29.03.2024

Αθηναϊκά Νέα

Νέα από την Ελλάδα

Επιδότηση καυσίμων ή φθηνό εισιτήριο; Γερμανικό πείραμα


Ένα από τα πιο επιτυχημένα μέτρα δημόσιας συγκοινωνίας στη Γερμανία ή μια ευκαιρία για φθηνά ταξίδια που φτάνει στο τέλος της;

Το τέλος ενός τρίμηνου καλοκαιρινού προγράμματος στα τέλη Αυγούστου, βάσει του οποίου ένα μηνιαίο πάσο για λεωφορεία, μετρό, τραμ και προαστιακό κοστίζει μόλις 9 ευρώ, ανοίγει σοβαρή συζήτηση στη Γερμανία και σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Στα τέλη Απριλίου, η κυβέρνηση Scholz, προκειμένου να αντιμετωπίσει την αύξηση των τιμών των καυσίμων, ανακοίνωσε σημαντική μείωση στο κόστος των μηνιαίων καρτών μεταφοράς σε όλη τη Γερμανία: από 1 Ιουνίου έως 31 Αυγούστου, θα κοστίζουν 9 ευρώ, έναντι 85- 90 στο Βερολίνο ή 115 στο Αμβούργο.

Περίπου 38 εκατομμύρια κάρτες των εννέα ευρώ αγοράστηκαν σε ολόκληρη τη χώρα κατά τη διάρκεια του τριμήνου, απαιτώντας κρατική στήριξη 2,5 δισ. ευρώ. «Η σχεδόν δωρεάν δημόσια συγκοινωνία δεν είναι κάτι που μπορούμε να αντέξουμε οικονομικά μακροπρόθεσμα», δήλωσε πρόσφατα ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ, εκτιμώντας το ετήσιο κόστος του μέτρου στα 14 δισεκατομμύρια ευρώ. Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών της Κολωνίας, το μέτρο αυτό συνέβαλε στη συγκράτηση του αυξανόμενου πληθωρισμού κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες και σίγουρα βοήθησε σημαντικά τα πιο αδύναμα οικονομικά στρώματα.

Πώς όμως αυτό επηρεάζει τα ταξίδια; Μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου δεν θα είναι έτοιμη αναλυτική μελέτη για το υπουργείο Μεταφορών. “Ωστόσο, ορισμένα πρώιμα σημάδια είναι ενθαρρυντικά. Η Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία αναφέρει ότι το ένα πέμπτο των Γερμανών χρησιμοποιεί τακτικά τα μέσα μαζικής μεταφοράς για πρώτη φορά, χάρη σε ένα εισιτήριο 9 ευρώ. Επιπλέον, τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, σημειώθηκε αύξηση 42% στον αριθμό των σιδηροδρομικών ταξιδιών σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πριν από τον COVID-19», αναφέρει το Politico.

Αν και δεν βρέθηκε αξιοσημείωτη μείωση στη χρήση ιδιωτικών αυτοκινήτων, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Πότσνταμ σημείωσαν ότι το μέτρο είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των επιπέδων ατμοσφαιρικής ρύπανσης κατά 6% έως 7% σε όλη τη Γερμανία, ειδικά κατά τη διάρκεια της εβδομάδας εργασίας και στις αστικές περιοχές. Ωστόσο, παραμένει ασαφές πόσοι άνθρωποι άφησαν τα αυτοκίνητά τους για να πάρουν το τρένο, το μετρό ή άλλα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών πιστεύει ότι το κόστος αυτού του μέτρου, που υπολογίζεται στα 14 δισ. ευρώ ετησίως, είναι απαγορευτικό. Συνωστισμός έχει παρατηρηθεί σε ορισμένες περιπτώσεις, ειδικά στα τρένα του προαστιακού τα Σαββατοκύριακα, καθώς έχει χρησιμοποιηθεί πολύ φθηνό κόμιστρο για απροσδόκητα φθηνές εκδρομές. Η αύξηση της ζήτησης σε ορισμένα δρομολόγια έχει οδηγήσει σε συνωστισμό και καθυστερήσεις στα τρένα.

Δοκιμές αυτού του μέτρου σε άλλες χώρες

Στη Γερμανία έγινε συζήτηση σχετικά με το εάν το πρόγραμμα θα μπορούσε να συνεχιστεί και πώς. Ωστόσο, το ερώτημα πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα δημόσια μέσα μεταφοράς για την επίλυση των προβλημάτων της έλλειψης καυσίμων, της συμφόρησης, της ρύπανσης και της κλιματικής αλλαγής είναι ένα πιεστικό διεθνές ζήτημα.

Άλλες χώρες και πόλεις πειραματίζονται επίσης με δωρεάν ή πολύ φθηνά μέσα μαζικής μεταφοράς. Στο Ταλίν της Εσθονίας, οι δημόσιες συγκοινωνίες είναι δωρεάν από το 2013 και το ίδιο αναμένεται από τον Οκτώβριο στη Μάλτα, η οποία είναι κατάμεστη από Ι.Χ. Το πλούσιο Λουξεμβούργο προσφέρει δωρεάν δημόσιες συγκοινωνίες από το 2020, η Αυστρία έχει εισαγάγει ένα κλιματικό εισιτήριο για ταξίδια σε όλη τη χώρα με περίπου 90 ευρώ το μήνα και η Ισπανία σκοπεύει να κάνει τα περιφερειακά τρένα δωρεάν και να μειώσει τις τιμές των εισιτηρίων πόλης κατά περίπου 30%. Τι σημαίνουν όλα αυτά στην Ελλάδα, στην Αθήνα, όπου τα αυτοκίνητα κυριαρχούν και η κίνηση είναι τρόπος ζωής, σε μια χώρα με μερικά από τα πιο ακριβά πρατήρια στον κόσμο;

Μπορεί αυτό το έργο να υλοποιηθεί στην Ελλάδα;

Η απάντηση στην εκρηκτική άνοδο της τιμής των καυσίμων αυτοκινήτων στην Ελλάδα έμεινε μόνο στο Fuel Pass, με σχετικά περιορισμένα αποτελέσματα, παρά το κόστος του μέτρου. Μπορούν να ληφθούν μέτρα όπως αυτά που ελήφθησαν στη Γερμανία και προς ποια κατεύθυνση; Έλληνες δημοσιογράφοι επικοινώνησαν με ειδικούς στις μεταφορές που έριξαν φως σε ορισμένες πτυχές του θέματος.

«Η γνώμη μου για μέτρα όπως το ταξιδιωτικό εισιτήριο των 9 ευρώ στη Γερμανία είναι θετική, καθώς υποστηρίζει τα μέσα μαζικής μεταφοράς, την κυκλοφορία των πολιτών. Η ενίσχυση των μέσων μαζικής μεταφοράς είναι θεμελιώδης για τους ειδικούς, αυτό είναι το πρώτο πράγμα που τονίζουμε πάντα», λέει ο Παναγιώτης Παπαντωνίου. Πρόεδρος Συνδέσμου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. «Η ενεργειακή κρίση και η μαζική αύξηση των τιμών των καυσίμων θα μπορούσαν να αποτελέσουν εφαλτήριο για τη δράση των πολιτών, μέτρα που έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή, όπως οι μεταφορές», προσθέτει, σημειώνοντας ότι τα οφέλη είναι πολύπλευρα: οικονομικά για τους πολίτες, αποφυγή συμφόρησης , για το περιβάλλον, για την οδική ασφάλεια. “Βεβαίως χρειάζεται διάλογος για το πώς μπορεί να εφαρμοστεί αυτό στην Ελλάδα, τι εργαλεία μπορεί να συμπεριληφθούν. Για παράδειγμα, μπήκε προαστιακός σιδηρόδρομος στη Γερμανία. Αλλά είναι δυνατή μια παρόμοια κατάσταση με το ΚΤΕΛ στην Ελλάδα;” λέει ο Παπαντωνίου.

Για το θέμα του κόστους της κάρτας σημειώνει: “Βεβαίως χρειάζεται οικονομική μελέτη, αλλά προσωπικά θα ήμουν σε εξαιρετικά χαμηλή τιμή. Ένα σοκ που θα βοηθούσε να γίνει η διαφορά. Μια μικρή έκπτωση δεν θα προσελκύσει επιβάτες . Όχι εντελώς δωρεάν, αλλά πολύ μεγάλη μείωση για να επιφέρει αλλαγές στα μοτίβα ταξιδιού.” Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Μεταφορικών Μηχανικών προσθέτει ότι τέτοια μέτρα είναι απαραίτητα, ειδικά καθώς στην Αθήνα σημειώνεται σημαντική αύξηση στα ΙΧ, κάτι που είναι παράδοξο, παρά την αύξηση της τιμής της βενζίνης. «Το 20%-30% των ηλικιωμένων επιβατών δεν χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς λόγω του κορωνοϊού» και οι μετακινήσεις είναι ανελαστικές. Μάλιστα, προειδοποιεί ότι μπορεί να υπάρξει ακόμη μεγαλύτερη συμφόρηση σε περιοχές της Αθήνας τους επόμενους μήνες λόγω εργασιών σε σταθμούς του μετρό.

“Γεγονότα όπως στη Γερμανία έφεραν ανακούφιση από άποψη κόστους, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό αυτές τις μέρες για όσους χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Υπάρχουν και άλλα θετικά παραδείγματα πολύ φθηνών ή ακόμη και δωρεάν ταξιδιών στην Ευρώπη, όπως στο Ταλίν ή το Λουξεμβούργο. Η οικονομική πτυχή δεν αρκεί αν θέλεις να προσελκύσεις νέους ανθρώπους στα μέσα μαζικής μεταφοράς», τονίζει ο Κοσμάς Αναγνωστόπουλος, σχεδιαστής αστικών συγκοινωνιών και επικεφαλής του δικτύου CIVINET για τη βιώσιμη κινητικότητα.

Οι Έλληνες στρέφονται στα μέσα μαζικής μεταφοράς λόγω της αύξησης των τιμών των καυσίμων

“Είμαστε πίσω”
“Η Ελλάδα είναι πολύ πίσω. Οι δημόσιες συγκοινωνίες δεν είναι ένα απομονωμένο νησί. Παρά κάποια βήματα που έγιναν, το κύριο ερώτημα παραμένει: πώς να φτάσετε στη στάση του λεωφορείου; Πώς να διευκολύνετε τους πεζούς να φτάσουν εκεί χωρίς προβλήματα. Και τι γίνεται με τα άτομα με αναπηρία κινητικότητα ή γονείς με αναπηρικά καροτσάκια; Στα σχέδια των δήμων για βιώσιμη αστική κινητικότητα, βρίσκουμε υψηλό ποσοστό πολιτών με κινητικές δυσκολίες. Ποια είναι η σχέση δημόσιας συγκοινωνίας και ποδηλασίας; Σε πολλές πόλεις της Ευρώπης, οι ίδιοι οι μεταφορείς υποστηρίζουν το ποδήλατο Κοινή χρήση προγραμμάτων.Εδώ;Θα μπορεί κάθε δήμος να τα καταφέρει μόνος του, χωρίς διασύνδεση;», – οι ειδικοί θέτουν μια σειρά από σημαντικά ερωτήματα.

«Οι δημόσιες συγκοινωνίες μπορούν να γίνουν εύχρηστες, βολικές, οικονομικές, ασφαλείς, ώστε οι άνθρωποι να αφήνουν το αυτοκίνητο που έχει έξοδα, κυκλοφοριακή συμφόρηση, ατυχήματα, ας μην ξεχνάμε ότι έχουμε πολλά από αυτά. Επομένως, κάθε βήμα πρέπει να είναι μέρος του τέτοια ιστορία», – προσθέτει ο συγκοινωνιολόγος.

Ο αριθμός των επιβατών επανέρχεται σταδιακά στα επίπεδα του 2019

Στις ξένοιαστες εποχές του 2019, πριν την έναρξη της πανδημίας, μισό εκατομμύριο κάτοικοι της Αττικής ταξίδευαν καθημερινά με λεωφορεία και σχεδόν ένα εκατομμύριο με το μετρό.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία ΟΑΣΑΣτις 20 Μαρτίου και στις 20 Μαΐου 2019, 453.663 και 452.608 άτομα χρησιμοποίησαν το λεωφορείο για να φτάσουν στον προορισμό τους, ενώ 982.535 και 990.995 άτομα, αντίστοιχα, επέλεξαν μία από τις δύο γραμμές του μετρό. Αν προσθέσουμε σε αυτούς τους αριθμούς τους λαθρεπιβάτες που υπολογίζονται με βάση την επικύρωση εισιτηρίων, γίνεται σαφές ότι τα μέσα μαζικής μεταφοράς έχουν αρχίσει να κερδίζουν την εμπιστοσύνη όσων ζούσαν στην κλειστή πόλη.

Μέσα μαζικής μεταφοράς σε Αθήνα και Αττική: τι, πού, πόσο;

«Πανδημικά φρένα»

Η πανδημία προκάλεσε «αποτυχία» στις μετακινήσεις με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, αρχικά λόγω των μηνιαίων ταξιδιωτικών περιορισμών και στη συνέχεια λόγω βάσιμων φόβων για μετάδοση του κορωνοϊού σε οχήματα και βαγόνια.
Οι αριθμοί «μιλούν από μόνοι τους». Στις 5 Ιανουαρίου 2020, 124.411 επιβάτες επέβαιναν σε λεωφορεία, 193.705 σε ηλεκτρικά τρένα, 412.736 στο μετρό και 4.332 σε τραμ. Δυόμιση μήνες αργότερα, στις 20 Μαρτίου, μόνο 74.248 άτομα ταξίδεψαν με λεωφορείο, 82.543 με τρένο, 144.136 με μετρό και 1.515 με τραμ.

Στατιστική
Ωστόσο, περισσότερα από δύο χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας, η κυκλοφορία των μέσων μαζικής μεταφοράς σταδιακά ανακάμπτει. Για παράδειγμα: στις 15 Ιουνίου 2022, 220.769 άτομα χρησιμοποίησαν το λεωφορείο, ενώ την ίδια ημέρα του 2019, 247.390 επιβάτες χρησιμοποίησαν το λεωφορείο. Σταδιακή ανάπτυξη είναι επίσης αισθητή όταν συγκρίνουμε την κίνηση μεταξύ 2021 και 2022 – δύο χρόνια κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Ειδικότερα, στις 5 Αυγούστου 2021 επιβιβάστηκαν στο λεωφορείο 144.924 άτομα και ένα χρόνο αργότερα ο αριθμός των επιβατών αυξήθηκε σημαντικά και έφτασε τα 159.397 άτομα. Το ίδιο ισχύει και για τις δύο γραμμές του μετρό, όπου η κίνηση εκείνη την ημέρα υπολογίζεται σε 400.044 επιβάτες το 2021 και 501.930 το 2022.

Ωστόσο, οι παράγοντες του κλάδου λένε ότι θα χρειαστεί πολύς χρόνος μέχρι να επιστρέψουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς στα προ της πανδημίας επίπεδα. Φαίνεται όμως ότι η απότομη άνοδος των τιμών των καυσίμων αναγκάζει πολλούς αυτοκινητιστές να στραφούν στα μέσα μαζικής μεταφοράς, παρά τις υπάρχουσες ανησυχίες για τη μόλυνση από τον κορωνοϊό.



Source link