"Πληθωρισμός απληστίας" στην Ελλάδα πολλαπλάσια από ό,τι στην ευρωζώνη συνολικά

«πληθωρισμός απληστίας» (ζαναπληθωρισμός*) στην Ελλάδα τα τελευταία 4 χρόνια έχει πολλαπλασιαστεί (5,5 φορές) σε σύγκριση με την ευρωζώνη, όπως προκύπτει από την τριμηνιαία έκθεση του γραφείου προϋπολογισμού της Βουλής, που δημοσίευσε σήμερα ο επικεφαλής του, Ιωάννης Τσουκαλάς.

Τα παραπάνω στοιχεία υποδηλώνουν ότι ο ανταγωνισμός στην ελληνική αγορά δεν λειτουργεί, με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να φέρουν δυσανάλογη επιβάρυνση σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες λόγω των επιχειρηματικών κερδών.

Ειδικότερα, το γραφείο ανέλυσε τον πληθωρισμό του ΑΕΠ στις κύριες συνιστώσες του για να εξάγει συμπεράσματα σχετικά με τη συμβολή του κόστους εργασίας και των επιχειρηματικών κερδών στη δυναμική του, ειδικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία, που αύξησαν τις πληθωριστικές πιέσεις. Η ανάλυση δείχνει ότι τα κέρδη συνέβαλαν περισσότερο από το διπλάσιο του κόστους εργασίας στη συνολική αποπληθωριστική αύξηση του ΑΕΠ έως το 2024. Μπορείτε να διαβάσετε το πλήρες κείμενο της έκθεσης του Γραφείου Προϋπολογισμού εδώ.

Ανάλυση

Σύμφωνα με την ανάλυση των παρακάτω γραφημάτων, είναι προφανές ότι για την Ελλάδα, από τη συνολική αύξηση του πληθωρισμού (ΑΕΠ) κατά 16% κατά την περίοδο αναφοράς (2ο τρίμηνο 2019 – 1ο τρίμηνο 2024), η κύρια συνεισφορά στον πληθωρισμό ήταν το κέρδος (ανά μονάδα παραγωγής) με μερίδιο 9 %, ενώ το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος (που αντανακλά μισθούς και εργοδοτικές εισφορές) συνεισέφερε 4,1% την ίδια περίοδο. Στην ευρωζώνη την ίδια περίοδο, το γραφείο προϋπολογισμού σημειώνει ότι το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, σε αντίθεση με τα κέρδη ανά μονάδα, συμβάλλει σημαντικά στον πληθωρισμό – περίπου 10%. Την ίδια στιγμή, η συμβολή των κερδών στην ευρωζώνη ήταν περίπου 1,7%.

Ωστόσο, σύμφωνα με την ανάλυση του γραφείου, η αύξηση των κερδών επιβραδύνθηκε σημαντικά από το 1ο τρίμηνο του 2023 έως το πρώτο τρίμηνο του 2024, κατά τη διάρκεια του οποίου το μερίδιο του κόστους εργασίας στον πληθωρισμό του ΑΕΠ ήταν περίπου διπλάσιο από το μερίδιο των κερδών. Αυτή η ανάλυση παρέχει πειστικές αποδείξεις ότι οι επιχειρήσεις – είτε μέσω του μειωμένου ανταγωνισμού είτε της αυξημένης ζήτησης λόγω της αύξησης των αποθεμάτων αποταμίευσης των νοικοκυριών και του τουρισμού – μπόρεσαν να μετακυλίσουν το αυξανόμενο κόστος εισαγωγής στις τιμές και να αυξήσουν σημαντικά τα κέρδη τους, ειδικά σε περιόδους ισχυρών πληθωριστικών πιέσεων.

Αναστροφή

Η ισχυρή συμβολή των κερδών στον πληθωρισμό στην Ελλάδα φαίνεται να έχει αντιστραφεί το περασμένο έτος, ενώ η συμβολή του μισθολογικού κόστους αντίθετα έχει αυξηθεί. Από τη συνολική μεταβολή του αποπληθωριστή του ΑΕΠ κατά 2,8% για την περίοδο αναφοράς, από το 1ο τρίμηνο του 2023 έως το 1ο τρίμηνο του 2024, το μερίδιο του κόστους εργασίας εξηγεί περίπου το 1,65%, ενώ το μερίδιο των κερδών δεν υπερβαίνει το 0,8%. Αυτό το παράδειγμα υποδηλώνει έντονα ότι οι επιχειρήσεις μπόρεσαν να μετακυλίσουν το αυξημένο κόστος εισαγωγής στις τιμές και να αυξήσουν τα κέρδη τους. Σύμφωνα με μελέτη της ΕΚΤ και του ΔΝΤ, το φαινόμενο αυτό παρατηρήθηκε σε ολόκληρη την ευρωζώνη κατά το πρώτο στάδιο του πληθωριστικού σοκ, αλλά με σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών.

Αύξηση τιμών και πληθωρισμός

Η ενημερωμένη εκτίμηση του προεδρείου τοποθετεί την οικονομία σε ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 2,5% το 2024. Η εκτίμηση είναι συνεπής με άλλες επικαιροποιημένες προβλέψεις που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Τράπεζα της Ελλάδος. Σύμφωνα με αυτά, ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας για το 2024 κυμαίνεται από 2,0 έως 2,5%. Όσον αφορά τον πληθωρισμό, το τμήμα διατηρεί την πρόβλεψή του στο 2,8% για ολόκληρο το έτος.

Επιπλέον, οι προοπτικές για την ελληνική οικονομία για το 2024 είναι θετικές και το γραφείο αναμένει ότι η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί ταχύτερα από την οικονομία της Ευρωζώνης. Ο βραδύτερος πληθωρισμός, η σταδιακή κατάργηση της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), η συνεχιζόμενη επιτυχής έξοδος του SFS από τον τραπεζικό τομέα και η επικείμενη στροφή προς την πιστωτική επέκταση, η ενίσχυση της επενδυτικής βάσης και η πολύ ισχυρή τουριστική ανάπτυξη αναμένεται να στηρίξουν την ανάπτυξη στην οικονομική δραστηριότητα.

Αβεβαιότητες

Ωστόσο, το ασταθές εξωτερικό περιβάλλον και, ειδικότερα, τα πρόσφατα πολιτικά γεγονότα στη Γαλλία αυξάνουν την αβεβαιότητα για την ελληνική οικονομία. Ταυτόχρονα, παραμένουν μακροπρόθεσμα προβλήματα. Η ελληνική οικονομία έχει να καλύψει ένα μεγάλο επενδυτικό κενό, καθώς και τις μελλοντικές περιβαλλοντικές και παραγωγικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Αυτό απαιτεί μεταρρυθμίσεις και αποτελεσματική χρήση των πόρων της Διευκόλυνσης Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την επιτάχυνση των επενδύσεων, τονώνοντας την ανάπτυξη τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και, το πιο σημαντικό, μακροπρόθεσμα. Από τη δημοσιονομική πλευρά, ενώ ο θετικός αντίκτυπος του υψηλού πληθωρισμού στα δημόσια έσοδα αναμένεται να υποχωρήσει, το υπουργείο πιστεύει ότι ο στόχος του πρωτογενούς ισοζυγίου του 2024 του 2,1% του ΑΕΠ είναι εφικτός, υπό την προϋπόθεση ότι θα αποφευχθούν οι εφάπαξ δημοσιονομικές παρεμβάσεις και οι δημοσιονομικοί στόχοι τηρούνται αυστηρά.

Γιατί η μείωση του ΦΠΑ δεν λειτουργεί όταν οι τιμές πέφτουν

Πρόσφατα, στο δημόσιο διάλογο έχει μπει και η προοπτική μείωσης των έμμεσων φόρων όπως ο ΦΠΑ, ειδικά σε καταναλωτικά αγαθά όπως τα τρόφιμα. Το Προεδρείο εξέτασε τη διεθνή βιβλιογραφία που εξετάζει την επίδραση του ΦΠΑ στις τελικές τιμές καταναλωτή. Μετά από ενδελεχή ανάλυση μεγάλου αριθμού προϊόντων σε 27 χώρες μέλη ΕΕ Τρία ενδιαφέροντα συμπεράσματα εξήχθησαν σχετικά με την επίδραση των αλλαγών (διακυμάνσεων) του ΦΠΑ στις τελικές τιμές καταναλωτή. Πρώτον, μόνο ένα μικρό μέρος της μείωσης του ΦΠΑ, περίπου 6%, περνά σε τελικές τιμές και μόνο βραχυπρόθεσμα. Αντίθετα, η αύξηση του ΦΠΑ επηρεάζει τις τελικές τιμές κατά περίπου 34%. Επιπλέον, η επαναφορά των συντελεστών ΦΠΑ οδηγεί σε δυσανάλογη αύξηση των τιμών, η οποία είναι επιζήμια για τον καταναλωτή.

Δεύτερον, 10 μήνες μετά τη μείωση του ΦΠΑ, οι τιμές καταναλωτή επανέρχονται στο επίπεδο που ήταν πριν από τη μείωση. Τρίτον, η μείωση του ΦΠΑ φαίνεται να αυξάνει τα περιθώρια κέρδους για τις επιχειρήσεις σε βάρος των καταναλωτών.

Τα πρώτα αποτελέσματα μιας μελέτης με βάση την Ισπανία δείχνουν ότι οι περικοπές του ΦΠΑ τους πρώτους μήνες μειώνονται σημαντικά κατά τη διάρκεια του τριμήνου. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, καθώς και τις συνθήκες ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά σε σύγκριση με την ισπανική αγορά, το Διοικητικό Συμβούλιο πιστεύει ότι τυχόν επιπτώσεις στις τελικές τιμές καταναλωτή από τη μείωση του ΦΠΑ στην Ελλάδα, εάν υπάρξει, θα είναι μικρότερη ή πολύ μικρότερη και μεγαλύτερη. βραχυπρόθεσμα από ό,τι στην Ισπανία. Λαμβάνοντας υπόψη το δημοσιονομικό κόστος, ο οργανισμός πιστεύει ότι οποιαδήποτε προτεινόμενη μείωση του ΦΠΑ δεν είναι κατάλληλο εργαλείο για την αντιμετώπιση του διαρθρωτικού προβλήματος της σταθερότητας των τιμών.

Αντίθετα, όπως σημειώθηκε στην προηγούμενη τριμηνιαία έκθεσή του, ο οργανισμός πιστεύει ότι πρέπει να λάβει μέτρα για να αυξήσει τον ανταγωνισμό, αφαιρώντας γραφειοκρατικά και άλλα εμπόδια στις νέες επιχειρήσεις και να ενδυναμώσει και να εκπαιδεύσει τους καταναλωτές μέσω ψηφιακών εργαλείων ώστε να συγκρίνουν τιμές και χαρακτηριστικά προϊόντων, ώστε να έχουν επαρκή πληροφορίες για τη λήψη ορθολογικών αποφάσεων κατά την πραγματοποίηση αγορών.

*Gridflation – πληθωρισμός απληστίας, Πληθωρισμός (από τις λέξεις απληστία – απληστία και πληθωρισμός – πληθωρισμός). Ένας πολύ καλός ορισμός του τι συμβαίνει. Εάν η τιμή του φυσικού αερίου και οι μισθοί έχουν διπλασιαστεί, τότε οι επιχειρηματίες αυξάνουν τις τιμές των προϊόντων τους κατά 3 φορές. Δεδομένου ότι οι επιχειρηματίες είναι εκείνοι που αναζητούν ευκαιρίες παντού, με τη σάλτσα «πληθωρισμός παντού», αυξάνουν τις τιμές και μειώνουν το κόστος πριν από το χρονοδιάγραμμα (λόγω αυτοματισμών και απολύσεων) + λαμβάνουν υπερβολικά κέρδη. Και αυτό ξετυλίγει περαιτέρω τον κύκλο του πληθωρισμού. Προφανώς, δεν μπορείτε να αυξήσετε τις τιμές παντού, αλλά μόνο όπου η αγορά και οι συνθήκες το επιτρέπουν (αδύναμος ανταγωνισμός, μονοπώλιο κ.λπ.)

Source link