Εκλογές στην Τουρκία: τι θα γίνει με τη συμφωνία για τους μετανάστες

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι με την αύξηση του αριθμού των μεταναστών στην Τουρκία, αυξάνεται και το αντιμεταναστευτικό αίσθημα. Ως εκ τούτου, τα μεταναστευτικά ζητήματα έχουν γίνει καυτό θέμα στις εκλογές, μπορεί να έχουν συνέπειες για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Λίγο περισσότερο από ένα μήνα απομένει για τις εκλογές που θα διεξαχθούν στις 14 Μαΐου. Υποθέτοντας ότι η αντιπολίτευση μπορεί κάλλιστα να τους κερδίσει, τίθεται το ερώτημα: τι περιμένει, σε αυτή την περίπτωση, μια συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ από μετανάστες;

Η μεταναστευτική κρίση της χώρας θεωρείται κρίσιμη τόσο για το κοινό όσο και για τα πολιτικά κόμματα που διεκδικούν την εξουσία. Τα τελευταία δέκα χρόνια σημαδεύτηκαν από μια εισροή ανθρώπων που εγκατέλειψαν τον πόλεμο στη Συρία. Πολλοί μετακόμισαν σε ευρωπαϊκές χώρες, αλλά εκατομμύρια εγκαταστάθηκαν στην Τουρκία. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, από τον Μάρτιο του 2023, υπάρχουν στη χώρα 3.447.837 Σύροι πρόσφυγες με καθεστώς προσωρινής προστασίας.

Το αντιπολιτευόμενο μπλοκ «Εθνική Συμμαχία» υπόσχεται να στείλει δύο εκατομμύρια από αυτούς στην πατρίδα τους μέσα σε 2 χρόνια, ελπίζοντας με αυτόν τον τρόπο να πάρει ψήφους. Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος δέχεται συνεχώς πυρά από τους υποστηρικτές του για τη μεταναστευτική πολιτική του, προσπαθεί να καθησυχάσει και τις δύο πλευρές. Πέρυσι, είπε ότι η κυβέρνηση εργάζεται σε ένα πρόγραμμα επιστροφής μεταναστών, με στόχο να στείλει πίσω 1 εκατομμύριο Σύρους εθελοντικά. Αλλά μόλις λίγες μέρες μετά από αυτή την ανακοίνωση, παραδέχτηκε:

“Δεν θα τους διώξουμε ποτέ από αυτή τη γη. Οι πόρτες μας είναι ορθάνοιχτες. Θα συνεχίσουμε να τους φιλοξενούμε και όχι να τους γονατίσουμε μπροστά στους δολοφόνους”.

Ωστόσο, πέντε μήνες πριν από τις εκλογές, ο Ερντογάν επανέλαβε ότι περισσότεροι από μισό εκατομμύριο Σύροι αποφάσισαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, λέγοντας ότι η οικειοθελής επιστροφή «επιταχύνεται».

Υπενθυμίζουμε ότι το 2016 είχε συναφθεί συμφωνία για τους πρόσφυγες μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας, σκοπός της οποίας είναι να σταματήσει η εισροή μεταναστών με την αποστολή ανθρώπων που ήρθαν παράνομα στην Ελλάδα πίσω στην Τουρκία. Για κάθε Σύρο που επιστρέφεται, υπάρχει άλλος ένας επανεγκατεστημένος στην ΕΕ. Σε αντάλλαγμα, οι Βρυξέλλες υποσχέθηκαν να παράσχουν στην Άγκυρα 6 δισεκατομμύρια ευρώ για τη φιλοξενία των Σύριων και την απελευθέρωση του καθεστώτος βίζας για τους Τούρκους πολίτες.

Ο καθηγητής Kemal Kirishci του Ινστιτούτου Brookings Turkey Project είπε ότι η συμφωνία ήταν “απόλυτα επιτυχημένη” για την Ευρωπαϊκή Ένωση, αν και εξέφρασε αμφιβολίες ότι μια τέτοια συμφωνία θα μπορούσε να επιτευχθεί στο μέλλον. Ο Kirisci σημειώνει ότι η πιο ρεαλιστική και ρεαλιστική λύση για την Τουρκία δεν θα ήταν η απέλαση των προσφύγων, αλλά η χρήση τους για την ανοικοδόμηση μετά τον καταστροφικό σεισμό του Φεβρουαρίου. Εφιστά την προσοχή στην προσφορά του ΟΗΕ προς την ΕΕ και τη Δύση να δώσουν στην Τουρκία εμπορικά κίνητρα εάν δημιουργήσει βιώσιμες θέσεις εργασίας για Σύρους πρόσφυγες και κατοίκους της περιοχής. Σχολιάζοντας και σημειώνοντας την υποστήριξη των Σύριων για αυτήν την πρόταση, ο καθηγητής Kirishchi λέει:

“Αυτό θα μειώσει την εξάρτηση των Σύριων προσφύγων από την ανθρωπιστική βοήθεια, θα βοηθήσει στον μετριασμό της λαϊκής δυσαρέσκειας και θα μειώσει τις προοπτικές μετεγκατάστασης. Μέχρι πέρυσι, οι Σύροι πρόσφυγες ένιωθαν όλο και περισσότερο ενταγμένοι στην τουρκική κοινωνία. Αλλά η αυξανόμενη δημόσια δυσαρέσκεια έχει οδηγήσει τους πρόσφυγες να αμφιβάλλουν για την παρουσία τους και αποδοχή, που τους κάνει να θέλουν να φύγουν».

Τα τελευταία χρόνια το αντισυριακό αίσθημα έχει ενταθεί στη χώρα, την ίδια στιγμή, η οικονομία της χώρας βρίσκεται σε ύφεση. Το 2017, μόνο το 32% περίπου των Σύριων ήθελε να εγκατασταθεί σε τρίτη χώρα, το 2021 ο αριθμός αυτός αυξήθηκε στο 64%.

Ωστόσο, υποστηρίζει ο Kirisci, οι μετανάστες είναι απίθανο να αποτελούν κορυφαία προτεραιότητα για τη νέα κυβέρνηση, η οποία θα ασχοληθεί με πιο πιεστικά ζητήματα όπως η οικονομία. Επομένως, ανεξάρτητα από τα εκλογικά αποτελέσματα, η μετανάστευση είναι πιθανό να παραμείνει ένα ευαίσθητο θέμα για πολλά χρόνια.

Ένας ειδικός σε θέματα μετανάστευσης και συνόρων στο Πανεπιστήμιο Kadir Has, η καθηγήτρια Sibel Karadag λέει:

“Η απέλαση και η επιστροφή των μεταναστών είναι από καιρό ένα καυτό θέμα. Οι δυτικές χώρες απελαύνουν μετανάστες σε γειτονικά κράτη και οι γείτονες τους στέλνουν στις χώρες καταγωγής τους”.

Επισήμανε την επίσημη πολιτική της Τουρκίας για αραίωση και απογύμνωση, όπου οι μετανάστες στέλνονται πίσω σε περιοχές που ελέγχονται από την Τουρκία στη βόρεια Συρία στο πλαίσιο του προγράμματος «Εθελούσια Επιστροφή». Ο Karadag πιστεύει ότι αυτή η πολιτική θα συνεχιστεί. Ίσως όμως επέρχονται βαθύτερες αλλαγές.

Το μπλοκ της αντιπολίτευσης, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, περιέγραψε τρόπους επίλυσης της κρίσης με τους μετανάστες στην Τουρκία σε τέσσερα στάδια. Πρώτα από όλα, θέλει να προσπαθήσει να συνάψει ειρήνη με τους γείτονες της χώρας και να «καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων» με τη συριακή κυβέρνηση.

Το κόμμα του προέδρου δεν έχει ακόμη ανακοινώσει το προεκλογικό του μανιφέστο. Αλλά η επιθυμία του αρχηγού του κράτους να διαπραγματευτεί με τη Συρία και οι προσπάθειες επανεγκατάστασης Σύριων είναι βασικά στοιχεία της εκστρατείας.

Και για τους δύο ειδικούς, η ειρήνη με τη Δαμασκό δεν είναι δυνατή όσο η Άγκυρα διατηρεί τα στρατεύματά της στη βόρεια Συρία. Σύμφωνα με τον Karadag, η μετανάστευση και η διαχείριση των συνόρων θα παραμείνουν βασικά ζητήματα στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας:

“Η ΕΕ επιδίωξε να φέρει το ζήτημα εκτός Τουρκίας ως μέρος της ευρύτερης παγκόσμιας προσέγγισής της στον έλεγχο της μετανάστευσης και η Τουρκία το έχει μετατρέψει σε πολυμερές διαπραγματευτικό εργαλείο. Η Άγκυρα χρησιμοποίησε την “απειλή” του ανοίγματος των συνόρων της για να διαπραγματευτεί για “περισσότερα οικονομική στήριξη ή σιωπηρή πολιτική ανοχή» στο καθεστώς.

Το 2019, ο Τούρκος πρόεδρος έστειλε χιλιάδες μετανάστες στα ελληνικά σύνορα, προειδοποιώντας ότι θα υπήρχαν περισσότεροι αν δεν υπήρχε διεθνής υποστήριξη και η ΕΕ συνέχιζε να επικρίνει τη στρατιωτική του επέμβαση στη Συρία. Η ελληνική αστυνομία εμπόδισε οποιονδήποτε να περάσει τα σύνορα και εκεί ξέσπασαν βίαιες συγκρούσεις.

πιστεύει ο Karadag γράφει Το Euronews ότι αν η Άγκυρα προσπαθήσει να επιστρέψει μαζικά τους μετανάστες της, ενδέχεται να ξαναδούμε παρόμοιες σκηνές, αν και η κατάσταση στα τουρκοελληνικά σύνορα είναι ήδη σκληρή και οι ελληνικές δυνάμεις ασφαλείας απωθούν συνεχώς. Ο ειδικός συνοψίζει:

“Η πρώτη προτεραιότητα της νέας κυβέρνησης θα πρέπει να είναι η οικοδόμηση μιας κριτικής και ισχυρής διπλωματίας βασισμένης στις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ενάντια στις μεταναστευτικές και συνοριακές πολιτικές της ΕΕ. Θα πρέπει να ακολουθήσει μια πολιτική που θέτει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια στην πρώτη γραμμή.”

Source link