Underground Athens: η αόρατη πόλη underground (βίντεο). Μέρος 1

Σχετικά με την υπόγεια πόλη κάτω Αθήναπου δεν γνωρίζουμεστοιβαγμένες ιστορίες, μύθους και αστικούς θρύλους. Μέρος 1.

Στο κρατικό τηλεοπτικό κανάλι ΕΡΤ «Με νέα ματιά» ξεναγήθηκε στα σημεία του εκτεταμένου υπόγειου δικτύου της Αθήνας που αξίζει να επισκεφτείτε.

«Μία από τις στοές είναι έξι μέτρα κάτω από το πεζοδρόμιο. Εκτός από το όμορφα χτισμένο τούνελ, εδώ ρέουν και υπόγεια ποτάμια που φτάνουν μέχρι τις κεντρικές περιοχές της πρωτεύουσας, όπως ο Εθνικός Κήπος του Ζάππειου», λέει ο «ξεναγός» αυτού του μικρού» ταξιδιού». Παναγιώτης Δευτέριος, πολιτικός μηχανικός και σπηλαιολόγος.

Συγγραφέας M. Hulot

Ξεκινώντας από τη δεύτερη πόλη που σταδιακά δημιουργείται κοντά στην Αθήνα λόγω της επέκτασης του δικτύου του μετρό, και ακούγοντας κατά καιρούς μύθους και αστικούς θρύλους για το τι υποτίθεται ότι συμβαίνει βαθιά υπόγεια, άρχισα να ψάχνω τη «βίβλο» του « μυστική Αθήνα» – το βιβλίο του Ιωάννη Γιαννόπουλου για τους υπόκοσμους της Αθήνας και τις ιστορίες συνωμοσίας που συνοδεύουν την πρωτεύουσα, που έγινε τρελό μπεστ σέλερ στα τέλη της δεκαετίας του ’90 και έκανε πολλούς να φανταστούν φαινόμενα όχι αυτού του κόσμου, ανεξήγητες παρουσίες και ιστορικές παραλείψεις, που δήθεν κρύβονται επιμελώς για λόγους «διάφορων σκοπιμοτήτων».

Βρήκα αυτό το βιβλίο, πλέον εξαντλημένο και δυσεύρετο, μετά από πολύ ψάξιμο, και αυτό που παρουσιάζει είναι πραγματικά εντυπωσιακό. Το «Secret Athens and Attica» είναι μια λεπτομερής εξερεύνηση του κάτω κόσμου της Αθήνας, γεμάτη αναπόδεικτες πληροφορίες, θρύλους και παραδόσεις, καθώς και πολλές ανακρίβειες που έκαναν ακόμα πιο μυστικιστική την περιγραφή του τι έπρεπε να είναι αόρατο και κρυμμένο κάτω από τα πόδια μας.

Παναγιώτης Δευτέριος

Επειδή είναι κρυφά και δυσπρόσιτα, όταν μπορεί να πει ό,τι θέλει για αυτά, απευθύνθηκα στον Παναγιώτη Δευτέριο. Είναι Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ και Σπηλαιολόγος ΕΣΕ, Διδάκτωρ Αρχαίων Υπόγειων Υδραυλικών Κατασκευών στο Τμήμα Υδάτων και Περιβάλλοντος της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ) και υπεύθυνος του blog Urban Speleology, έχοντας πολυετή εμπειρία στη μελέτη και έρευνα της υπόγειας Αθήνας.

«Η καθαρή σπηλαιολογία είναι μια δραστηριότητα που συμβαίνει όταν επισκέπτεσαι σπήλαια. Η αστική σπηλαιολογία είναι μια δραστηριότητα που λαμβάνει χώρα στους υπόγειους χώρους της πόλης, όχι απαραίτητα σε σπηλιές, αλλά κυρίως σε τεχνητές κατασκευές, υπόγειες σήραγγες, καταφύγια που έχουν απομείνει μετά τον πόλεμο και τα πάντα. αλλιώς “τι θα μπορούσε να υπάρχει. Και φυσικά, μερικές σπηλιές”, λέει. “Θα πρέπει να επισημάνω ότι ο όρος δεν υπήρχε στην Ελλάδα, το “urban caving” δεν χρησιμοποιήθηκε από κανέναν πριν το επιλέξουμε ως τίτλος για το μπλογκ μας. Στο εξωτερικό όμως χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια και μάλιστα για το ίδιο θέμα».

Υπόγεια Αθήνα: μια αόρατη (και πραγματική) πόλη κάτω από την πόλη της γέφυρας Ιλισού, οθωνική, στον Αγ. Φωτεινή. Φωτογραφία: Παναγιώτης Δευτεραίος/urbanspeleology.blogspot.com.

Ο Παναγιώτης ασχολείται με τη συγκεκριμένη δραστηριότητα – τη μελέτη της underground Αθήνας – εδώ και οκτώ χρόνια και το blog του υπάρχει εδώ και τέσσερα χρόνια. «Το προσωπικό μου ενδιαφέρον ξεκίνησε όταν διάβασα ένα βιβλίο για έναν άνθρωπο που περπάτησε στις υπόγειες γκαλερί της Αθήνας και πίστεψα όλα όσα έγραφε (επιμ.: εννοεί το βιβλίο του Γιαννόπουλου). Ήθελα να τα περάσω κι εγώ. Εδώ και τα υπόλοιπα παιδιά της παρέας ενδιαφέρθηκαν, θέλαμε να μάθουμε τι είπε εκεί. Τελικά τα ελέγξαμε ένα προς ένα και διαπιστώσαμε ότι τα περισσότερα από αυτά που λέει δεν ισχύουν. Συνήθως υπάρχει είσοδος και έξοδος, αλλά όχι γκαλερί που θα τους συνέδεε.Δηλαδή δεν υπάρχουν στην πόλη τούνελ μήκους μιλίων που να συνδέουν όλα τα μέρη για τα οποία γράφει, ειδικά στο πρώτο κεφάλαιο.

Μπορεί να μην μπορείτε να φτάσετε ή να επισκεφθείτε πολλά από αυτά, αλλά υπάρχουν μέρη που μπορείτε εύκολα να περπατήσετε και τούνελ μήκους χιλιομέτρων που μπορείτε να περπατήσετε, ακόμη και κοντά στην πλατεία Συντάγματος ή πολύ κοντά στο κέντρο.

Εγκαταλελειμμένη υπόγεια σήραγγα, μυστικό στρατιωτικό έργο του ΝΑΤΟ στην Πεντέλη, κοντά στο Σπήλαιο Νταβέλη

Ωστόσο, η υπόγεια πόλη υπάρχει, είναι μια πραγματικότητα και ένας παράλληλος κόσμος υπόγειος, που αποτελείται από υπόγειες στοές και υπόγεια ρέματα, αρχαία υδραγωγεία, καταφύγια, υπονόμους, κατακόμβες και οστεοφυλάκια εκκλησιών, μεγάλα υπόγεια συγκροτήματα ανθρακωρυχείων, σπηλιές και, φυσικά, το πρόσφατο δίκτυο του μετρό. Τα περισσότερα ξεκινούν από τα προάστια – άλλοτε στην επαρχία της Αττικής, μακριά από την πόλη, αλλά περνούν και κάτω από το κέντρο της Αθήνας.

Πριν αρχίσει να αποκαλύπτει τα σημεία από τα οποία μπορεί κανείς να κατέβει σε υπόγειες στοές, σήραγγες υδραγωγείων, υπονόμους και καταφύγια και ξεκινήσει τη μελέτη, ξεκαθαρίζει ότι «πρέπει οπωσδήποτε να θεωρηθεί δεδομένο ότι οι διαδρομές είναι εκείνες με ελεύθερη πρόσβαση είναι πιθανό – επικίνδυνο, και ειδικά σε καλυμμένα ρέματα-υπόγεια περάσματα. Κρύβουν πολλούς κινδύνους ολίσθησης, πτώσης και έκθεσης σε μολυσμένα νερά, έντομα και τρωκτικά (κατσαρίδες, ποντίκια), κινδύνους που σχετίζονται με την ποιότητα του αέρα μέσα στις σήραγγες (πολύ έντονες οσμές) , με την παρουσία επικίνδυνων ανθρώπων που μπορεί να βρουν «καταφύγιο» σε αυτές τις υπόγειες σήραγγες και, τέλος, υπάρχει υψηλός κίνδυνος έκθεσης σε συνθήκες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πνιγμό αν πέσει ξαφνικά δυνατή βροχή κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης». Αυτές οι στοές, αν και μερικές από αυτές είναι εύκολα προσβάσιμες, είναι ως επί το πλείστον αποχετεύσεις ομβρίων υδάτων (αλλά δεν περιορίζονται σε) και δομές αντιπλημμυρικής προστασίας, μπορεί να αποτελούν μέρος ενός προσχωσιγενούς συστήματος (όπου ρέουν τα πάντα, συμπεριλαμβανομένων των λυμάτων) και δεν κατασκευάζονται ως διαδρομές μετακίνησης προσωπικού. ή ασφαλής εκκένωση».

Ρωσική (πρεσβεία) εκκλησία στην Αθήνα Φωτογραφία Pavel Onoyko

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ

«Το πρώτο μέρος που εξερεύνησα ήταν στο κέντρο, στην Αγία Φωτεινή, κοντά στους Στύλους του Ολυμπίου Διός. Από κάτω είναι η υπόγεια στοά του Ιλισού και εκεί η παλιά γέφυρα του Όθωνα, που σύμφωνα με φήμες ήταν η είσοδος του υπόγειες στοές από το Βατραχονήσι (έτσι λέγεται αυτή η περιοχή) στο Φάληρο. Στην πραγματικότητα είναι απλώς μια γέφυρα. Υπάρχει πραγματικά μια σήραγγα από κάτω, από την οποία περνά ο ποταμός Ιλισός, που οδηγεί στην Καλλιθέα. Αλλά, μόλις μπεις κάτω από τη γέφυρα αποδεικνύεται ότι δεν οδηγεί πουθενά, παρά μόνο (θεωρητικά) σε κάποιους μεγάλους τσιμεντένιους σωλήνες. Υπάρχει ένας υπόγειος χώρος πίσω του, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια παλιά γέφυρα ποταμού χτισμένη κάτω από έναν σύγχρονο δρόμο».

Υπόγειος ναός κάτω από τη «Ρωσική Εκκλησία» στην Αθήνα.

Πολλοί έχουν ακούσει για τα κελάρια των αθηναϊκών εκκλησιών, ότι συνδέονταν με υπόγειες σήραγγες που μπορούσαν να γίνουν δρόμοι διαφυγής που οδηγούσαν έξω από την πόλη. «Οι στοές στα κελάρια της εκκλησίας δεν ήταν συνδεδεμένες μεταξύ τους», εξηγεί ο Παναγιώτης. «Συνήθως υπήρχαν κάποια δωμάτια κάτω από την εκκλησία, οστεοφυλάκια ή κατακόμβες που δεν οδηγούσαν πουθενά – η καθεμία είχε κάτι δικό της. Για παράδειγμα, η Αγία Δίναμη στο Η Μητροπόλεως έχει πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία».

Το 1641, ένας Ιησουίτης μοναχός ονόματι Φραγκίσκος, που δίδασκε ιταλικά και γαλλικά μέχρι να κατηγορηθεί για προσηλυτισμό και να τον εκδιώξουν, ζούσε κοντά στην εκκλησία της Αγίας Διναμής. Τις παραμονές της επανάστασης, στο σπίτι εργαζόταν το εργαστήριο πυροτεχνίας του Μαστροπάουλη, γενάρχη της οικογένειας Παυλίδη (δημιούργησε τη σοκολατοποιία Παυλίδη το 1841), που προμήθευε πυρομαχικά για τον οθωμανικό στρατό, που επικοινωνούσε υπόγεια με την εκκλησία του Αγία Δίναμη, παραμονές της επανάστασης.

Όταν ξεκίνησε η επανάσταση, φίλοι της Αθήνας του ζήτησαν να ετοιμάσει πυρίτιδα και πυροτεχνήματα για τους Έλληνες επαναστάτες. Έτσι τη μέρα εκτελούσε σιγά σιγά τις διαταγές των Τούρκων και τη νύχτα δούλευε εντατικά για τους Έλληνες.

Κάτω από τον βωμό του ναού υπάρχει μια σκάλα που κατεβαίνει. Σε βάθος 15 μέτρων υπάρχει ένας μεγάλος υπόγειος χώρος που μοιάζει με σπήλαιο. Το δωμάτιο αυτό χρησιμοποιούσαν οι μοναχοί της μονής στα χρόνια του αγώνα ως εργαστήριο, όπου έφτιαχναν μπαρούτι, σφαίρες και φιαλίδια. Ο θρύλος λέει ότι στη συνέχεια μετέφεραν πυρομαχικά μέσα από μια υπόγεια στοά που ξεκινά από αυτό το δωμάτιο και καταλήγει κάπου στην περιοχή του σύγχρονου σκοπευτηρίου Καισαριανής. Εκεί τους μάζεψαν οι χωρικοί με μουλάρια και τους πήγαν στους αγωνιστές και οι μοναχοί επέστρεψαν στο υπόγειο εργαστήριό τους.

«Κάτω από τη ρωσική εκκλησία υπήρχαν ρωμαϊκά λουτρά, τα οποία αργότερα χρησιμοποιήθηκαν ως υπόγειος χώρος – τα λέμε κατακόμβες, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι, δεν θάβονταν άνθρωποι σε αυτά, αυτό δεν είναι υπόγειο νεκροταφείο. Στο υπόγειο του εκκλησία μπορείτε να δείτε τα ερείπια των κιόνων του ρωμαϊκού καμπαναριού και αντίκες στήλες. Λέγεται ότι η κρύπτη που βρισκόταν εδώ επικοινωνούσε με το παλάτι του Όθωνα και χρησίμευε στον βασιλιά ως οδός εκκένωσης σε περίπτωση πολιορκίας (συνέδεε την περιοχή με την Ακρόπολη).

Underground Athens: η αόρατη (και πραγματική) πόλη κάτω από την πόλη. Αγίασμα κάτω από το Ιερό Πάνθεον στους Αμπελόκηπους. Φωτογραφία: Παναγιώτης Δευτεραίος.

«Κάποια τμήματα των αρχαίων ρωμαϊκών κτισμάτων σώθηκαν, συμπεριλήφθηκαν στο υπόγειο του ναού και σχημάτισαν ένα χώρο που εμφανίστηκε με τη μορφή τμημάτων ως αποτέλεσμα των ανασκαφών που έγιναν τον 19ο αιώνα από τον τότε πρύτανη του ναού Αρχιμανδρίτη. Antonin Kapustin», λέει ο Παναγιώτης, «βρήκε υγρασία στην πίσω αυλή της εκκλησίας και ήθελε να δει από πού προέρχεται. Έσκαβε όπου υπήρχε νερό και σιγά σιγά άρχισαν να βγαίνουν στο φως θαμμένοι θαλάμοι, τους οποίους ξέθαψαν. , καθαρίστηκε και σταδιακά συναρμολογήθηκε για να δημιουργήσει τον χώρο που υπάρχει σήμερα.

Κάποιες πόρτες, περάσματα, φεγγίτες έχουν ανοίξει… Δεν φαίνεται να συνδέεται με καμία άλλη γκαλερί, αλλά υπάρχουν κάποιοι χώροι που είναι πλέον αποκλεισμένοι. Αν κοιτάξετε το παλιό σχέδιο που υπάρχει στο βιβλίο μέσα στο ναό, θα δείτε ότι υπήρχαν τμήματα του λουτρού, καθώς και στοές με υδραγωγεία και μερικές δεξαμενές που δεν μπορείτε να μπείτε σήμερα. Ίσως αυτός ο χώρος να συνδεόταν με άλλα μέρη, αλλά σήμερα δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για αυτό. Το λουτρό προφανώς από κάπου έπαιρνε νερό. Υπάρχει ένα διάγραμμα που δημιουργήθηκε από τον Antonin Kapustin που δείχνει τις γκαλερί που βρέθηκαν σε αυτό το μέρος και θα μπορούσαν να συνεχίσουν, πηγαίνοντας κάπου αλλού.

Underground Athens: η αόρατη (και πραγματική) πόλη κάτω από την πόλη. Ένα δυσπρόσιτο μέρος στα βάθη του υπόγειου Ιλισού. Φωτογραφία: Παναγιώτης Δευτεραίος

Η εκκλησία των Αγίων Πάνθη στους Αμπελόκηπους έχει δύο μικρά υπόγεια δωμάτια. Το ένα από αυτά είναι οστεοφυλάκιο και το άλλο ιερό. Πολύ κοντά, βέβαια, βρίσκεται η Πινακοθήκη του Αδριανού (Αδριανό Υδραγωγείο), δίπλα στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Το νερό που είχε το Αδριανίων – και άλλα υδραγωγεία – δεν προερχόταν μόνο από τις πηγές της Πάρνητας. Μόνο ένα μικρό μέρος του προερχόταν από πηγές, αλλά ήταν τόσο βαθιά σκαμμένες που νερό από τη γη έσταζε στη στοά. Αυτό είναι το λεγόμενο hydromastering, και μπορείτε να το δείτε σήμερα πηγαίνοντας στις γκαλερί, για να δείτε τους σταλακτίτες που δημιούργησε και το νερό στάζει ακόμα μέσα τους. Σε πολλά σημεία ρέει σε μεγάλες ποσότητες, σαν υπόγειες πηγές».

Συνέχεια μέρος 2.

Source link