29.03.2024

Αθηναϊκά Νέα

Νέα από την Ελλάδα

Η Human Rights Watch κάλεσε την Ελλάδα να ακυρώσει τον νόμο που ανακοίνωσε "ψεύτικες ειδήσεις" ένα έγκλημα

Σύμφωνα με τον επικαιροποιημένο ποινικό κώδικα που ενέκρινε η Βουλή των Ελλήνων στις 11 Νοεμβρίου 2021, η διανομή «ψευδών ειδήσεων» αποτελεί ποινικό αδίκημα.

Ο νέος νόμος μπορεί να οδηγήσει σε φυλάκιση δημοσιογράφων. Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καλεί την ελληνική κυβέρνηση να καταργήσει αμέσως αυτή τη διάταξη, η οποία είναι ασυμβίβαστη με την ελευθερία της έκφρασης και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης. Αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα καθιστά ποινικό αδίκημα τη διάδοση ψευδών ειδήσεων επειδή «έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει άγχος ή φόβο στην κοινωνία ή να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη στην εθνική οικονομία, την εθνική άμυνα ή τη δημόσια υγεία» και τιμωρείται με φυλάκιση έως και πέντε ετών.

Νόμος δημοσιεύτηκε στην «ΦΕΚ» στις 12 Νοεμβρίου, μετά την οποία τέθηκε σε ισχύ. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να χρησιμοποιηθεί αυτή η διάταξη για την τιμωρία των επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης, της κοινωνίας των πολιτών και οποιουδήποτε επικρίνει ή διαφωνεί με τις κυβερνητικές πολιτικές, δημιουργώντας αποτρεπτικό αποτέλεσμα στην ελευθερία του λόγου και στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης.

***

«Στην Ελλάδα αντιμετωπίζεις ποινή φυλάκισης για να εκφράσεις τη γνώμη σου για σημαντικά ζητήματα δημοσίου ενδιαφέροντος, εάν η κυβέρνηση ισχυριστεί ότι δεν είναι αλήθεια», είπε η Εύα Κόσε, Ελληνίδα ακτιβίστρια στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. «Οι ποινικές κυρώσεις μπορεί να κάνουν τους δημοσιογράφους και σχεδόν όλους τους άλλους να φοβούνται να καλύψουν σημαντικά θέματα ή να συζητήσουν θέματα όπως η καταπολέμηση του Covid-19, η μετανάστευση ή η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης».

Το νέο ποινικό μέτρο έρχεται σε μια περίοδο αυξανόμενων ανησυχιών για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και το κράτος δικαίου στην Ελλάδα. Τον Απρίλιο, οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF) εξέφρασε ανησυχία για ότι η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στη χώρα επιδεινώνεται ραγδαία, συμπεριλαμβανομένης της απόρριψης της κυβερνητικής διαφήμισης σε επικριτικά μέσα ενημέρωσης, των ισχυρισμών για κυβερνητική λογοκρισία και βία και παρενόχληση δημοσιογράφοι της αστυνομίας κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων. Η Ελλάδα υποχώρησε πέντε θέσεις στον παγκόσμιο δείκτη ελευθερίας του Τύπου, καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση από κάτω μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δείτε επίσης: La Libre: «Η κυβέρνηση Μητσοτάκη ελέγχει το 80% των ΜΜΕ»

Το άρθρο 191 του τροποποιημένου Ποινικού Κώδικα προβλέπει κυρώσεις για «όσους, δημόσια ή μέσω Διαδικτύου, διαδίδουν ψευδείς ειδήσεις με οποιονδήποτε τρόπο που μπορεί να προκαλέσει ανησυχία ή φόβο στο κοινό ή να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη του κοινού στην εθνική οικονομία, την εθνική άμυνα ή τη δημόσια υγεία». … Το άρθρο αναφέρει ότι οι παραβάτες «τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και χρηματική ποινή» και προσθέτει επίσης ότι «[если] Η πράξη διαπράχθηκε εκ νέου μέσω του τύπου ή του διαδικτύου, ο δράστης τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματική ποινή».

Ο εκδότης ή ο ιδιοκτήτης ενός υπεύθυνου μέσου ενημέρωσης μπορεί επίσης να αντιμετωπίσει έως και πέντε χρόνια φυλάκιση και πρόστιμα. Το έγκλημα χαρακτηρίζεται ως πλημμέλημα, το οποίο τιμωρείται με φυλάκιση έως πέντε ετών σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, εκτός εάν ο νόμος ορίζει διαφορετικά. Το νέο άρθρο 191 βασίζεται σε ανάλογο αδίκημα που περιλαμβάνεται στον Ποινικό Κώδικα του 2019.

Το άρθρο 191 αντικαθιστά τη διάταξη εισήχθη το 2019, θέσπιση ποινικών κυρώσεων για «όσους δημοσίως ή μέσω του Διαδικτύου διαδίδουν ψευδείς ειδήσεις με οποιονδήποτε τρόπο, προκαλώντας φόβο σε ακαθόριστο αριθμό ατόμων ή σε συγκεκριμένο κύκλο ή κατηγορία προσώπων, τα οποία αναγκάζονται έτσι να διαπράξουν απρογραμμάτιστες ενέργειες ή να τις ακυρώσουν με το κίνδυνος πρόκλησης βλάβης στην οικονομία, τον τουρισμό ή την άμυνα της χώρας ή παραβίαση των διεθνών της σχέσεων», τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι τριών ετών ή με χρηματική ποινή.

Το νέο κείμενο δεν ορίζει τι είναι ψεύτικες ειδήσεις, ποια πρότυπα πρέπει να χρησιμοποιούνται για να καθοριστεί εάν κάτι είναι ψεύτικο ή ότι οποιαδήποτε ψευδής πληροφορία που κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο προκαλεί πραγματική ζημιά. Ούτε αναφέρεται στην ανάγκη σεβασμού του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης ή άλλων υποχρεώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Πριν από την έγκριση της τροπολογίας, Media Freedom Rapid Response, ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο μη κυβερνητικών ομάδων σε ερωτήσεις ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, κάλεσε το υπουργείο Δικαιοσύνης κατάργηση του νόμου. «Πιστεύουμε ότι ο ασαφής ορισμός του νομοσχεδίου και οι ποινικές κυρώσεις θα υπονομεύσουν την ελευθερία του Τύπου και θα έχουν αποτρεπτικό αποτέλεσμα σε μια εποχή που η ανεξάρτητη δημοσιογραφία βρίσκεται ήδη υπό πίεση στην Ελλάδα. … [] Η ψήφιση αυθαίρετης νομοθεσίας από τις αρχές που εξουσιοδοτεί τις ρυθμιστικές αρχές ή τους εισαγγελείς να προσδιορίσουν αν είναι αλήθεια, όχι ψευδές, και να επιβάλλουν κυρώσεις στον Τύπο είναι λάθος αντίδραση και θα κάνει περισσότερο κακό παρά καλό».

10 Νοεμβρίου Ένωση Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ) καλείται να ανακαλέσει τον νόμο ως πολύ ασαφή.

Το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου ανέφερε τον Οκτώβριο του 2020 ότι κατά τη διάρκεια της επιδημίας Covid-19 17 χώρες ο κόσμος πίεσε τους κανόνες των «ψευδών ειδήσεων». Η μόνη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που το έχει κάνει αυτό είναι η Ουγγαρία. που εισήγαγε ποινική ευθύνη τον Μάρτιο του 2020 για τη διάδοση «ψεύτικων ειδήσεων» ή τη συμμετοχή σε «έξοδο φόβου» που πιστεύεται ότι υπονομεύει τον αγώνα της κυβέρνησης κατά του Covid-19 μέσω προστίμων και ποινών φυλάκισης. Έως τον Ιούλιο του 2020, η ουγγρική αστυνομία είχε ανοίξει 134 ποινικές υποθέσεις για «υπέρταση φόβου».

Λόγω του ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει έντονος διεθνής κριτική σε δεσμούς με αντίσταση και ευρύτερα ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σχετίζεται με μετανάστευση και άσυλο, η κυβέρνηση ανέλαβε δράση να σιωπήσει ομάδες των οποίων τα μηνύματα ρίχνουν φως σε αυτές τις παραβιάσεις. Τον Ιούλιο έκθεση για το κράτος δικαίου σε Σε επίπεδο ΕΕ Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημείωσε τον περιορισμό των ευκαιριών στην Ελλάδα για ομάδες που εργάζονται με μετανάστες και αιτούντες άσυλο.

Η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να σεβαστεί το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης σύμφωνα με το άρθρο 11 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην οποία είναι συμβαλλόμενο μέρος. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι κυβερνήσεις έχουν καθήκον να προστατεύουν το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος αναζήτησης, λήψης και μετάδοσης πληροφοριών οποιουδήποτε είδους. Οι κυβερνήσεις μπορούν να επιβάλλουν περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης μόνο εάν αυτοί οι περιορισμοί προβλέπονται από το νόμο και είναι αυστηρά αναγκαίοι και αναλογικοί προς την επιδίωξη ενός θεμιτού σκοπού, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας της εθνικής ασφάλειας, της δημόσιας τάξης, της δημόσιας υγείας ή των ηθών ή των δικαιωμάτων άλλων . Τυχόν τέτοιοι περιορισμοί πρέπει επίσης να γράφονται αρκετά καθαρά, ώστε όσοι υπακούουν στο νόμο να μπορούν να καταλάβουν τι απαγορεύεται.

Σύμφωνα με την Human Rights Watch, το νέο άρθρο του ποινικού κώδικα υπολείπεται πολύ αυτών των προτύπων και δεν παρέχει σαφή ορισμό του απαγορευμένου περιεχομένου.

Τον Σεπτέμβριο ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε, ότι το 2022 η Επιτροπή θα υποβάλει Ευρωπαϊκός νόμος για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσηςνα «εγγυηθεί η ανεξαρτησία τους». Η Επιτροπή θα πρέπει να πιέσει την Ελλάδα να καταργήσει το Άρθρο 191, ανέφερε η Human Rights Watch.

«Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να σταματήσει να επιβάλλει λογοκρισία στους δημοσιογράφους, την κοινωνία των πολιτών και το κοινό», είπε ο Cosse. «Εάν είναι σοβαρός για την αντιμετώπιση της διάδοσης παραπληροφόρησης, πρέπει να επιδείξει τη δέσμευσή του στην ελευθερία της έκφρασης και στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, αντί να φιμώσει τους επικριτές με απειλές ποινικής δίωξης».

HumanRightsWatch





Source link