις.

Περισσότερο 12.000 ακίνητα που άλλαξαν χέρια από το 2020 επί Κυκλάδεςβρίσκονται στις Πάρος Και ΤήνοςΕΝΑ Θήρα, Σύρου Και Νάξος συμπληρώνουν την πεντάδα.

Σημαντικός σε σχέση με το μέγεθός τους είναι ο αριθμός των πωλήσεων που πραγματοποιήθηκαν σε μερικά από τα μικρότερα νησιά, όπως η Αντίπαρος και το Κουφονήσι. Τα στοιχεία που προέκυψαν υποδεικνύουν εσωτερικές, συχνά όχι τόσο εμφανείς, αλλαγές που συμβαίνουν στις Κυκλάδες αυτή την περίοδο, οι οποίες έχουν άμεσο αντίκτυπο στη διατήρηση της ταυτότητάς τους.

Στοιχεία που παρουσιάστηκαν σήμερα λαμβάνεται από το Ελληνικό Κτηματολόγιο. Όπως σημειώνει το σώμα, η εικόνα δεν είναι απόλυτα ακριβής, αφού Δεν περιλαμβάνονται στοιχεία για αγορές και πωλήσεις σε εκείνες τις περιοχές όπου τα υποθηκοφυλακεία δεν απορροφήθηκαν πλήρως από το τελικό κτηματολογικό γραφείο (π.χ. Αμοργός και Κύθνος). Επιπλέον, δεν περιλαμβάνονται στοιχεία πωλήσεων για την περίοδο κατά την οποία υπήρχε μόνο υποθηκοφυλακείο στο νησί πριν από την έναρξη της κτηματογράφησης. Τέλος, η Φολέγανδρος δεν περιλαμβάνεται γιατί ξεκίνησε πρόσφατα η κτηματογράφηση. Ωστόσο, τα στοιχεία για τα υπόλοιπα νησιά είναι πλήρη.

Ταξινόμηση

Γενικά, κατά την υπό εξέταση περίοδο (Ιανουάριος 2020 – Ιούνιος 2024) η κατάσταση μοιάζει με αυτό:

• Στην πρώτη θέση είναι Πάροςόπου δεσμεύτηκε 2172 αγοραπωλησίες. Κάθε χρόνο, περισσότερα από 300 ακίνητα πωλούνται σταθερά στο νησί – το 2021 και το 2022, περισσότερα από 500. Φέτος, μέχρι τα τέλη Ιουνίου, 422 ακίνητα «άλλαξαν χέρια», γεγονός που δείχνει συνεχή δυναμική.
• Στη δεύτερη θέση, πολύ κοντά, βρίσκεται Τήνος Με 2127 πωλήσεις. Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη γιατί το νησί δεν ήταν «στο επίκεντρο» ως ακίνητο. Ο μεγαλύτερος αριθμός ακινήτων πουλήθηκε το 2022 και το 2023 (643 και 649, αντίστοιχα).
• Θήρα βρίσκεται στην τρίτη θέση με 1873 πωλήσεις. Ο αριθμός των νομικών συναλλαγών αυξάνεται σταθερά από το 2022, όπως συμβαίνει στα περισσότερα νησιά.
• Σύρου βρίσκεται στην τέταρτη θέση με 1508 συναλλαγές. Όπως και στην Τήνο, αυτές οι διεργασίες φαίνεται να συμβαίνουν «αθόρυβα», χωρίς να σημαίνει ότι οι αλλαγές στο νησί είναι απαρατήρητες.
• Νάξος συμπληρώνει την πεντάδα με 1355 συναλλαγές με ακίνητα και ακολουθεί η Μύκονος.

«Η μοίρα κάθε νησιού δεν αποφασίζεται από μικροιδιοκτήτες και κατοίκους που εκλέγουν ουσιαστικά ανίσχυρους δημάρχους, αλλά από επενδυτές».

Πολύ ενδιαφέροντα είναι όμως και τα στοιχεία για τα μικρά νησιά. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η Αντίπαρος με 291 αγορές (ενώ Σίκινος και Ανάφη, σχεδόν πανομοιότυπες σε μέγεθος, έχουν 63 και 13 αντίστοιχα). Στο Άνω Κουφονήσι, παρά το γεγονός ότι είναι το μικρότερο κατοικημένο νησί των Κυκλάδων (η έκτασή του είναι μόλις 5,7 τ. χλμ.), 67 ιδιοκτήτες ακινήτων έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Και επίσης -πάντα αναλογικά- η Schinus με 46 αγορές.

Το τοπίο αλλάζει

Πώς επηρεάζουν αυτά τα γεγονότα τις Κυκλάδες; Ποιες αλλαγές αντικατοπτρίζουν; Τα ΜΜΕ ζήτησαν τη γνώμη τριών ανθρώπων που συμμετείχαν ενεργά στον δημόσιο διάλογο για το μέλλον της περιοχής τα τελευταία χρόνια. Οι συνεντεύξεις ήταν οι: Ελένη Maistrow, Ομότιμη Καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής Σχολής ΕΜΠ και Πρόεδρος του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς ΕΛΛΕΤ, Γιάννης Σπιλάνης, Περιφερειακός Οικονομολόγος, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και Διευθύντρια του Παρατηρητηρίου Αειφόρου Τουρισμού Αιγαίου, και η Αναστασία Ψάλτη. Πρόεδρος του Συλλόγου Μηχανικών Τήνου και Γραμματέας του Δήμου Τήνου.

«Φαίνεται ότι το ενδιαφέρον των επενδυτών έχει στραφεί προς την Τήνο και τη Σύρο λόγω της μεγάλης αύξησης της αξίας των ακινήτων σε Πάρο, Σαντορίνη και Μύκονο». λέει ο Ψάλτης. – Αυτό που με ενοχλεί και με ανησυχεί είναι ότι οι επενδυτές έχουν έρθει όχι για αυτό που είναι η Τήνος, αλλά για να το μετατρέψουν σε κάτι που πιστεύουν ότι θα τους φέρει έσοδα, χωρίς αναφορά στον τόπο. Το βλέπουμε ήδη τόσο στην αρχιτεκτονική όσο και σε μέγεθος, δηλαδή στην κλίμακα των κτιρίων που έχουν κατασκευαστεί τα τελευταία χρόνια». Πράγματι, οι επενδυτές συχνά αγοράζουν μεγάλες εκτάσεις γης με την προσδοκία ότι θα τις χρησιμοποιήσουν για τουριστικές επενδύσεις μεγάλης κλίμακας, χρησιμοποιώντας ένα από τα προνομιακά πολεοδομικά πλαίσια που δημιουργούνται για αυτόν τον σκοπό».

Σύμφωνα με τον κ. Σπηλάνη, η αύξηση των πωλήσεων ακινήτων στις Κυκλάδες οφείλεται σε διάφορους λόγους. «Η επιτάχυνση της διαδικασίας πώλησης και μεταβίβασης γης στις Κυκλάδες, ανεξάρτητα από το νησί και το βαθμό ανάπτυξής του, οφείλεται κυρίως σε τρεις λόγους:

Πρώτα, η μετατροπή του τουρισμού σε κτηματομεσιτική δραστηριότητα λόγω της τεράστιας αύξησης του «κινητού» κεφαλαίου που επιδιώκει νομιμοποίηση, όπου τα κέρδη πρέπει να γίνουν στο πρώτο στάδιο της «επένδυσης» και όχι μεσοπρόθεσμα, όπως συμβαίνει με τα ξενοδοχειακά καταλύματα.

Κατα δευτερον, στην επιθυμία του τοπικού πληθυσμού να διατηρήσει βραχυπρόθεσμα σταθερό βιοτικό επίπεδο σε συνθήκες κρίσης και συνεχούς μείωσης του εισοδήματος τόσο από την εργασία του όσο και από τις μικρές επιχειρήσεις. Επιπλέον, συνέβαλε η πεποίθηση, που καλλιεργήθηκε με τα χρόνια, ότι η γη εκτός οικισμού, δηλαδή τα χωράφια, είναι κατάλληλη για χρήση.

Τρίτος, η αδιαφορία, αν όχι η συμβολή, των κυβερνητικών πολιτικών που βλέπουν την ανάπτυξη της ξενοδοχειακής επιχείρησης (αναφέρει ότι πολλοί Βορειοευρωπαίοι -και όχι μόνο τώρα- «ψάχνουν» σπίτια για να περάσουν το χειμώνα στην Ελλάδα) και η κατασκευαστική δραστηριότητα ως « κινητήρες ανάπτυξης” ” Η χρυσή βίζα, η νομαδική βίζα και κυρίως η χωρική «πολιτική», αντί για μια μεσοπρόθεσμη στρατηγική για τη βιώσιμη προώθηση της ταυτότητας των νησιών και την ενίσχυση της ελκυστικότητάς τους ως μόνιμων προορισμών μέσω των δημοσίων επενδύσεων, είναι τα βασικά εργαλεία».

«Στη Μύκονο και τη Σαντορίνη οι πωλήσεις στην αγορά μειώνονται, ίσως υποδηλώνοντας κορεσμό ή υπερβολικές αυξήσεις τιμών. Αντίθετα, στην Τήνο, τη Σύρο και τη Νάξο, καθώς και σε μερικά μικρότερα νησιά όπως οι Μικρές Κυκλάδες, αυξάνονται ανησυχητικά». – σημειώνει ο Maistru. – Καταρχάς, αποδείχθηκε ότι οι Κυκλάδες έχουν γίνει στόχος για την αγορά ακινήτων. Αυτό σημαίνει ότι η γη και η κατοικία γίνονται ένα εμπόρευμα με αγοραία αξία που πωλείται σε υψηλή τιμή ενώ η ζήτηση είναι υψηλή και στη συνέχεια υποτιμάται μόλις μειωθεί το ενδιαφέρον».

Χάνω τον έλεγχο

Ταυτόχρονα, ένας σημαντικός αριθμός πωλήσεων υποδηλώνει μια σοβαρή διαδικασία – αλλαγή του ιδιοκτήτη του ακινήτου. «Οι κάτοικοι της περιοχής, όσοι έρχονται από τα νησιά και μένουν μόνιμα εκεί, γίνονται σταδιακά μειοψηφία. Αυτό έχει πολλές συνέπειες. Από τη μία πλευρά, η απώλεια ιδιοκτησίας οδηγεί σε απώλεια ελέγχου. Η μοίρα κάθε νησιού δεν αποφασίζεται από μικρογαιοκτήμονες και κατοίκους που εκλέγουν ουσιαστικά ανίσχυρους δημάρχους, αλλά από επενδυτές που επιδιώκουν να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους. Επιπλέον, οι κάτοικοι της περιοχής και όλες οι άλλες δραστηριότητες που προϋπήρχαν, όπως η γεωργία και η κτηνοτροφία, αντικαθίστανται σταδιακά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια πρόσφατα διάσημη κοπέλα από την Πάρο που άνοιξε τυροκομείο, και μετά αναγκάστηκε να φύγει υπό πίεση γιατί χτιζόταν ξενοδοχείο εκεί κοντά. Από την άλλη πλευρά, η μείωση του πληθυσμού που συνδέεται άμεσα με ένα συγκεκριμένο μέρος επηρεάζει επίσης τον άυλο πολιτισμό. Με άλλα λόγια, οι Κυκλάδες γίνονται τουριστική σκηνή, μια τουριστική εκδοχή του εαυτού της, όπως την αντιλαμβάνεται κάθε επιχειρηματίας».

Η κ. Maistru πιστεύει ότι δεν δίνεται αρκετή προσοχή σε αυτή την εξέλιξη:Η κυβέρνηση δεν λαμβάνει μέτρα για να σταματήσει την απόλυτη κυριαρχία του τουρισμού, να σταματήσει την υπερκατασκευή και να προστατεύσει το τοπίο. Όχι μόνο το χωρικό πλαίσιο για τον τουρισμό που ζητήθηκε πρόσφατα αποτυγχάνει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της τουριστικής υπερφόρτωσης στα νησιά. Αλλά απαγορεύει τη δημιουργία άλλων «άβολων» χρήσεων κοντά σε τουριστικές τοποθεσίες μέχρι να ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός. Κατά τη γνώμη μου, το πρώτο βήμα θα πρέπει να είναι η πλήρης απαγόρευση των μεγάλων τουριστικών επενδύσεων (όπως στρατηγικές επενδύσεις και ολοκληρωμένα τουριστικά καταλύματα) στις Κυκλάδες, καθώς έχει αποδειχθεί ότι οδηγούν στην «κατανάλωση» μεγάλων εκτάσεων γης που βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, είτε θα παραμείνει μη ανεπτυγμένη, είτε δεν μπορεί να υποδιαιρεθεί για να οικοδομηθεί ως σύνολο. Ευθύνη όμως έχουν και οι δήμαρχοι των Κυκλάδων και, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να συντονίσουν τις ενέργειές τους και να μεταφέρουν κοινή φωνή στην πολιτεία που αρνείται προς το παρόν να τους ακούσει»..

Source link