Πώς να σταματήσετε τη γήρανση του πληθυσμού

Η άνιση κατανομή του πληθυσμού και οι αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία μεταξύ 2011 και 2021 είναι ένας παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την ανάπτυξη πολιτικών, λέει ο καθηγητής Μπαϊρώνας Κοτζαμάνης.

Οι αριθμοί είναι αδυσώπητοι: Η Ελλάδα γερνάει και αν επικρατήσουν τα πιο απαισιόδοξα σενάρια, το 2030 θα γίνει η αρχαιότερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η λήψη μέτρων για το δημογραφικό ζήτημα είναι πλέον κάτι παραπάνω από απαραίτητη, ωστόσο, σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα μέτρα που λαμβάνονται δεν πρέπει να είναι οριζόντια, αλλά να λαμβάνονται υπόψη οι μεγάλες διαφορές που υπάρχουν στις περιφέρειες της χώρας.

Η αντιμετώπιση των τρεχουσών τάσεων, οι αναμενόμενες αλλαγές και ο μετριασμός τυχόν αρνητικών συνεπειών είναι ο στόχος δημογραφικών πολιτικών όπως το Εθνικό Σχέδιο Δράσης που ανακοίνωσε ο Έλληνας Πρωθυπουργός.

Σύμφωνα με τον Μπαϊρωνά Κοτζαμάνη, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και επιστημονικό διευθυντή του ερευνητικού προγράμματος (ΕΛΙΔΕΚ) «Δημογραφικά έργα στην έρευνα και την πρακτική στην Ελλάδα», ένα τέτοιο σχέδιο θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη όχι μόνο το σύνολο του δημογραφικού στοιχείου, αλλά και το υπάρχον σημαντικές χωρικές (εδαφικές) διαφορές, δηλαδή μεγάλες αποκλίσεις από τον εθνικό μέσο όρο.

Επιπλέον, όπως τονίζουν οι δημογράφοι, όλες οι διαθέσιμες προβλέψεις πληθυσμού για τον ορίζοντα του 2050 συμφωνούν ότι Η αύξηση της θνησιμότητας και η μείωση της γονιμότητας δεν μπορούν να αντιστραφούν μεσοπρόθεσμαμε αποτέλεσμα το φυσικό ισοζύγιο να παραμείνει αρνητικό, γεγονός που θα οδηγήσει περαιτέρω σε καταστροφική μείωση του πληθυσμού της χώρας.

Παράλληλα, η επιδείνωση του ήδη όχι και τόσο ευνοϊκού περιβάλλοντος για τη δημιουργία οικογένειας και την τεκνοποίηση μεσοπρόθεσμα θα περιορίσει την πτωτική τάση του ποσοστού γεννήσεων. Μια αλλαγή πολιτικής (υποστήριξη νέων οικογενειών, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής στήριξης) μακροπρόθεσμα θα μας επιτρέψει να επιτύχουμε θετικά αποτελέσματα όσον αφορά την «ανανέωση» του ελληνικού πληθυσμού.

Παράλληλα, σύμφωνα με τον Μπαϊρωνά Κοτζαμάνη, το αν ο συνολικός πληθυσμός μας θα μειωθεί κατά αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες ή κατά περισσότερο από 1,4 εκατομμύρια το 2050 θα εξαρτηθεί κυρίως από την κλίμακα της μετανάστευσης (ισοζύγιο θανάτων και γεννήσεων).

Τα δημογραφικά δεν είναι, φυσικά, ένα πρόβλημα μοναδικό στην Ελλάδα. Παρόμοια φαινόμενα έχουν καταγραφεί ή θα καταγραφούν σύντομα σε όλες τις χώρες μέλη ΕΕ. Απλώς η Ελλάδα εντάσσεται στην ομάδα των κρατών που είναι «μπροστά» όσον αφορά τη «γήρανση του πληθυσμού».

Η ιδιαίτερα άνιση κατανομή του πληθυσμού, η πληθυσμιακή αλλαγή μεταξύ 2011 και 2021 σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής, η φυσική ισορροπία (γονιμότητα-θάνατος) πριν από την πανδημία COVID-19 και η γήρανση του πληθυσμού αντιπροσωπεύουν ένα μεγάλο χάσμα που, όπως σημειώνει ο Κοτζαμάνης. πρέπει να ενταχθεί στη διαδικασία ανάπτυξης δημογραφικής πολιτικής.

«Εθνικά, το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω είναι 22,5%, και των ατόμων ηλικίας 85 ετών και άνω είναι 3,6%. Ωστόσο, αυτοί οι εθνικοί μέσοι όροι κρύβουν σημαντικές διαφορές: 10 νομοί «προηγούνται» με 28%, και σε δύο από αυτούς το ποσοστό αυτό υπερβαίνει ακόμη και το 30% (δηλαδή το ποσοστό των ατόμων 65 ετών και άνω σε αυτούς τους νομούς ήταν υψηλότερο το 2020 από το αναμενόμενο σε εθνικό επίπεδο. 2050, το οποίο εκτιμάται ότι θα φτάσει το 30–31%).

Μια μελέτη για την ηλικιακή ομάδα 85 ετών και άνω (δηλαδή, η αναλογία των ατόμων 85+ προς 65+ για κάθε 100 άτομα) υπογραμμίζει επίσης μια άλλη πτυχή—την «απόκλιση» στη γήρανση.

Έτσι, προσθέτει ο Κοτζαμάνης, οδεύουμε προς έναν εκρηκτικό συνδυασμό «γήρανσης» και «υπεργήρανσης»: σε περισσότερους από 1 στους 4 νομούς της χώρας (πολύ πριν από το 2050) θα έχουμε μια κατάσταση όπου άτομα ηλικίας 65 ετών και πάνω θα ξεπεράσει το 1/3 του πληθυσμού τους, και ταυτόχρονα το 1/4 από αυτούς θα είναι πολύ ηλικιωμένοι.

Source link