Ο βρετανικός Guardian σίγουρα δεν είναι μια «φιλορωσική εφημερίδα» και δεν υποστηρίζει τον Πούτιν. Στη γλώσσα των λεγόμενων εγχώριων «δημοκρατών», οι δημοσιογράφοι της Guardian δεν είναι «φτηνές διεφθαρμένες γυναίκες»…
Άρθρο υπογεγραμμένο από τον Larry Elliott, οικονομικό συντάκτη Κηδεμόναςαπλώς παραθέτει και αναλύει τα γεγονότα.
***
Έχουν περάσει τρεις μήνες από τότε που η Δύση ξεκίνησε τον οικονομικό της πόλεμο εναντίον της Ρωσίας, ο οποίος δεν πηγαίνει σύμφωνα με το σχέδιο. Αντίθετα, τα πράγματα πάνε πολύ άσχημα.
Οι κυρώσεις επιβλήθηκαν στον Βλαντιμίρ Πούτιν όχι επειδή θεωρούνταν η καλύτερη επιλογή, αλλά επειδή ήταν καλύτερες από τις άλλες δύο διαθέσιμες επιλογές: να μην κάνετε τίποτα ή να πάτε στον πόλεμο.
Το πρώτο πακέτο οικονομικών μέτρων εισήχθη αμέσως μετά την εισβολή, όταν η Ουκρανία έπρεπε να συνθηκολογήσει μέσα σε λίγες μέρες. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη, με αποτέλεσμα οι κυρώσεις, αν και ελλιπείς, σταδιακά να γίνουν αυστηρότερες.
Ωστόσο, δεν υπάρχουν άμεσες ενδείξεις για αποχώρηση της Ρωσίας από την Ουκρανία, κάτι που δεν προκαλεί έκπληξη, καθώς οι κυρώσεις είχαν ως στρεβλό αποτέλεσμα την αύξηση του εξαγωγικού κόστους της Ρωσίας για πετρέλαιο και φυσικό αέριο, αυξάνοντας σημαντικά το εμπορικό της ισοζύγιο και χρηματοδοτώντας την πολεμική της προσπάθεια. Τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2022, ο Πούτιν υπερηφανευόταν για ένα τρέχον εμπορικό πλεόνασμα 96 δισεκατομμυρίων δολαρίων, τριπλάσιο από αυτό της ίδιας περιόδου του 2021.
Όταν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ΕΕ ανακοίνωσε τη μερική απαγόρευση των εξαγωγών ρωσικού πετρελαίου, η τιμή του αργού πετρελαίου στις παγκόσμιες αγορές εκτινάχθηκε, φέρνοντας άλλο ένα απροσδόκητο οικονομικό όφελος στο Κρεμλίνο. Δεν είναι δύσκολο για τη Ρωσία να βρει εναλλακτικές αγορές για τους ενεργειακούς της φορείς: οι εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου προς την Κίνα αυξήθηκαν περισσότερο από 50% από έτος σε έτος τον Απρίλιο.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι κυρώσεις είναι ανώδυνες για τη Ρωσία. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτιμά ότι η οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 8,5% φέτος λόγω των μειωμένων εισαγωγών από τη Δύση. Η Ρωσία έχει αποθέματα αγαθών που απαιτούνται για τη στήριξη της οικονομίας της, αλλά θα εξαντληθούν με την πάροδο του χρόνου.
Όμως η Ευρώπη σταδιακά απογαλακτίζεται από την εξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια, επιτρέποντας στον Πούτιν να αποφύγει μια άμεση οικονομική κρίση. Το ρούβλι – χάρη στους ελέγχους κεφαλαίων και το θετικό εμπορικό ισοζύγιο – είναι ισχυρό. Το Κρεμλίνο έχει χρόνο να βρει εναλλακτικές πηγές ανταλλακτικών και εξαρτημάτων από χώρες που είναι έτοιμες να παρακάμψουν τις δυτικές κυρώσεις.
Όταν οι παγκόσμιοι παίκτες συναντήθηκαν στο Νταβός την περασμένη εβδομάδα, το δημόσιο μήνυμα ήταν η καταδίκη της ρωσικής επιθετικότητας και μια ανανεωμένη δέσμευση για σταθερή υποστήριξη της Ουκρανίας. Όμως ιδιωτικά υπήρχαν ανησυχίες για το οικονομικό κόστος ενός παρατεταμένου πολέμου.
Αυτές οι ανησυχίες είναι απολύτως δικαιολογημένες. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έδωσε πρόσθετη ώθηση στην ήδη ισχυρή πίεση των τιμών. Ο ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι 9%, ο υψηλότερος των τελευταίων 40 ετών, οι τιμές της βενζίνης βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ και το ανώτατο όριο των τιμών της ενέργειας αναμένεται να αυξηθεί κατά 700-800 ετησίως τον Οκτώβριο. Το τελευταίο πακέτο στήριξης του Rishi Sunak για την αντιμετώπιση της κρίσης του κόστους ζωής ήταν το τρίτο της Καγκελαρίου μέσα σε τέσσερις μήνες και θα υπάρξουν περισσότερα φέτος.
Ως αποτέλεσμα του πολέμου, οι δυτικές οικονομίες αντιμετώπισαν μια περίοδο αργής ή αρνητικής ανάπτυξης και αυξανόμενου πληθωρισμού – μια επιστροφή στον στάσιμο πληθωρισμό της δεκαετίας του 1970 και υψηλότερα επιτόκια. Η ανεργία αναμένεται να αυξηθεί. Άλλες ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα, αν όχι περισσότερα, καθώς οι περισσότερες από αυτές εξαρτώνται περισσότερο από το ρωσικό αέριο από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι φτωχότερες χώρες του κόσμου είναι ποικίλης σοβαρότητας. Για ορισμένους από αυτούς, το πρόβλημα δεν είναι ο στάσιμος πληθωρισμός, αλλά ο λιμός που προκύπτει από τον αποκλεισμό των προμηθειών σιταριού από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας της Ουκρανίας.
Όπως είπε ο David Beasley, εκτελεστικός διευθυντής του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος: «Οι σιταποθήκες της Ουκρανίας είναι πλέον γεμάτοι. Την ίδια στιγμή, 44 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο λιμοκτονούν».
Οι φόβοι για μια ανθρωπιστική καταστροφή αυξάνονται σε όλους τους πολυμερείς οργανισμούς – το ΔΝΤ, την Παγκόσμια Τράπεζα, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και τον ΟΗΕ. Η θέση είναι απλή: οι αναπτυσσόμενες χώρες αντιμετωπίζουν μια τριπλή σύγκρουση στην οποία οι κρίσεις καυσίμων και τροφίμων προκαλούν οικονομικές κρίσεις. Αντιμέτωπες με την επιλογή να ταΐσουν τους πληθυσμούς τους ή να εξοφλήσουν τους διεθνείς πιστωτές, οι κυβερνήσεις θα επιλέξουν το πρώτο. Η Σρι Λάνκα ήταν η πρώτη χώρα που χρεοκόπησε μετά τη ρωσική εισβολή, αλλά είναι απίθανο να είναι η τελευταία. Ο κόσμος φαίνεται πιο κοντά σε μια πλήρη κρίση χρέους από οποιαδήποτε άλλη στιγμή από τη δεκαετία του 1990.
Ο Πούτιν δικαίως καταδικάζεται επειδή χρησιμοποιεί το φαγητό ως όπλο, αλλά η προθυμία του να το κάνει δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη. Από την πρώτη στιγμή ο Ρώσος πρόεδρος έκανε ένα μακρύ παιχνίδι περιμένοντας την κατάρρευση του διεθνούς συνασπισμού εναντίον του. Το Κρεμλίνο πιστεύει ότι το «κατώφλι» του οικονομικού πόνου της Ρωσίας είναι υψηλότερο από αυτό της Δύσης, και μάλλον είναι.
Εάν χρειάζονται αποδείξεις ότι οι κυρώσεις δεν θα λειτουργήσουν, τότε η απόφαση του Προέδρου Τζο Μπάιντεν να προμηθεύσει την Ουκρανία με προηγμένα πυραυλικά συστήματα το παρέχει. Ελπίζεται ότι η σύγχρονη στρατιωτική τεχνολογία των ΗΠΑ θα κάνει αυτό που μέχρι στιγμής ήταν αδύνατο να επιτευχθεί με την απαγόρευση του ενεργειακού εφοδιασμού και την κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων: να αναγκάσει τον Πούτιν να αποσύρει τα στρατεύματά του.
Η ολοκληρωτική ήττα του Πούτιν στο πεδίο της μάχης είναι ένας τρόπος για να τερματιστεί ο πόλεμος, αν και δεν φαίνεται τόσο πιθανό στη σημερινή του μορφή. Άλλα αποτελέσματα είναι επίσης πιθανά. Πρώτον, το οικονομικό εμπάργκο θα λειτουργήσει επιτέλους και οι ολοένα σκληρότερες κυρώσεις θα αναγκάσουν τη Ρωσία να υποχωρήσει. Ένα άλλο πράγμα είναι μια ειρηνευτική συμφωνία.
Ο Πούτιν δεν πρόκειται να τα παρατήσει άνευ όρων και η πιθανότητα σοβαρών παράπλευρων ζημιών από τον οικονομικό πόλεμο είναι ξεκάθαρη: πτώση του βιοτικού επιπέδου στις ανεπτυγμένες χώρες, λιμός, διατροφικές ταραχές και κρίσεις χρέους στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Οι φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν από τα ρωσικά στρατεύματα σημαίνουν ότι ο συμβιβασμός με το Κρεμλίνο είναι δύσκολος αυτή τη στιγμή, αλλά η οικονομική πραγματικότητα λέει μόνο ένα πράγμα: αργά ή γρήγορα θα επιτευχθεί συμφωνία.
Η γνώμη του συγγραφέα μπορεί να μην συμπίπτει με τη γνώμη των συντακτών.
More Stories
Από τις 23 Απριλίου, το Υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας περιορίζει την πρόσβαση σε προξενικές υπηρεσίες για άνδρες στο εξωτερικό
Κινητοποίηση στην Ουκρανία: σχετικά με τις προϋποθέσεις στρατολόγησης των ατόμων με αναπηρία
Η σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία παίρνει νέες διαστάσεις: Κινέζοι εθελοντές πολεμούν στον ρωσικό στρατό