17 Νοεμβρίου – Η «Ημέρα του Πολυτεχνείου» γιορτάζεται ιδιαίτερα στην Ελλάδα

Στη φωτογραφία ο Μανώλης Γλέζος γιορτάζει για τελευταία φορά την Πολιτεία. Φωτογραφία αρχείου

Εκτός Ελλάδας λίγοι γνωρίζουν αυτό το γεγονός και ακόμη και στην ίδια την Αθήνα ξένοι φοιτητές ελληνικών πανεπιστημίων με βλέμμα πολύ αδιάφορο περνούν από αφίσες με τανκς, που θυμίζουν γεγονότα πριν από 50 χρόνια. Ίσως το καλύτερο Πολυτεχνείο Οι Έλληνες φοιτητές και το αστυνομικό τμήμα γνωρίζουν ότι κάθε χρόνο «ξετυλίγουν» τις συνέπειες της σκληρότητας της μαθητικής μνήμης.

Στην Ελλάδα, αυτή η ημερομηνία είναι ιδιαίτερη: 17 Νοεμβρίου η χώρα γιορτάζει αξέχαστες εκδηλώσειςπου συνέβη αυτήν την ημέρα το 1973 στο Εθνικό Πολυτεχνείο Μετζοβίουαφού πέφτει την ημέρα φοιτητικές διαμαρτυρίες ενάντια στη στρατιωτική χούντα των «μαύρων συνταγματαρχών».

Το Πολυτεχνείο δεν είναι αργία, αλλά ούτε αφύπνιση. Πρόκειται μάλλον για μια παραδοσιακή πολιτική δράση με ελληνικές εθνικές προεκτάσεις. Θα έκανα μάλιστα έναν παραλληλισμό μεταξύ Πολυτεχνείου και Ευτυχισμένος Okha, γιατί και οι δύο μέρες είναι αποτέλεσμα ελληνικής διαμαρτυρίας για όσα θεωρούσαν απαράδεκτα. Αλλά αν η Ημέρα Okha είναι μια διαμαρτυρία ενάντια σε έναν εξωτερικό εχθρό, τότε με το Πολυτεχνείο όλα είναι πολύ πιο περίπλοκα. Τότε οι Έλληνες πήγαν εναντίον των Ελλήνων και, τελικά, 28 άνθρωποι πέθαναν, 128 τραυματίστηκαν σοβαρά και περισσότεροι από 1000 έμειναν στην ιστορία ως «θύματα». Ωστόσο, αυτά είναι κατά προσέγγιση στοιχεία· τα ακριβή στοιχεία για τα θύματα εκείνων των ημερών παραμένουν ακόμα μυστήριο.

Πώς γιορτάζουν οι Έλληνες αυτή τη μέρα;

Τα σχολεία πραγματοποιούν εορταστικές εκδηλώσεις όπου τα παιδιά διαβάζουν ποιήματα και ζωγραφίζουν εικόνες αφιερωμένες σε αυτό το γεγονός. Άνθρωποι της παλαιότερης γενιάς, που θυμούνται ή συμμετείχαν στα γεγονότα του μακρινού 1973, έρχονται στο κτίριο του Πολυτεχνείου για να αποτίσουν φόρο τιμής στη μνήμη των νεκρών ή μαζεύονται στο καφενείο συζητώντας για τις εποχές της νιότης τους. Οι μαθητές και οι συνομήλικοί τους κάνουν πορεία στους δρόμους των ελληνικών πόλεων.

Υπάρχει όμως και μια ιδιαίτερη κατηγορία ανθρώπων στην Ελλάδα που γιορτάζουν αυτή τη μέρα με καυγάδες, πογκρόμ και συγκρούσεις με την αστυνομία. Μάλιστα δεν έχει περάσει ούτε ένας χρόνος από το 1974 που η μέρα αυτή πέρασε χωρίς κανένα περιστατικό. Ο συγγραφέας αυτών των γραμμών δεν είχε την ευκαιρία να βρεθεί στην Ελλάδα μέχρι το 2001, αλλά ακόμη και τότε τα τοπικά ΜΜΕ συζητούσαν αυτό το γεγονός σε τίποτα άλλο από αστυνομικά χρονικά. Αυτό συμβαίνει και σήμερα…

Χρονικό των γεγονότων

14 Νοεμβρίου 1973

Μαθητές από την πόλη των Αθηνών ανέλαβαν το Πολυτεχνείο. Το σύνθημά τους: ΨΩΜΙ – ΠΑΙΔΕΙΑ – ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ – ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ (ΨΩΜΙ – ΠΑΙΔΕΙΑ – ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ – ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ).

19:00. Περισσότεροι από 1500 φοιτητές αποφάσισαν να διανυκτερεύσουν στο Πολυτεχνείο. Δημιουργήθηκε ένα συντονιστικό συμβούλιο από εκπροσώπους όλων των σχολών, το οποίο καθιέρωσε τον έλεγχο των συνθημάτων, απαγορεύοντας εκείνα που δεν μεταφέρουν τις πραγματικές απαιτήσεις των φοιτητών. Χρησιμοποιώντας ταυροκόρνες και ένα μικρό πομπό, η επιτροπή άρχισε να μεταδίδει τα συνθήματα των επαναστατών φοιτητών και άρχισε να συλλέγει τρόφιμα, φάρμακα κ.λπ. Δεκάδες χιλιάδες Αθηναίοι συγκεντρώθηκαν γύρω από το πανεπιστήμιο σε ένδειξη συμπαράστασης.

15 Νοεμβρίου 1973

Φοιτητές γέμισαν το προαύλιο και τα κτίρια του Πολυτεχνείου, φοιτητές από την πόλη της Αθήνας προσέγγισαν το πανεπιστήμιο απευθείας από τα σχολεία τους, φέρνοντας όλο και περισσότερα τρόφιμα, φάρμακα και άλλα απαραίτητα στους αγωνιζόμενους φοιτητές. Το Συντονιστικό Συμβούλιο ανακοίνωσε ότι η παράσταση στο Πολυτεχνείο θα είναι αντιφασιστικό και αντιιμπεριαλιστικό χαρακτήρα.

Σε λειτουργία τέθηκε νέος πομπός που καλύπτει όλη την Αττική. Όλοι οι ακροατές κυριεύτηκαν από συντριπτικό ενθουσιασμό και μια αίσθηση υπερηφάνειας: «Μιλώντας Πολυτεχνείο! Μιλάει το Πολυτεχνείο! Στον αέρα ο μαθητικός ραδιοφωνικός σταθμός των Ελλήνων αγωνιστών της ελευθερίας. Κάτω η χούντα! Κάτω ο Παπαδόπουλος! Αμερικανοί – φύγετε από τη χώρα! Όχι στον φασισμό! Η χούντα θα πέσει στα χέρια του λαού… Βγείτε όλοι στους δρόμους, υποστηρίξτε μας στο όνομα της ελευθερίας σας!».

Με τη σειρά τους φοιτητές στη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα κατέλαβαν και πανεπιστημιακά κτίρια. Αγρότες από τα Μέγαρα κατευθύνθηκαν προς την Αθήνα… Ξεκίνησαν επαναστατικές διαδηλώσεις στην αθηναϊκή συνοικία Αιγάλεω και ακολούθησε ο Πειραιάς… Στο πλευρό των φοιτητών που ξεσηκώθηκαν για να πολεμήσουν τάχθηκε όλη η Ελλάδα.

16 Νοεμβρίου 1973

Περισσότεροι από 150.000 άνθρωποι παρατάχθηκαν γύρω από το Πολυτεχνείο, φωνάζοντας μαζί με φιλελεύθερους φοιτητές: «Κάτω η χούντα, η χούντα θα πέσει στα χέρια του λαού!».

19:30 – Η δικτατορική κυβέρνηση έδωσε εντολή να χτυπηθεί η μάζα του κόσμου που στεκόταν γύρω από το Πολυτεχνείο. Δακρυγόνα έπεφταν ασταμάτητα, δημιουργώντας μια αφόρητη ατμόσφαιρα. Οι άνθρωποι άρχισαν να ανάβουν φωτιές για να εξουδετερώσουν τις επιπτώσεις του αερίου. Οι σφαίρες σφύριξαν σκοτώνοντας τα πρώτα θύματα εντός και εκτός της περίφραξης του Πολυτεχνείου. Ο κόσμος άρχισε να χτίζει οδοφράγματα χωρίς να υποχωρήσει ούτε ένα βήμα.

24:00 – Ο στρατός εισήλθε στην Αθήνα συνοδευόμενος από τανκς, καταλαμβάνοντας στρατηγικά σημαντικές θέσεις.

17 Νοεμβρίου 1973

02:00 – Τα τανκς πλησίασαν το κτίριο του Πολυτεχνείου. «Στρατιώτες, είμαστε άοπλοι, είμαστε αδέρφια, μην μας πυροβολείτε! Ελα μαζί μας!” – φώναξαν οι μαθητές.

03:00 – Ένα από τα τανκς γκρέμισε τις σιδερένιες πύλες του Πολυτεχνείου, στις οποίες είχαν ανέβει οι φοιτητές. Στρατός και αστυνομία μπήκαν στο προαύλιο. Πολλοί μαθητές συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στη στρατιωτική αστυνομία, όπου βασανίστηκαν. Κάποιοι στρατιώτες ήρθαν να υπερασπιστούν τους μαθητές, βοηθώντας τους να διαφύγουν. Οι οδομαχίες συνεχίστηκαν γύρω από το Πολυτεχνείο μέχρι το πρωί.

11:00 – Η ισχύς των στρατιωτικών αποκαταστάθηκε, αλλά η φοιτητική εξέγερση στο Πολυτεχνείο ήταν η αρχή του τέλους της. Η εξέγερση του λαού και το έγκλημα που διαπράχθηκε κατά του έθνους οδήγησαν στην ανατροπή της δικτατορίας.

Έκτοτε, σήμερα, οι μαθητές της χώρας τιμούν τη μνήμη των πεσόντων συντρόφων τους και για ολόκληρο τον ελληνικό λαό, η 17η Νοεμβρίου έγινε μια από τις ιερές ημερομηνίες που χαρακτηρίζουν την επιμονή και τη σταθερότητά τους στον αγώνα για την ελευθερία και την ανεξαρτησία τους.

Source link