Η σύγκρουση στην Ουκρανία ήταν το τρίτο «χτύπημα» στην παγκόσμια τάξη που διαμορφώθηκε μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, γράφει “Huanqiu shibao”. Σύμφωνα με τον Κινέζο ειδικό, θα υπάρξουν σημαντικές αλλαγές στο εμπορικό και οικονομικό σύστημα του κόσμου, στο σύστημα της παγκόσμιας διακυβέρνησης και στο σύστημα των διεθνών σχέσεων.
Οι εχθροπραξίες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, που έχουν προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στη διεθνή κοινότητα, συνεχίζονται εδώ και περισσότερες από εκατό ημέρες. Δεν πρόκειται μόνο για σύγκρουση μεταξύ των δύο χωρών, αλλά και για σοβαρές διαφωνίες, αντιφάσεις και συγκρούσεις στο διεθνές σύστημα. Από τη σκοπιά της Μόσχας, ένας από τους κύριους στόχους της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης είναι να καταστρέψει το κυρίαρχο καθεστώς των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ευρώπη. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ κατέστησε σαφές ότι όλα αυτά γίνονται για να τερματιστεί η παγκόσμια τάξη πραγμάτων που κυριαρχείται από τις ΗΠΑ και να συμβάλει στην οικοδόμηση μιας ισότιμης διεθνούς κοινότητας. Πρωτοφανής είναι και η αντίδραση της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών. Οι κυρώσεις που έχουν επιβάλει δεν είναι μόνο ένα είδος καταστολής ενός από τα μέρη στη σύγκρουση μεταξύ των δύο χωρών, αλλά στοχεύουν επίσης στον τερματισμό των δεσμών μεταξύ Δύσης και Ρωσίας στο εμπόριο, τα οικονομικά, την τεχνολογία και την ενέργεια, καθώς και ανασυγκρότηση του παγκόσμιου εμπορικού και οικονομικού συστήματος και του συστήματος παγκόσμιας διακυβέρνησης. Επομένως, τόσο η Ρωσία όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν θεμελιώδεις στόχους σε αυτή τη σύγκρουση.
Τρία χτυπήματα στο μεταψυχροπολεμικό σύστημα
Το 1998, η Ρωσία έλαβε πρόσκληση να ενταχθεί στην G7 και έγινε μέλος της G8. Το 2001, η Κίνα εντάχθηκε στον ΠΟΕ ως αποτέλεσμα της βασικής διαμόρφωσης του διεθνούς συστήματος μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Η Ρωσία και η Κίνα, οι δύο κύριοι αντίπαλοι της Αμερικής εκείνης της περιόδου, συμπεριλήφθηκαν σε αυτό το σύστημα. Μπορεί να ειπωθεί ότι η στιγμή που οι Ηνωμένες Πολιτείες επέτρεψαν στο Πεκίνο και τη Μόσχα να ενταχθούν στο διεθνές σύστημα σηματοδότησε την υπέρβαση των γεωπολιτικών και ιδεολογικών διαφορών, αφού εκείνη την εποχή οι Ηνωμένες Πολιτείες επικεντρώθηκαν στην οικοδόμηση ενός παγκόσμιου συστήματος χωρίς αποκλεισμούς. Αλλά τα επόμενα 20 χρόνια, χτυπήθηκε τρεις φορές.
Πρώτα εκ των οποίων ήταν ο πόλεμος στο Ιράκ. Με την απελευθέρωσή του, παρακάμπτοντας τον ΟΗΕ, η Αμερική αμφισβήτησε προφανώς την κυριαρχία του οργανισμού στον τομέα της διεθνούς ασφάλειας και μια σειρά σημαντικών κανόνων που θεσπίστηκαν από το καταστατικό του. Αυτό επηρέασε όχι μόνο το σύστημα οργάνωσης, αλλά και το σύστημα των συμμάχων των ΗΠΑ, αφού ορισμένοι από αυτούς, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, ήταν σθεναρά αντίθετοι στη στρατιωτική δράση στο Ιράκ. Το πρώτο χτύπημα έβλαψε μόνο το διεθνές σύστημα, αλλά δεν το κατέστρεψε. Γιατί δεν κατέρρευσε; Υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι για αυτό. Πρώτον, υπό τις επικρατούσες συνθήκες εκείνης της εποχής, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν σημαντικό πλεονέκτημα σε ισχύ και η απάντηση της διεθνούς κοινότητας στις ενέργειες της Ουάσιγκτον ήταν περιορισμένη. Αν και πολλές χώρες ήταν δυσαρεστημένες, δεν τόλμησαν και δεν μπόρεσαν να αντισταθούν στην Αμερική. Αυτή είναι η ανθυγιεινή πλευρά του διεθνούς συστήματος, στο οποίο η ηγεμονία παίζει σημαντικό ρόλο. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πλήρωσαν βαρύ τίμημα στους δύο πολέμους στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, μετά τους οποίους αυτορυθμίστηκαν. Μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Μπαράκ Ομπάμα, η χώρα έκλινε προς την πολυμέρεια.
Δεύτερη απεργία που προκλήθηκε από την κυβέρνηση Ντόναλντ Τραμπ. Μια πτυχή της επιρροής της στο διεθνές σύστημα είναι η μονομερής στάση και η «αποχώρηση από την ομάδα», που έχει προκαλέσει σοβαρή ζημιά σε πολλούς διεθνείς μηχανισμούς και κανόνες. Μια άλλη εκδήλωση ήταν ο άνευ προηγουμένου εμπορικός πόλεμος κατά της Κίνας, ο οποίος όχι μόνο έπληξε την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού και τη βιομηχανική αλυσίδα, αλλά κατέστρεψε και τους κανόνες του διεθνούς εμπορικού και οικονομικού συστήματος. Έτσι, κατά τη διάρκεια της προεδρίας Τραμπ υπήρξε ζημιά στο διεθνές σύστημα, καταστροφή των κανόνων του και αποδυνάμωση της παγκόσμιας τάξης. Μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Τζο Μπάιντεν, αφενός, αποκαταστάθηκαν ορισμένοι πολυμερείς μηχανισμοί και το σύστημα των συμμάχων, αλλά, αφετέρου, κληρονομήθηκαν μια σειρά από προκατόχους πρακτικών, ιδίως όσον αφορά την πολιτική της Κίνας, την αναδιάρθρωση του διεθνούς εμπορίου και της οικονομίας. σύστημα, και αναδιατύπωση εμπορικών και οικονομικών κανόνων. Υπό αυτή την έννοια, η ζημιά που έκανε ο Τραμπ στο διεθνές εμπορικό και οικονομικό σύστημα συνεχίζεται και αυξάνεται.
Τελικά, τρίτη απεργία είναι η σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, και οι κυρώσεις της Δύσης. Μια σύγκρουση μεταξύ δύο χωρών —χωρίς κυρώσεις— έχει περιορισμένο αντίκτυπο στο διεθνές σύστημα γιατί, τελικά, είναι τοπικό. Ωστόσο, τα πολυάριθμα πακέτα αντιρωσικών μέτρων δεν είναι μόνο πρωτοφανή σε έκταση, αλλά υπονομεύουν σοβαρά τους καθιερωμένους διεθνείς κανόνες. Ο αντίκτυπος αυτών των κυρώσεων στο διεθνές σύστημα θα είναι τεράστιος και μακροπρόθεσμος.
Τέσσερις νέες τάσεις
Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια απήχηση μεταξύ του στρατηγικού ανταγωνισμού των ΗΠΑ με την Κίνα και των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη Ρωσία. Το μεταψυχροπολεμικό διεθνές σύστημα προσπαθεί να υπερβεί τη γεωπολιτική και την ιδεολογία. Ωστόσο, από τότε που ο Ντόναλντ Τραμπ ξεκίνησε έναν στρατηγικό ανταγωνισμό με την Κίνα, η Αμερική επαναφέρει τη γεωπολιτική και την ιδεολογία στο προσκήνιο της εξωτερικής της πολιτικής. Όσον αφορά τις σχέσεις με την Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες επικεντρώνονται περισσότερο στο λεγόμενο «σύστημα αξιών» παρά στην παγκοσμιοποίηση και τις αγορές. Εξαιτίας αυτού, ο συνεχιζόμενος στρατηγικός ανταγωνισμός με την Κίνα και οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας τροφοδοτούν συλλογικά και επιταχύνουν τέσσερις κύριες τάσεις.
Πρώτα, μετατρέποντας την αλληλεξάρτηση σε «όπλο». Η οικονομική αλληλεξάρτηση εκδηλώνεται σε αγορές, τεχνολογικές, χρηματοοικονομικές και άλλες πτυχές και είναι αποτέλεσμα οικονομικής δραστηριότητας. Τώρα όμως χρησιμοποιείται από τη Δύση ως σημαντικό όπλο εναντίον της Κίνας, της Ρωσίας και ορισμένων άλλων χωρών (όπως το Ιράν, η Βόρεια Κορέα κ.ο.κ.).
Κατα δευτερον, ασφάλεια των οικονομικών σχέσεων. Η λογική της παγκοσμιοποίησης βασίζεται στην αγορά και συνίσταται στην οργάνωση των επενδύσεων, της παραγωγής και των πωλήσεων με όρους μεγιστοποίησης των οικονομικών οφελών. Όμως σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες και ορισμένες δυτικές χώρες δίνουν όλο και μεγαλύτερη προσοχή στην ασφάλεια των οικονομικών σχέσεων. Ανεξάρτητα από την τεχνολογία, τις επενδύσεις ή τη δομή της αλυσίδας παραγωγής, το πρώτο πράγμα που πρέπει να λάβετε υπόψη είναι τα λεγόμενα ζητήματα ασφάλειας. Η ασφάλεια των οικονομικών σχέσεων έχει βλάψει σοβαρά ή και έχει απενεργοποιήσει τη λογική της παγκοσμιοποίησης.
Τρίτον, μετατρέποντας τα διεθνή δημόσια αγαθά σε όργανα. Το αμερικανικό δολάριο και το διεθνές σύστημα πληρωμών με βάση το δολάριο έχουν γίνει μέρος των διεθνών δημόσιων αγαθών και θα πρέπει να παραμείνουν δημόσια αγαθά, αλλά τώρα χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο από την Αμερική ως εργαλείο εξωτερικής πολιτικής.
Τέταρτος, η ιδεολογικοποίηση των διεθνών σχέσεων ή, με δυτικούς όρους, ο λεγόμενος «αξιακός προσανατολισμός». Οι σημερινές διεθνείς σχέσεις βασίζονται όλο και περισσότερο σε ένα «σύστημα αξιών». Πρόσφατα, ο Τζο Μπάιντεν επισκέφθηκε την Ασία για να προωθήσει τη στρατηγική Ινδο-Ειρηνικού και μία από τις κύριες σημαίες σε αυτό ήταν ακριβώς το «σύστημα αξιών».
Τρεις Συνέπειες
Στο πλαίσιο αυτό, το παγκόσμιο εμπορικό και οικονομικό σύστημα, το σύστημα παγκόσμιας διακυβέρνησης και το σύστημα διεθνών σχέσεων θα υποστούν σημαντικές αλλαγές.
Πρώτα, μετάβαση από την οικονομική παγκοσμιοποίηση στην οικονομική εξυγίανση. Ο κόσμος σταδιακά χωρίζεται σε διαφορετικά εμπορικά, τεχνολογικά και νομισματικά μπλοκ. Γίναμε μάρτυρες της «απολεμοποίησης» της Δύσης, ιδίως των Ηνωμένων Πολιτειών, σε εμπορικές, τεχνολογικές, επενδύσεις και βιομηχανικές αλυσίδες, καθώς και «αποδολαριοποίηση» πολλών χωρών του κόσμου στη νομισματική σφαίρα. Οι αμερικανικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας χρησιμοποιώντας το δολάριο ως «όπλο» μπορεί να ασκήσουν πίεση σε αυτήν βραχυπρόθεσμα, αλλά μακροπρόθεσμα θα αποδυναμώσουν τη διεθνή πίστωση του αμερικανικού νομίσματος και θα ενθαρρύνουν πολλούς να σκεφτούν τη μείωση της εξάρτησής τους από το δολάριο ΗΠΑ .
Κατα δευτερον, αποδυνάμωση ή και διάσπαση του παγκόσμιου συστήματος διακυβέρνησης. Για παράδειγμα, φέτος οι Ηνωμένες Πολιτείες ζήτησαν από τη Ρωσία να αποχωρήσει από τη συνάντηση της G20. Το αν η G-20 μπορεί πραγματικά να παίξει τον ρόλο της ως η κύρια πλατφόρμα για μακροοικονομικό συντονισμό στο μέλλον παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα. Στα Ηνωμένα Έθνη, οι διαιρέσεις μεταξύ Ρωσίας και Κίνας από τη μια πλευρά και ΗΠΑ και των συμμάχων τους από την άλλη γίνονται όλο και πιο εμφανείς. Το φαινόμενο αυτό θα εξαπλωθεί σταδιακά στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Παγκόσμια Τράπεζα και άλλους μηχανισμούς παγκόσμιας διακυβέρνησης. Η συνεργασία σε αυτόν τον τομέα αρχικά υπερβαίνει τη γεωπολιτική και την ιδεολογία, αλλά η Αμερική φέρνει όλο και περισσότερο αυτούς τους δύο παράγοντες σε αυτές τις πλατφόρμες. Στο μέλλον, αυτό θα αποδυναμώσει τη λειτουργία του παγκόσμιου συστήματος διακυβέρνησης και μπορεί ακόμη και να οδηγήσει σε μια ορισμένη διαίρεση του.
Τρίτον, αναδιοργάνωση των διεθνών σχέσεων. Είναι προφανές ότι το παγκόσμιο παιχνίδι εκτυλίσσεται γύρω από τη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας με τη μορφή ψηφίσματος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ που καταδικάζει τις ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία, τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν από δυτικές χώρες κατά της Ρωσίας και την αναστολή της συμμετοχής της Ρωσίας στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. , οδηγεί σε διάσπαση της διεθνούς κοινότητας . Αυτό σημαίνει ότι οι τρέχουσες διεθνείς σχέσεις, που επικεντρώνονται στη συνεργασία και την αναζήτηση συναίνεσης, εξασθενούν και τείνουν να χωριστούν σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα και ένα ουδέτερο στρατόπεδο. Οι συμμετέχοντες στο ουδέτερο στρατόπεδο δεν θέλουν να πάρουν θέση, ακολουθούν μια πρακτική προσέγγιση, επικεντρωμένη στην επίλυση προβλημάτων και παίρνουν διαφορετικές θέσεις σε διαφορετικά ζητήματα.
Μέχρι πού θα φτάσουν αυτές οι τάσεις; Δεν εξαρτάται μόνο από τη στάση της Δύσης απέναντι στη Ρωσία, αλλά από τη στάση της απέναντι στην Κίνα. Αν και η Ρωσία θέλει να τερματίσει την αμερικανική ηγεμονία, όσον αφορά τις δυνατότητες και τον πολιτικό προσανατολισμό, η Ρωσία παίζει πιο καταστροφικό ρόλο, δηλαδή αποδυναμώνει την ηγεμονική κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών στο σύστημα. Ωστόσο, η οικοδόμηση ενός πιο ισότιμου διεθνούς συστήματος μπορεί να εξαρτάται περισσότερο από τις επιλογές και τις ενέργειες της Κίνας και άλλων αναπτυσσόμενων χωρών.
Ο Wu Xinbo είναι επικεφαλής του Ινστιτούτου Διεθνών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Fudan.
More Stories
Δημοσκόπηση: ποιες ευρωπαϊκές χώρες είναι έτοιμες να υπερασπιστούν την πατρίδα τους μέχρι το τέλος
Η Ελλάδα πρέπει να μεταφέρει το σύστημα Patriot PAC-3 στην Ουκρανία με «εγγυήσεις» των ΗΠΑ έναντι της τουρκικής απειλής
Πώς θα επηρεάσει η κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα;