Αυξάνεται ο κίνδυνος έκρηξης του ηφαιστείου Columbo κοντά στη Σαντορίνη

Οι ηφαιστειολόγοι ανησυχούν για τον συνεχώς αυξανόμενο όγκο μάγματος που συσσωρεύεται σε έναν θάλαμο μάγματος που βρίσκεται σε βάθος περίπου 3 χιλιομέτρων του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Columbo κοντά στη Σαντορίνη.

Η αύξηση του όγκου του μάγματος αυξάνει δραματικά την πιθανότητα έκρηξης, γι’ αυτό είναι σημαντικό αυτό το ηφαίστειο – το πιο ενεργό υποθαλάσσιο ηφαίστειο σε ολόκληρη τη Μεσόγειο – να παρακολουθείται συνεχώς σε πραγματικό χρόνο. Αυτό αναφέρει ανακοίνωση της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης (AGU), βασισμένη σε προηγούμενη δημοσίευση ξένων και ελλήνων επιστημόνων στο περιοδικό Geochemistry, Geophysics, Geosystems.

Κολόμπο, ή Columbo, – ένα ενεργό υποθαλάσσιο ηφαίστειο, το οποίο βρίσκεται 6,5 χλμ βορειοανατολικά του νησιού της Σαντορίνης και ανήκει στο ηφαιστειακό τόξο του Νοτίου Αιγαίου. Αυτό έγινε γνωστό μετά από μια ισχυρή ηφαιστειακή έκρηξη στις 27 Σεπτεμβρίου 1650. Από τη λάβα σχηματίστηκε ένα μικρό νησί, το οποίο όμως γρήγορα κατέρρευσε λόγω των κυμάτων της θάλασσας και μετατράπηκε σε υποθαλάσσιο ύφαλο. Το τσουνάμι που προκλήθηκε προκάλεσε ζημιές σε απόσταση έως και 150 χιλιομέτρων, σκοτώνοντας περισσότερους από 50 ανθρώπους.

Σήμερα, το ηφαίστειο Colombo έχει ύψος 280 μέτρα (σε σύγκριση με τον γύρω βυθό) και περίπου 18 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ο κρατήρας του έχει διάμετρο περίπου 3 χιλιόμετρα και βάθος 512 μέτρα. Σε μεγάλο βαθμό, ανακαλύφθηκαν υδροθερμικά πηγάδια γύρω από το ηφαίστειο, πηγές ζεστού νερού με θερμοκρασίες έως 220^οΓ, με διαλυμένα μεταλλικά στοιχεία που περιέχουν ένα σπάνιο οικοσύστημα νηματοειδών βακτηρίων.

Αυτήν την περίοδο, στην περιοχή του ηφαιστείου Columbo, στο πλαίσιο του International Ocean Discovery Program (IODP), βρίσκεται η διεθνής αποστολή Νο. 398 του αμερικανικού ερευνητικού σκάφους JOIDES Resolution, στην οποία συμμετέχουν Έλληνες επιστήμονες του ΕΚΠΑ και του ΕΛΚΕΘΕ. που λαμβάνουν χώρα. Οι ερευνητές μόλις έκαναν γεωτρήσεις βορειοδυτικά του Κολόμπος για να βρουν, μεταξύ άλλων, στοιχεία παλαιότερων εκρήξεων στην περιοχή. Ωστόσο, θα περάσουν αρκετοί μήνες (ξεκινώντας τον Ιούλιο) μέχρι να κυκλοφορήσουν τα πρώτα αποτελέσματα της αποστολής, τα οποία θα κορυφωθούν τον Φεβρουάριο με πρόσθετες γεωτρήσεις στην καλντέρα της Σαντορίνης.

Παράλληλα, η Παρασκευή Νομικού, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωοικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, που συμμετέχει στο Ψήφισμα JOIDES, δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΑ ότι ήδη από τις αρχές Δεκεμβρίου έχουν τοποθετηθεί συσκευές παρακολούθησης στο Columbo με τη βοήθεια του σκάφους του Ελληνικού Ινστιτούτου Ερευνών Γεωεπιστημών και Φυσικών Πόρων, στο πλαίσιο του ελληνικού ερευνητικού έργου SANTORY και με την οικονομική υποστήριξη του Δήμου Θήρας. Τόνισε ότι «γίνεται για πρώτη φορά παρακολούθηση του ηφαιστείου, τους επόμενους μήνες θα τοποθετηθούν επιπλέον όργανα και οι κάτοικοι του νησιού θα ενημερωθούν για τα αποτελέσματα των μετρήσεων από διεθνή επιστημονική ομάδα».

Με επικεφαλής τον γεωφυσικό Kajetan Khrapkiewicz και τον ηφαιστειολόγο Michele Paulatos του Imperial College του Λονδίνου και με τη συμβολή της κας Νομικού και του καθηγητή Κωνσταντίνου Παπαζάχου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η μελέτη AGU βασίστηκε σε μια καινοτόμο ανάλυση σεισμικών και άλλων δεδομένων του Columbos που ελήφθη στο κατά τη διάρκεια παλαιότερης μελέτης από την αποστολή Proteus ενός άλλου αμερικανικού ερευνητικού σκάφους στην περιοχή πριν από μερικά χρόνια. Τα αποτελέσματα οδήγησαν τους ερευνητές στο συμπέρασμα: «Η τρέχουσα κατάσταση του θαλάμου του μάγματος δείχνει ότι μια έκρηξη με δυνητικά σημαντικές συνέπειες είναι πιθανή στο μέλλον (αν και όχι επικείμενη), επομένως προτείνουμε την ανάπτυξη ενός μόνιμου παρατηρητηρίου για συνεχή καταγραφή σεισμών και βυθού Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι αυτό το Columbus αποτελεί σοβαρή απειλή και απαιτεί τη δημιουργία ενός κέντρου παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο.” Κάτι που έχει ήδη αρχίσει να υλοποιείται στο πλαίσιο του έργου SANTORY και της εγκατάστασης επιστημονικών οργάνων στον βυθό του Κολόμβου.

Το 1650 μ.Χ., το Columbo εξερράγη, σκοτώνοντας περίπου 70 ανθρώπους στη Σαντορίνη λόγω δηλητηρίασης από αέριο από την έκρηξη. Πυροδοτήθηκε από τη συσσώρευση μάγματος σε παρόμοιο θάλαμο μάγματος, που πιθανότατα βρίσκεται σε αντίστοιχο βάθος 3-4 km κάτω από τον βυθό της θάλασσας. Σύμφωνα με τους ερευνητές, το μάγμα στον θάλαμο τείνει να συσσωρεύεται εκ νέου με την πάροδο του χρόνου σε παρόμοιο όγκο. Υπολογίζουν ότι από την τελευταία ηφαιστειακή έκρηξη το 1650 μ.Χ., ο θάλαμος μάγματος έχει αυξηθεί με μέσο ρυθμό περίπου 4 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως. Ο συνολικός όγκος που συσσωρεύεται στη «δεξαμενή» μάγματος (θάλαμος μάγματος) κάτω από το Κολόμπο υπολογίζεται σε 1,4 κυβικά χιλιόμετρα.

Σύμφωνα με τον Khrapkiewicz, εάν ο σημερινός ρυθμός διαστολής του θαλάμου του μάγματος συνεχιστεί, τότε στα επόμενα 150 χρόνια, το Columbo θα φτάσει τον όγκο του μάγματος των 2 κυβικών χιλιομέτρων, που εκτιμάται ότι υπήρχε την εποχή της έκρηξης του 1650 μ.Χ. Αλλά ενώ οι ερευνητές λένε ότι είναι δυνατό να εκτιμηθεί ο μελλοντικός όγκος του μάγματος, είναι αδύνατο να πούμε με βεβαιότητα πότε θα εκραγεί το ηφαίστειο στη συνέχεια.

Οι ερευνητές λένε ότι ενώ δεν φαίνεται να υπάρχει άμεσος κίνδυνος, καθώς το Columbo βρίσκεται σε σχετικά μικρά βάθη θάλασσας (περίπου 500 μέτρα), αυτό πιθανότατα θα αύξανε την εκρηκτικότητά του. Όταν συμβεί η έκρηξη, προβλέπουν ότι θα στείλει ένα τσουνάμι και μια στήλη τέφρας δεκάδες χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, κάτι που θα μπορούσε να έχει σοβαρές συνέπειες για τη Σαντορίνη, η οποία απέχει μόλις επτά χιλιόμετρα από το Κολούμπο.

Οι ερευνητές ελπίζουν ότι όταν συνδυαστούν, τα νέα δεδομένα από το SANTORY και τη συνεχιζόμενη αποστολή IODP γύρω από τη Σαντορίνη θα παρέχουν τώρα μια καλύτερη ιδέα για το ηφαιστειακό δυναμικό της περιοχής. Όπως είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΑ ο καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Παπαζάχος, αν και η Σαντορίνη έχει ένα πολύ καλό δίκτυο σεισμολογικής και γεωδαιτικής παρακολούθησης εδώ και δύο δεκαετίες, που διοργανώνει το Ινστιτούτο Μελέτης και Παρακολούθησης του Ηφαιστείου της Σαντορίνης (ΙΜΠΕΣ), Πρόσθετα δεδομένα και πληροφορίες για το Columbo είναι εξαιρετικά χρήσιμα. Ταυτόχρονα, τόνισε ότι τα δεδομένα αυτά θα χρησιμοποιηθούν από διεθνή ερευνητική ομάδα υπό τον συντονισμό της Εθνικής Υπηρεσίας Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (EAGME) για την αξιολόγηση του σχετικού σεισμοηφαιστειακού κινδύνου του Columbo, προκειμένου να αναπτυχθούν ανάλογα μέτρα πολιτικής προστασίας. .

“Χρειαζόμαστε πιο ακριβή δεδομένα σχετικά με το τι κρύβεται στην πραγματικότητα κάτω από αυτά τα υποβρύχια ηφαίστεια. Η συνεχής παρακολούθησή τους θα μας επιτρέψει να αξιολογήσουμε καλύτερα πότε μπορεί να συμβεί μια έκρηξη. Με τέτοια συστήματα, πιθανότατα θα γνωρίζουμε για την έκρηξη λίγες μέρες πριν ξεκινήσει. ότι οι άνθρωποι μπορούν να εκκενώσουν την περιοχή και να παραμείνουν ασφαλείς», είπε ο Khrapkevich.

Source link