Η στάση των Ρώσων πολιτών στον πόλεμο με την Ουκρανία

Οι Ρώσοι εγκρίνουν την απόφαση της κυβέρνησής τους να εισβάλουν στην Ουκρανία; Μπορούν να εμπιστευτούν οι δημοσκοπήσεις και τι λένε τα στοιχεία τους; Το θέμα των τελευταίων δημοσκοπήσεων είναι «Θέλουν πόλεμοι οι Ρώσοι;».

Ο πρόεδρος της Εσθονίας Alar Karis, μιλώντας σε συγκέντρωση υπέρ της Ουκρανίας, είπε:

«Αυτός δεν είναι ένας πόλεμος του ρωσικού λαού, αυτός είναι ένας πόλεμος του Προέδρου Πούτιν».

Το ίδιο και ο ηγέτης των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν:

«Δεν πιστεύω ότι θέλετε έναν αιματηρό, καταστροφικό πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας, μιας χώρας και ενός λαού με τους οποίους έχετε τόσο βαθιές οικογενειακές, ιστορικές και πολιτιστικές σχέσεις».

Παρόμοιες δηλώσεις ακούγονται και από άλλους πολιτικούς και πολιτικούς στη Δύση. Ωστόσο, αναλυτές αναφέρουν ότι η εισβολή στην Ουκρανία χαίρει ευρείας υποστήριξης από τους Ρώσους. Για παράδειγμα, στοιχεία από μια μελέτη που διεξήχθη από το VTsIOM (Παλαρωσικό Κέντρο για τη Μελέτη της Κοινής Γνώμης), που πραγματοποιήθηκε στις αρχές Μαρτίου, δείχνουν ότι περισσότερο από το 70% των ερωτηθέντων υποστηρίζει μια «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», ενώ το 21% των ερωτηθέντων ήταν εναντίον του, ισχυρίζεται euronews.

Ανάλογα στοιχεία παρουσίασε και το Levada Center. Ο Λεβ Γκούντκοφ, ο προϊστάμενός του, κάνει λόγο για την απόφαση των κοινωνιολόγων να μην δημοσιεύσουν τα στοιχεία «για να μην νομιμοποιηθεί ο πόλεμος». Οι στρατιωτικές ενέργειες στην Ουκρανία υποστηρίχθηκαν από τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων από το Levada Center, λίγο πάνω από το 25% καταδίκασε την εισβολή. Αλλά η διάθεση στην κοινωνία είναι περίπλοκη, σημειώνει ο Γκούντκοφ:

«Σχεδόν οι μισοί είναι περήφανοι για τον τρόπο λειτουργίας του στρατού και, γενικά, για την απόφαση που έλαβε η ρωσική ηγεσία να ξεκινήσει εχθροπραξίες. Λίγο λιγότερο από το 40% βιώνουν ντροπή, αγανάκτηση, θυμό, κατάθλιψη και ούτω καθεξής. Αυτά τα συναισθήματα είναι σχεδόν εξίσου διχασμένα».

Εφιστά την προσοχή στην εξάρτηση των απαντήσεων από το να ανήκουν σε μια συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα:

«Αυτός ο πόλεμος υποστηρίζεται κυρίως από άτομα λιγότερο μορφωμένα, ηλικιωμένους, κατοίκους χωριών και μικρών/μεσαίων πόλεων. Πρόκειται για μια «κοινωνική περιφέρεια», εξαρτημένη από επίσημα κανάλια ενημέρωσης, κυρίως από την τηλεόραση, η οποία έχει γενικά μετατραπεί σε όργανο επιθετικής δόλιης δημαγωγίας και προπαγάνδας.

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με την κοινωνιολόγο, οι νεότεροι που λαμβάνουν πληροφορίες από τα κοινωνικά δίκτυα και αγνοούν την τηλεόραση είναι κατά του πολέμου. Οι περισσότεροι δυσαρεστημένοι στη ρωσική πρωτεύουσα:

«Τα δεδομένα είναι πολύ διαφορετικά. Λίγο λιγότερο από το 60% καταδικάζει και έχει αρνητική στάση (για τον πόλεμο) στη Μόσχα, περίπου το 70% του πληθυσμού της υπαίθρου και των μικρών πόλεων εγκρίνει αυτές τις ενέργειες. Οι άμεσα πολικές απόψεις διίστανται ανάλογα με την πηγή των πληροφοριών. Αυτό όμως είναι κατανοητό, γιατί για αρκετά χρόνια υπήρχε έντονη κατήχηση του πληθυσμού ακριβώς μέσω των τηλεοπτικών καναλιών, μέσω των καναλιών της κρατικής προπαγάνδας. Οι άνθρωποι είναι προετοιμασμένοι και αποδέχονται τις εκδοχές που τους προσφέρει το κράτος: ότι έγινε ένα φασιστικό πραξικόπημα στην Ουκρανία, εμπνευσμένο από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ότι οι Ναζί ήρθαν στην εξουσία, και αυτό δημιουργεί τις προϋποθέσεις για γενοκτονία στη νότια και ανατολική Ουκρανία. Δεν έχουν άλλες πηγές πληροφόρησης εκτός από την τηλεόραση, γι’ αυτό το αποδέχονται και, παρά τον φόβο του πολέμου και την απροθυμία αυτού του πολέμου, πιστεύουν ότι η ρωσική ηγεσία έκανε το σωστό.

Ο αναπληρωτής επικεφαλής του Levada Center σημειώνει ότι οι πιο ενημερωμένοι Ρώσοι είναι σε σοκ και φρίκη, ντροπή και κατάθλιψη. Ανάμεσά τους είναι ευρέως διαδεδομένες οι «διαθέσεις ανικανότητας», η αίσθηση ότι τίποτα δεν μπορεί να διορθωθεί, υπάρχει ετοιμότητα για φυγή πανικού από τη Ρωσία μεταξύ εκείνων που έχουν μια τέτοια ευκαιρία.

Μπορούμε να εμπιστευτούμε τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων στη Ρωσία; Τα τελευταία χρόνια έχει εκφραστεί δυσπιστία για αυτούς. Ο Aleksey Minyailo, πρώην άτομο που εμπλέκεται στην υπόθεση της Μόσχας, είναι σίγουρος ότι παίζει ρόλο ο φόβος και η απροθυμία των Ρώσων να απαντήσουν ειλικρινά σε ευαίσθητες ερωτήσεις. Με τη σειρά του, ο Lev Gudkov επιμένει ότι οι δημοσκοπήσεις μπορούν να είναι αξιόπιστες:

«Όλες οι συζητήσεις για τους ανθρώπους που φοβούνται να απαντήσουν δεν είναι αλήθεια. Οι άνθρωποι δεν φοβούνται να απαντήσουν. Όσοι έχουν αυτήν την άποψη επικρίνουν αυτήν την κυβέρνηση και δικαιολογούν κάπως έτσι τον φόβο τους, μη θέλοντας να καταλάβουν πόσο ισχυρές είναι οι διαδικασίες αποκατάστασης του ολοκληρωτισμού στη Ρωσία. Υπάρχει μια ισχυρή επεξεργασία της μαζικής συνείδησης, θεσμών όπως η πολιτική αστυνομία, η λογοκρισία, η εξουσία, η προπαγάνδα και απλώς ένα σύστημα εκφοβισμού. Βλέπουμε νέους νόμους, σύμφωνα με τους οποίους οι άνθρωποι θα τιμωρούνται για οποιαδήποτε άποψη διαφορετική από την επίσημη. Πραγματικά κάνει πολύ δυνατή εντύπωση. Επιπλέον, πολλοί άνθρωποι απολύονται, αυτοί που μίλησαν κατά του πολέμου, υπέγραψαν την προσφυγή κατά του πολέμου. Δέχονται επίσης πιέσεις από την αστυνομία».

Ο Gudkov διαβεβαιώνει ότι το Levada Center μπορεί να ελέγξει τις απαντήσεις των ερωτηθέντων – οι δημοσκοπήσεις διεξάγονται με τη χρήση tablet και οι απαντήσεις καταγράφονται:

«Μπορείτε να δείτε πώς αντιδρούν οι άνθρωποι, με ποιον τονισμό, με τι αγανάκτηση, πολύ συχνά απλώς μεταπηδούν σε άσεμνη γλώσσα στην αξιολόγηση του τι συμβαίνει. Μόνο ένα μικρό μέρος των ερωτηθέντων κρύβει την άποψή του, αρνούμενος να απαντήσει ή επιλέγοντας την επιλογή «Δυσκολεύομαι να απαντήσω».

Οι κοινωνιολόγοι του Levada Center δεν σημειώνουν σημαντικές διακυμάνσεις στη βαθμολογία της ρωσικής κυβέρνησης μετά την έναρξη της «ειδικής επιχείρησης» στην Ουκρανία. Ο Gudkov λέει:

«Δεν περιμένουμε ένα τέτοιο κύμα πατριωτικής, σοβινιστικής ευφορίας, όπως ήταν το 2014 μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, και είναι απίθανο να ξανασυμβεί. Η επαρχία (περίπου το 60% του πληθυσμού) είναι ένα φτωχό, πολύ καταθλιπτικό τμήμα του πληθυσμού, που εξαρτάται ελάχιστα από κάθε είδους κυρώσεις. Το εισόδημά τους δεν τους επιτρέπει να χρησιμοποιούν εισαγόμενα αγαθά. Αυτό το τμήμα του πληθυσμού είναι πολύ περιορισμένο στις ανάγκες του. Για να τους φτάσει αυτό το κύμα πληθωρισμού, ανεργίας και οικονομικής παρακμής, πρέπει να περάσει κάποιος χρόνος, περίπου 2-3 ​​μήνες, μέχρι να συνειδητοποιήσουν οι άνθρωποι την αιτιώδη σχέση μεταξύ των πολιτικών γεγονότων και των επιπτώσεών τους στην καθημερινή ζωή. Θα γίνει, αλλά θα πάρει χρόνο».

Ο κοινωνιολόγος θεωρεί σημαντικό παράγοντα τις πληροφορίες για τον θάνατο Ρώσων στρατιωτών κατά το ξέσπασμα του πολέμου. Όταν αποκαλυφθεί το πραγματικό μέγεθος των απωλειών, αυτό, κατά τη γνώμη του, αναπόφευκτα θα προκαλέσει αρνητική αντίδραση στην κοινωνία. Τώρα η λογοκρισία έχει πρακτικά μπλοκάρει αυτά τα δεδομένα (για τις απώλειες), οπότε οι άνθρωποι βρίσκονται σε απώλεια, σε συναγερμό. Δεν έχω ιδέα τι συμβαίνει εκεί. Στην πραγματικότητα, σήμερα η Ρωσία έχει βυθιστεί σε κατάσταση πληροφοριακής απομόνωσης. Η λογοκρισία μπλοκάρει εντελώς τα κοινωνικά δίκτυα και λίγοι άνθρωποι έχουν μια πραγματική εικόνα του τι συμβαίνει.

Στις 4 Μαρτίου, τέθηκε σε ισχύ νόμος στη Ρωσία που απαγορεύει τη διάδοση «εν γνώσει μας ψευδών πληροφοριών» σχετικά με τη χρήση των ενόπλων δυνάμεων της χώρας. Όλες οι πληροφορίες που αντιστοιχούν στην πραγματική κατάσταση των πραγμάτων, ισχυρίζεται η κυβέρνηση, περιέχονται στις επίσημες εκθέσεις των ρωσικών κυβερνητικών υπηρεσιών. Η δημοσίευση άλλων στοιχείων για τον πόλεμο αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης έως και 15 ετών. Για «δημόσιες ενέργειες που στοχεύουν στην απαξίωση» του ρωσικού στρατού και εκκλήσεις για μη χρήση του στρατού – έως και 5 χρόνια.

Η κάλυψη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία έγινε επίσημη βάση για τον αποκλεισμό ορισμένων ρωσικών εκδόσεων, ορισμένες εκκαθαρίστηκαν ή διέκοψαν τις δραστηριότητές τους (ραδιοφωνικός σταθμός “Ηχώ της Μόσχας” και τηλεοπτικό κανάλι “Rain”). Η απειλή ποινικής δίωξης για διαφοροποιημένη κάλυψη του πολέμου ανάγκασε πολλά ρωσικά και ξένα μέσα ενημέρωσης να αναστείλουν τη δουλειά τους στη χώρα.

Source link