Μια αγκαλιά για τα παιδιά της Ουκρανίας

Η ιστορία του πώς ο συντονισμός των προσπαθειών των φορέων στην Αθήνα και το Κίεβο κορυφώθηκε με επιτυχία με την απομάκρυνση δέκα προσφυγόπουλων.

Λίγο πριν τα μεσάνυχτα της Μεγάλης Παρασκευής, ο Ηρακλής Μοσκόφ, ο ειδικός γραμματέας της Ελλάδας για την προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων, τηλεφώνησε στη Σοφία Κουβελάκη, Διευθύνουσα Σύμβουλο του Home Project, μιας οργάνωσης που υποστηρίζει τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα, για να της πει τα καλά νέα. «Μόλις πέρασαν τα σύνορα στο πέρασμα στον Προμαχώνα», της είπε με ανακούφιση. Έκλεισε το τηλέφωνο και προσπάθησε να κοιμηθεί για μερικές ώρες ακόμα. Ωστόσο, ο κ. Μοσκόφ δεν τα κατάφερε, γιατί κάθε ώρα τον καλούσε ο αρχηγός της αστυνομίας από κάθε συνοικία, που συνόδευε το λεωφορείο με παιδιά, για να τον ενημερώσει για το πέρασμα της παιδικής ομάδας.

Στις 5 το πρωί, έλαβε ξανά κλήση ότι το λεωφορείο είχε φτάσει στον τελικό του προορισμό, τον κοιτώνα Home Project. «Μα δεν βλέπουμε κανέναν εδώ», απάντησε με αγωνία. Τελικά αποδείχθηκε ότι το λεωφορείο είχε παρκάρει 100 μέτρα μακριά του γιατί ο δρόμος ήταν στενός και δεν μπορούσε να πλησιάσει. Έτρεξαν εκεί, ο οδηγός άνοιξε την πόρτα και τα παιδιά κατέβηκαν ένα-ένα από το λεωφορείο. Τους κυρίευσε το μακρύ ταξίδι και ένα από τα τετράχρονα κοριτσάκια σκόνταψε, έπεσε και έκλαψε. Ο Ηρακλής την αγκάλιασε και εκείνη χαμογέλασε αμέσως. Ήταν μια πολύ συγκινητική στιγμή για όλους: μετά από δύο μήνες επίμονων προσπαθειών, τα πρώτα δέκα ορφανά από την Ουκρανία έφτασαν στην Ελλάδα και ήταν ασφαλή.

Η κα Κουβελάκη και ο κ. Μοσκόφ άρχισαν να συζητούν για το θέμα αυτό από τις πρώτες μέρες μετά την έναρξη του πολέμου. Μίλησαν με την αναπληρώτρια υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής Sophia Wultepsi και της είπαν για τις πληροφορίες που είχαν συγκεντρώσει από την κατεστραμμένη από τον πόλεμο Ουκρανία: «170.000 παιδιά βρίσκονταν σε ιδρύματα ή ανάδοχες και κινδύνευαν. Στην Ελλάδα υπάρχουν 300 κενές θέσεις σε δομές παιδικής προστασίας. Μπορούμε να τους βοηθήσουμε και να τους δεχτούμε», της είπαν. Η κα Βόλτεψη συμφώνησε και μίλησε με τον Πρωθυπουργό. “Φυσικά και πρέπει να έρθουν. Αν χρειαστείς βοήθεια, πες μου”, της είπε από το τηλέφωνο. Η κ. Βούλτεψη μετέφερε τα λόγια του στον κ. Μόσκοφ και την κα. Φυσικά, δεν μπορούσαν να φανταστούν πόσο δύσκολο θα ήταν το έργο .

Από την αρχή ακολούθησαν τις προβλεπόμενες διαδικασίες βάσει του πρωτοκόλλου. Σε στενή συνεργασία με την ουκρανική πρεσβεία εδώ, ήταν σε επαφή με τα τοπικά υπουργεία και δομές. Η κ. Vultepsi θυμάται μια από τις πρώτες διαδικτυακές συναντήσεις της με τον κ. Moskov και δύο Ουκρανούς υπουργούς προστασίας των παιδιών. Ενώ μιλούσαν, ξαφνικά χτύπησαν οι ήχοι μιας σειρήνας αεροπορικής επιδρομής. Η ελληνική πλευρά πάγωσε. «Θες να σταματήσουμε;» ρωτήθηκαν. «Όχι, συνεχίζουμε ως συνήθως», απάντησαν. Ευχαρίστησαν τους Έλληνες για το ενδιαφέρον τους και μίλησαν για καταγγελίες που επιβεβαιώθηκαν από μεγάλους οργανισμούς: πώς εξαφανίζονται παιδιά στις ρωσοκρατούμενες περιοχές – πιστεύεται ότι μεταφέρονται στη Ρωσία. «Γνωρίζουμε ότι θα είναι ασφαλές στην Ελλάδα, αλλά δεν θέλουμε να είναι διάσπαρτα σε όλη την Ευρώπη και εκτός ελέγχου. Πρέπει να συνοδεύονται από τους δικούς μας ανθρώπους», τους είπαν.

Το συντομότερο δυνατό, υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας, με το οποίο η ελληνική πλευρά υποσχέθηκε ότι τα παιδιά δεν θα δίνονταν για υιοθεσία και ότι θα επέστρεφαν όταν τελειώσει ο πόλεμος. Έκτοτε, τρεις φορές εμφανίστηκαν πληροφορίες ότι μια ομάδα παιδιών θα φτάσει – κάθε φορά διαφορετική. Όμως κάτι συνέβη την τελευταία στιγμή και η αποστολή ακυρώθηκε. Στο απόγειο του πολέμου, με κλειστούς ανθρωπιστικούς διαδρόμους και χωρίς μηχανισμούς προστασίας των παιδιών, κανείς δεν ήταν έτοιμος να πάρει την απόφαση να βγάλει τα παιδιά από τη χώρα.

Καθώς περνούσαν οι εβδομάδες, η κα Κουβελάκη και ο κ. Μοσκόφ συνειδητοποίησαν ότι έπρεπε να λειτουργήσουν εκτός αυστηρού πρωτοκόλλου. Επικοινώνησαν με δεκάδες άτομα στην Ουκρανία. Από τον Αρχιεπίσκοπο Κιέβου μέχρι τη Ρουσλάνα (πρώην νικήτρια της Eurovision που ανέλαβε το ρόλο της πρέσβειρας παιδικής προστασίας), καθώς και τις επαφές τους επί τόπου, που είχαν ξεκάθαρη εικόνα της κατάστασης και την ανάγκη για συγκεκριμένα ορφανοτροφεία. Έτσι έμαθαν για το ορφανοτροφείο από όπου δέκα παιδιά πήραν τελικά το δρόμο τους για την Ελλάδα: από ένα μωρό 10 μηνών σε ένα 17χρονο κορίτσι που είτε έχασε τους γονείς του είτε οι γονείς της έχασαν τα δικαιώματά τους πριν ξεσπάσει ο πόλεμος . Το πρόβλημα όμως ήταν ότι οι κηδεμόνες τους έπρεπε να μείνουν με τα άλλα παιδιά στο ίδρυμα.

Όταν βρέθηκαν, υπήρξε ένα τηλεφώνημα στην Ελλάδα που όλοι περίμεναν. Τα παιδιά, τους είπαν, πρέπει να φύγουν αμέσως. Ήταν Μεγάλη Τετάρτη και το υπουργείο άρχισε να οργανώνει την εκκένωση. Η αρχική ιδέα ήταν να μεταφερθεί με αεροπλάνο – το αεροπλάνο νοικιάστηκε με τη βοήθεια ενός διεθνούς οργανισμού για τη μετανάστευση. Ο χρόνος όμως τελείωνε και τελικά δόθηκε λύση από τον υπεύθυνο επικοινωνίας της κ. Βούλτεψη στην Ουκρανία: ο ομογενής Παντελής Μπούμπουρας ανέλαβε τη μεταφορά των παιδιών με τη βοήθεια ενός λεωφορείου και δύο οδηγών που οδηγούσαν εναλλάξ για 33 ώρες ασταμάτητα.

Οδηγώ

Τη Μεγάλη Πέμπτη στο λεωφορείο μπήκαν 16 άτομα (έφτασαν και παιδιά παιδαγωγών στην Ελλάδα). Καθένα από τα ορφανά είχε μια μικρή βαλίτσα με ρούχα και ένα φάκελο με την ιστορία του. Μόνο ένα νήπιο είχε μερικά παιχνίδια μαζί του για να μπορεί να παίζει στη μεγάλη διαδρομή. Γνώριζαν ελάχιστα για τη χώρα που θα τους δεχόταν. Οι υπάλληλοι του ορφανοτροφείου χαιρετήθηκαν και το λεωφορείο άρχισε να κινείται. Και οι δύο χώρες τον παρακολουθούσαν με αγωνία για ώρες μέχρι να απομακρυνθεί από τις βομβαρδισμένες περιοχές.

Στο μεταξύ, η ομάδα του Home Project έπρεπε να αναδιοργανώσει έναν ξενώνα στον οποίο θα μπορούσαν να μείνουν εντός δύο ημερών. Βρείτε προσωπικό, κυρίως μεταφραστές, αφού ούτε τα παιδιά ούτε οι δάσκαλοι μιλούσαν αγγλικά, και επίσης κάντε εσωτερικές μεταφορές στους ξενώνες για να φιλοξενηθούν και τα 16 άτομα από την Ουκρανία μαζί. Η ίδια η κ. Κουβελάκη μίλησε σε εννέα αγόρια που ζουν σε έναν από τους κοιτώνες που χρηματοδοτούνται από την ολλανδική κυβέρνηση σε συνεργασία με τη ΜΚΟ Movement on the Ground και τους εξήγησε ότι πρέπει να χωρίσουν και να μετακομίσουν σε άλλο κοιτώνα.

Τον συγκίνησε πολύ η υποστήριξή της. Φεύγοντας άφησαν δώρα και κάρτες για τα παιδιά. Από τότε τους επισκέπτονται συχνά, παίζουν με τους νεότερους και μοιράζονται τις ιστορίες τους με τους μεγαλύτερους. Και επέζησαν από τον πόλεμο και την εξορία, και ταξίδεψαν τον ίδιο επικίνδυνο δρόμο – φυσικά, είναι εντελώς μόνοι. Η συνύπαρξή τους σε ένα τόσο ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον θεραπεύει τους πάντες.

Προσαρμογή

Στην Ελλάδα βρίσκονται εδώ και ένα μήνα παιδιά από την Ουκρανία. Αν και η σχολική χρονιά έχει σχεδόν τελειώσει, η κ. Κουβελάκη μίλησε στο Νηπιαγωγείο Μωραΐτη και τα δύο δίδυμα αγόρια άρχισαν να πηγαίνουν σχολείο εκεί. Η δασκάλα τους Clio δίδαξε στους μαθητές του σχολείου ουκρανικές λέξεις για να χαιρετήσουν παιδιά από την Ουκρανία – έχουν προσαρμοστεί τόσο καλά που ήδη συζητούν αν πρέπει να συνοδεύονται στο σχολείο. Τρία μικρότερα παιδιά πηγαίνουν στο νηπιαγωγείο “Angeloludiya”. Κατά τύχη υπήρχε ήδη ένα παιδί από την Ουκρανία και η μητέρα του προσφέρθηκε να βοηθήσει στη μετάφραση. Οι μεγάλοι παρακολουθούν μαθήματα στο ουκρανικό σχολείο στην Κιβωτό της Ειρήνης, αλλά και μέσω της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, που εξακολουθεί να λειτουργεί στη χώρα τους, για να μη χάσουν τη σχολική χρονιά.

Και τα δέκα παιδιά συμμετέχουν σε όλες τις δραστηριότητες του «Home Project» μαζί με άλλα παιδιά των κοιτώνων: τα Σαββατοκύριακα η μεγαλύτερη κοπέλα παρακολουθεί μαθήματα στο ACS, τα μικρότερα παίζουν στο σχολείο Μωραΐτη. Μέρα με τη μέρα, οι κάτοικοι του ξενώνα τους βλέπουν να ανοίγουν και να κάνουν νέους φίλους.

Οι υπάλληλοι της Domashniy Proekt επικοινωνούν συχνά με το υπουργείο στο Κίεβο. Και ενώ η αρχική εστίαση ήταν σε αυτά τα δέκα παιδιά και ο σχεδιασμός για την επιστροφή τους στη χώρα τους τον Σεπτέμβριο, την περασμένη εβδομάδα ήταν η πρώτη φορά που συζητήθηκε το ενδεχόμενο να έρθουν και άλλα παιδιά στην Ελλάδα.

Στην τηλεδιάσκεψη που έγινε σε υπουργικό επίπεδο, το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο: αν δεν μεταφερθούν άμεσα παιδιά από ιδρύματα, κινδυνεύουν να χαθούν…

Source link