Έχουν διαπραχθεί εγκλήματα πολέμου από τη Χαμάς και το Ισραήλ; Τι προβλέπει το διεθνές δίκαιο;

Η έρευνα για τους τραυματίες ανάμεσα στα ερείπια κτιρίου που κατέρρευσε ως αποτέλεσμα ισραηλινού βομβαρδισμού (AP Photo/Abdul Kader Sabbah)

Από το Μαύρο Σάββατο στις 7 Οκτωβρίου και την εισβολή της Χαμάς στο Ισραήλ, η φράση «εγκλήματα πολέμου» έχει ειπωθεί πολλές φορές, τόσο από τους άμεσα εμπλεκόμενους όσο και από τρίτες χώρες όπως η Τουρκία.

Ενώ κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι έγιναν φρικαλεότητες και λάθη και από τις δύο πλευρές, τίθεται το ερώτημα: διαπράττονται πράγματι εγκλήματα πολέμου σύμφωνα με το γράμμα και το πνεύμα του διεθνούς δικαίου;

Ορισμός και νομική βάση στον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς

Ένα σύνολο νόμων, διεθνών συνθηκών και αποφάσεων των δικαστηρίων εγκλημάτων πολέμου παρέχει το πλαίσιο στο οποίο απαντάται το ερώτημα ποιο από τα δύο εμπλεκόμενα μέρη διέπραξε τέτοια εγκλήματα. Το σύνολο των συγκεκριμένων διατάξεων ονομάζεται «Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο» ή «Νομικό Πλαίσιο Ένοπλες Συγκρούσεις».

Υπάρχουν δύο πολύ συγκεκριμένοι άξονες στους οποίους πρέπει να βασιστούμε όταν εξετάζουμε τα πλεονεκτήματα του ζητήματος των εγκλημάτων πολέμου: ο πρώτος είναι η αρχή της προστασίας των μη μαχητών σε μια σύγκρουση, κυρίως των πολιτών ή των στρατιωτών που έχουν παραδώσει τα όπλα τους, και οι περιορισμοί που επιβάλλεται από το είδος της σύγκρουσης. Η προέλευση αυτών των κανόνων χρονολογείται από τον 19ο αιώνα, αλλά ενημερώθηκαν σημαντικά και δομικά στη Σύμβαση της Γενεύης του 1949 στον απόηχο των φρικτών εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο κύριος σκοπός αυτής της δομής είναι αναμφίβολα η προστασία των αμάχων

Με τα χρόνια, πολλά διαφορετικά πρωτόκολλα και διατάξεις έχουν προστεθεί στις διατάξεις της Σύμβασης της Γενεύης, που αφορούν κυρίως τη χρήση συγκεκριμένων τύπων όπλων. Περιλαμβάνουν επίσης μια σειρά αποφάσεων από διάφορα δικαστικά όργανα, όπως το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, το οποίο, για παράδειγμα, θεωρεί τον βιασμό όπλο γενοκτονίας από το 1994, με βάση στοιχεία για τους θανάτους περισσότερων από 800.000 Τούτσι στη Ρουάντα.

Υπάρχουν στοιχεία για εγκλήματα πολέμου σήμερα;
Τα Ηνωμένα Έθνη ανακοίνωσαν επίσημα ότι η Χαμάς σφαγή εκατοντάδων αμάχων, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, και την απαγωγή περισσότερων από 200 ανθρώπων είναι εγκλήματα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Πολλοί νομικοί εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν ότι Οι ρουκέτες στο Ισραήλ από τη Λωρίδα της Γάζας από τη Χαμάς θα πρέπει επίσης να θεωρηθούν έγκλημα πολέμου.

Ωστόσο, ο ΟΗΕ σημειώνει ότι υπάρχει πιθανότητα το Ισραήλ να εμπίπτει επίσης στην κατηγορία των εγκλημάτων πολέμου υπό το πρίσμα της «συλλογικής συνολικής τιμωρίας» και του τι συμβαίνει με την πολιορκία και τους βομβαρδισμούς της Λωρίδας της Γάζας τις τελευταίες 24 ημέρες. Τόσο η Διεθνής Επιτροπή όσο και ο Ερυθρός Σταυρός συμφωνούν με αυτό. Σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση των προαναφερθεισών αρχών, «η εντολή στους αμάχους στη Γάζα να εκκενώσουν τα σπίτια τους έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την άρνηση παροχής νερού, τροφής και ηλεκτρισμού στους ίδιους πολίτες».

Η Διεθνής Αμνηστία τονίζει επίσης ότι οι ισραηλινές επιθέσεις δεν κάνουν διάκριση μεταξύ της Χαμάς και των αμάχων και ότι τέτοιες πρακτικές αποτελούν τη βάση των εγκλημάτων πολέμου.

Ποιος μπορεί να ζητήσει από τα δύο μέρη ευθύνες;

Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης είναι το όργανο που μπορεί να θεωρήσει υπεύθυνα και τα δύο εμπλεκόμενα μέρη. Το ΔΠΔ αναγνώρισε την Παλαιστίνη ως μέλος το 2015 και αποδέχθηκε έκκληση για έρευνα για το Ισραήλ επιθέσεις στη Γάζα ένα χρόνο νωρίτερα. Η παλαιστινιακή πλευρά, στο υπόμνημά της, ζήτησε στη συνέχεια από το ΔΠΔ να ερευνήσει ως χωριστό έγκλημα τη συνεχιζόμενη επέκταση των εποικιστικών του σχεδίων από το Ισραήλ, τονίζοντας ότι η παρουσία περισσότερων από 700.000 Ισραηλινών εποίκων στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη παραβιάζει την αρχή του διεθνούς δικαίου. :

«Οι δυνάμεις κατοχής δεν έχουν δικαίωμα να εγκαταστήσουν ή να εκτοπίσουν αμάχους στα κατεχόμενα εδάφη».

Το Ισραήλ δεν αναγνωρίζει τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ επειδή δεν έχει υπογράψει τη Συνθήκη της Ρώμης του 2002. Παρόλα αυτά, ο πρωθυπουργός Benjamin Netnyahu το 2021, αφού έδωσε στη δημοσιότητα τις πρώτες λεπτομέρειες της έρευνας, που ξεκίνησε το 2015, κάλεσε τα συμπεράσματα «Μια άγρια ​​επίθεση στο Ισραήλ»που δείχνει ότι για κάθε κυβέρνηση, η πεποίθηση δεν είναι μικρό πράγμα.

Ούτε είναι ασήμαντο για τη Χαμάς, κάτι που μπορεί και δεν αναγνωρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση από όλο τον κόσμο ή μέλη διεθνών οργανισμών, αλλά σε καμία περίπτωση δεν απολαμβάνει «ασυλίας», αφού εμπίπτει στο καθεστώς των ενόπλων οργανώσεων που δραστηριοποιούνται σε ζώνες μάχης.

Το 2021, το ΔΠΔ άνοιξε ποινική υπόθεση εναντίον του Ισραήλ και της Χαμάς με την υποψία ότι διέπραξαν εγκλήματα πολέμου

Τον Δεκέμβριο του 2019, μετά από πολλές προειδοποιήσεις, η εισαγγελέας Φατού Μπενσούντα ανακοίνωσε ότι βρήκε τη βάση για μια έρευνα εναντίον του Ισραήλ και της Χαμάς με την υποψία για εγκλήματα πολέμου – κατόπιν αιτήματος των αρχών της Παλαιστινιακής Αρχής.

Το Ισραήλ υποστήριξε ότι η Παλαιστινιακή Αρχή δεν είναι κράτος και δεν μπορεί να προσφύγει ανεξάρτητα στο ΔΠΔ, και επίσης, για τον ίδιο λόγο, η δικαιοδοσία του δικαστηρίου δεν εκτείνεται στο έδαφός του. Ως εκ τούτου, ο εισαγγελέας ζήτησε πρώτα από το δικαστήριο να αποφανθεί σχετικά με τη δικαιοδοσία στη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας. Οι δικαστές του ΔΠΔ αποφάνθηκαν ότι η Παλαιστινιακή Αρχή μπορεί να θεωρηθεί κράτοςεπιτρέποντας την έναρξη έρευνας κατά του Ισραήλ και το Καταστατικό της Ρώμης που θα ισχύει για φερόμενα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στη Δυτική Όχθη, τη Γάζα και την Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Το συμπέρασμα που δόθηκε προηγουμένως στη Φάτου Μπενσούντα σχετικά με την Επιχείρηση Προστατευτική Ακμή ανέφερε ότι υπάρχει λόγος να πιστεύεται ότι «Αξιωματούχοι του IDF διέπραξαν εγκλήματα πολέμου πραγματοποιώντας εσκεμμένα δυσανάλογες επιθέσεις που είχαν ως αποτέλεσμα θανάτους και σοβαρούς τραυματισμούς σε τουλάχιστον τρεις περιπτώσεις». Ο εισαγγελέας βλέπει επίσης λόγους για τη διερεύνηση της χρήσης όπλων από στρατιώτες του IDF εναντίον διαδηλωτών στα σύνορα με τη Λωρίδα της Γάζας, αρχής γενομένης από τον Μάρτιο του 2018, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο περισσότερων από 200 ανθρώπων, μεταξύ των οποίων 40 παιδιά.

Ο Φατού Μπενσούντα είπε ότι υπάρχουν επίσης λόγοι για έρευνα της Χαμάς και ορισμένων άλλων παλαιστινιακών οργανώσεων. Είναι ύποπτοι για ποικίλα εγκλήματα πολέμου, συμπεριλαμβανομένων βασανιστηρίων, επιθέσεων σε αμάχους και αστικών δομών και χρήσης ανθρώπινων ασπίδων. Μεταξύ άλλων, ο Bensouda βλέπει επίσης λόγους να ερευνήσει την εγκατάσταση ισραηλινών οικισμών στη Δυτική Όχθη.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου απάντησε στην απόφαση του ΔΠΔ λέγοντας: “Σήμερα το δικαστήριο απέδειξε για άλλη μια φορά ότι είναι πολιτικό όργανο και όχι δικαστικός θεσμός». Αυτός πρόσθεσε: «Το δικαστήριο αγνοεί πραγματικά εγκλήματα πολέμου και αντ’ αυτού διώκει το κράτος του Ισραήλ, ένα κράτος με ισχυρό δημοκρατικό καθεστώς που θεωρεί ιερό το κράτος δικαίου». Ο αρχηγός της κυβέρνησης έδωσε εντολή στους υπουργούς να μην σχολιάσουν δημόσια την απόφαση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου…

Υ.Γ Θα ρωτήσετε, πού είναι οι κυρώσεις κατά του Ισραήλ; Γιατί δεν εκδόθηκε ένταλμα κατά του Νετανιάχου; Ήταν μια ρητορική ερώτηση – όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ισραήλ δεν έχει κατ’ αρχήν δικαιοδοσία. Τώρα καταλαβαίνετε την αντίδραση του Πούτιν στην ετυμηγορία του ΔΠΔ;

Source link